De hervorming van de civiele bescherming zorgt al een hele tijd voor onrust bij de vakbonden, net als in de gemeenten met een kazerne op hun grondgebied - Jabbeke, Liedekerke, Ghlin, Libramont, Brasschaat en Crisnée. Niet zelden klinkt daarbij de waarschuwing dat kostbare tijd verloren zou gaan bij rampen als de civiele bescherming nog slechts van op één plek kan uitrukken.

Minister Jambon spreekt dat echter met klem tegen. De hele idee van zijn lopende hervorming is immers dat de civiele bescherming een rol krijgt in de tweede lijn, wanneer hooggespecialiseerd werk nodig is. Denk aan chemische rampen, dijkbreuken of zelfs nucleaire problemen.

Van dringende eerstelijnstaken - zoals uitrukken bij brand of verkeersongevallen - is geen sprake meer. Daarvoor rekent Jambon voortaan overal op de brandweer. Dat moet een einde maken aan de huidige praktijk waarbij sommige kazernes van de civiele bescherming in hun buurt ook brandweertaken uitvoeren of ziekenwagens op pad sturen.

"Regelrechte aanslag op veiligheid van de mensen"

"Een onbegrijpelijke beslissing die de veiligheid van de mensen in gevaar brengt". Dat zegt Vlaams volksvertegenwoordiger en gemeenteraadslid in Liedekerke Katia Segers (sp.a) dinsdag in een reactie op de beslissing van minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon om vier van de zes kazernes van de civiele bescherming te sluiten.

"De beslissing van Jambon is een regelrechte aanslag op de veiligheid van de mensen", aldus Segers. "We begrijpen de minister zijn argumenten niet. Bij rampen telt elke seconde en er zijn gespecialiseerde taken die de brandweer nooit zal aankunnen."Minister Jambon besliste dinsdag dat vier van de zes kazernes van de civiele bescherming moeten sluiten in kader van de hervorming naar een hooggespecialiseerde tweedelijnsdienst. Enkel de posten in Brasschaat en Crisnée blijven nog over. Die van Jabbeke, Ghlin, Liedekerke en Libramont moeten dicht, al krijgen die twee eerste wel enkele specifieke taken over.

Dat er hervormd moet worden, begrijpt Segers, maar "ik zie niet in waarom er twee centrales moeten blijven in het noorden van het land, vlakbij de Nederlandse grens. Er was veel beter voor centrale kazernes gekozen." "Eigenlijk zou volgens de sp.a geen enkele kazerne mogen verdwijnen", aldus nog Segers. "We hebben dan ook geen enkel geen enkel begrip voor deze beslissing".

"Kazerne Jabbeke nu integreren in brandweerzone"

"Het is geen beslissing die ik zou genomen hebben, maar er is budget om de werking van de civiele bescherming goed te integreren in onze brandweerzone." Dat zegt Jabbekenaar en federaal volksvertegenwoordiger Hendrik Bogaert (CD&V) na de beslissing van minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) om de kazerne van Jabbeke te sluiten. Volgens Bogaert kan Jabbeke nu beginnen met de uitbouw van een nieuw soort civiele bescherming, als onderdeel van de brandweer.

Bogaert pleitte om de kazerne in Jabbeke open te houden, maar kreeg de nodige garanties om werking te integreren in de brandweerzone. "Ik zou dat niet gedaan hebben, maar we moeten nu vooral de positieve elementen meenemen. Enerzijds wordt de kazerne overgedragen aan de brandweerzone voor een symbolische euro. Anderzijds blijven de activiteiten voor de Noordzee in West-Vlaanderen. Ook die worden geïntegreerd in de zone. Er is ons een miljoen euro per jaar beloofd voor de werking waardoor we zelf kunnen zorgen voor een goede uitbouw. En ook belangrijk, de twaalf mensen die hier werkzaam zijn, kunnen hun job behouden en worden ook overgeheveld naar de zone. Er moet dus niemand vrezen voor zijn job", aldus Bogaert. Ook de ambulancepost blijft.

Bogaert beseft dat Jabbeke niet houdbaar was. Er waren al jaren geen investeringen meer gebeurd en met twaalf personeelsleden was de kazerne al vrij beperkt in mogelijkheden. "We zien nu tenminste een toekomst. We gaan moeten kijken hoe we de eerste uitruk zullen organiseren, maar op zich maakt het niet uit welke stempel er op de wagens staat, die van de civiele bescherming of die van de brandweerzone. Het is niet ideaal, maar we kunnen nu zelf de functionaliteit terug uitbouwen met het geld dat ons beloofd is", besluit hij.

"Sluiting Liedekerke onbegrijpelijk"

Guy Spitaels, commandant van de civiele bescherming van Liedekerke, noemt de beslissing van minister Jan Jambon om zijn kazerne te sluiten "totaal onbegrijpelijk". De verslagenheid onder het personeel is volgens hem, ondanks de maandenlange geruchtenmolen dat deze beslissing er zat aan te komen, bovendien bijzonder groot. Dat is ook het geval voor de onzekerheid over hun toekomstige job."We hebben tot het laatste moment gehoopt dat het gezond verstand zou zegevieren en dat men bijvoorbeeld alsnog zijn lessen zou trekken uit het chemische ongeval van enkele dagen geleden in Zevekote. Men wil bij dergelijke rampen snel hulp bieden, maar kiest dan begrijpe wie kan, voor één kazerne ten noorden van Antwerpen. De civiele bescherming van Brasschaat was in Zevekote inderdaad slechts een kwartier later ter plaatse dan wij, maar als dit ongeval zich overdag had voorgedaan, was men wegens de files op de Antwerpse ring ongetwijfeld pas veel later gearriveerd", aldus Spitaels.

Dat Brasschaat ongeschikt is als enige kazerne voor de civiele bescherming in Vlaanderen, blijkt volgens Spitaels ook onder meer uit de ligging ten opzichte van de kerncentrale van Doel. "In het nieuwe nucleaire noodplan werden op basis van gegevens over buitenlandse incidenten de veiligheidsparameters fors uitgebreid. Brasschaat ligt echter zo dicht bij Doel en bovendien ook in de windrichting. Mogelijk zal men er in geval van een nucleaire catastrofe niet eens kunnen interveniëren omdat men zal moeten binnenblijven", voegt Spitaels toe.

Stefaan De Neef, een operationeel medewerker die bij recente acties voor het behoud van de kazerne optrad als woordvoerder, vindt eveneens dat Liedekerke door zijn centrale ligging veel meer geschikt is als locatie voor interventies dan Brasschaat. "Dat is enkele jaren geleden in een rapport ook bevestigd. Nadien heeft men echter de parameters gewijzigd om Brasschaat te bevoordelen. Zo was het plots belangrijk dat de kazerne van Liedekerke niet kan uitbreiden. Hier staat overigens een splinternieuw gebouw, terwijl de kazerne van Brasschaat in verval is", aldus De Neef. Hij vindt het ook geen argument dat Brasschaat zich in de buurt situeert van een aantal Seveso-bedrijven. "Die hebben immers zelf meer gespecialiseerde rampenbestrijders dan wij".

Aanvechten

Burgemeester Luc Wynant (CD&V) van Liedekerke, momenteel op vakantie in het buitenland, laat in een reactie op de beslissing van minister Jambon weten dat het gemeentebestuur "de lichtzinnig genomen beslissing" tot sluiting van de kazerne van de civiele bescherming in Liedekerke "in de meeste ruime zin zal aanvechten"."Vandaag moet geïnvesteerd worden in een verbreding van de veiligheid en niet in een verarming ervan. Het moet immers onze ambitie zijn om van België, van Vlaanderen, niet alleen de meest creatieve en innovatieve, maar ook de meest veilige regio te maken. Ik heb daarom steeds gepleit voor het behoud van de kazernes van Liedekerke en Brasschaat en een verdere rol voor deze van Jabbeke", aldus Wynant.De Liedekerkse burgemeester neemt het ook niet dat over zo'n belangrijke zaak slechts één minister op zijn eentje een beslissing kan nemen. "De veiligheid van inwoners van dit land is een grondrecht waarover het aan het parlement is om een uitspraak te doen. Op deze wijze kan elk parlementslid met de kennis van zaken beslissen of de sluiting van een kazerne de juiste beslissing is in het belang van de veiligheid van elke inwoner", aldus Wynant.

Brandweer trekt aan alarmbel

De zoneraad van de brandweerzone Vlaams-Brabant trekt aan de alarmbel omdat de federale overheid haar financiële engagementen niet nakomt. De beslissing tot sluiting van de kazerne van de civiele bescherming van Liedekerke zal voor de brandweerzone bovendien een significante stijging van de werklast meebrengen, en dus de problemen waarmee de brandweerzone geconfronteerd wordt nog verergeren.

De wetgever bepaalde in het kader van de brandweerhervorming dat de verhouding tussen de financiële bijdragen van de federale overheid en de gemeenten voor de nieuwe, grotere brandweerzones moesten evolueren naar 50 procent elk. Dat de gemeenten momenteel 80 procent van de financiële bijdragen aan de brandweerzone en de federale overheid slechts 20 procent, is volgens de zoneraad onhoudbaar.

De zoneraad wijst erop dat de noodzakelijke uitvoering van het personeelsplan van de brandweer, dat in een personeelsgroei voorziet, hierdoor momenteel sterk gehypothekeerd wordt. In een brief aan minister van Binnenlandse Zaken Jambon eist de zone dan ook dat de federale overheid snel haar wettelijke verplichtingen nakomt.

"Bovenop de moeilijkheden om het personeelsbestand naar het nodige niveau te brengen wordt de zone nu geconfronteerd met de beslissing tot sluiting van de civiele bescherming in Liedekerke, wat een significante stijging van de werklast zal meebrengen", aldus de zoneraad.

"We gaan ons vel duur verkopen"

"De beslissing hing al twee jaar de lucht, maar nu is er plots toch een politiek akkoord uit de bus gekomen over de sluiting van vier van de zes kazernes van de civiele bescherming. Dat is zeer slecht nieuws, maar we gaan ons vel duur verkopen. We zijn als vakbond verplicht om op te komen voor behoud van werkplaatsen", zegt vakbondsman Gino Hoppe van de socialistische vakbond Acod Openbare Diensten.

"We zullen de precieze teksten pas eind deze maand krijgen. Dan ga ik met mijn mensen die teksten bestuderen om te zien wat we kunnen doen en hoe we moeten reageren, als het kan in gemeenschappelijk front."Hoppe noemt het sowieso "een asociale maatregel" om mensen ineens honderden kilometers van de ene provincie naar de andere te sturen om hun werk te blijven doen. "Daar moet over gepraat worden, en ik heb van minister Jambon begrepen, dat er inderdaad kan over gepraat worden."

Andere factor is de betrekkelijk lange tijdsduur die nog rest voor het doorvoeren van de hervormingen. "Er wordt gemikt op het jaar 2019", zegt Hoppe. "Dat betekent toch dat het een operatie van lange duur gaat worden."

"Geschokt"

Hoewel de kazerne van Crisnée een van de twee kazernes is die open blijft, toont vakondsafgevaardigde Michel Piette van de liberale vakbond SLFP zich niet bepaald tevreden met de beslissing van minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) om vier van de zes kazernes te sluiten. “Ook al zijn er geen naakte ontslagen, toch zullen slechts 320 arbeiders van de 480 hun job kunnen behouden”, zegt Piette. Vakbondsman Jean-Marc Delfosse van de christelijke vakbond CSC zegt dat zijn “mensen geschokt zijn, ook al hing de beslissing al een tijdje in de lucht”.

“In Crisnée gaan we van 100 man naar 160, maar een aantal van die mensen zullen niet blij zijn, omdat ze nu meer dan 100 km moeten rijden om op hun werk te geraken.” Dat er geen overlapping meer zal zijn met de taken van de brandweer, noemt de vakbondsman dan weer een goede zaak.

De burgemeester van Crisnée, Philippe Goffin (MR) toont zich blij met de investeringen die gebeurd zijn in de kazerne van zijn gemeente. “Ons materiaal is gemoderniseerd en we hebben uitstekende expertise in huis”, zegt de burgemeester. “We zijn ook goed gelegen aan een kruispunt van autosnelwegen, dichtbij de Maas en bij een lokale luchthaven. “

Bij de christelijke bond CSC maken zich zorgen over de precieze sociale impact van de beslissing en over de marge die er is om te onderhandelen over de effecten van de maatregelen op de individuele agenten. Volgens vakbondsman Jean-Marc Delfosse zijn er nog tal van vragen, zowel over de taakinhoud van de medewerkers als over hun toekomstige verloning.