De webstek van de Vlaamse regering is formeel. Zondagavond keurde een "ruime meerderheid" van de Vlaamse regering de conceptnota rond stikstof goed. Voor minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) staat niets de afhandeling van het dossier in de weg. Dat moet leiden naar een ontwerp van decreet dat uiteindelijk door het Vlaams Parlement moet worden goedgekeurd.

Daarmee beëindigde minister-president Jan Jambon (N-VA) formeel de onderhandelingen. Natuurlijk kan cd&v in principe nog aanpikken, maar dat zou de vernedering totaal maken. De beslissing duwt de christendemocraten de facto uit de regering. Ondertussen gaf Demir de nota vrij. Zo kan de oppositie – in de eerste plaats Vooruit en Groen – kennisnemen van de inhoud ervan.

Open Vld weerlegt evenwel de interpretatie van de N-VA. Volgens bronnen binnen de partij is de beslissing niet rechtsgeldig en moet de regering bij consensus beslissen, een interpretatie die door grondwetsspecialisten wordt gedeeld. Inhoudelijk geeft Open Vld wel groen licht, maar de strategie om CD&V vervolgens bij ‘meerderheid’ buitenspel te zetten binnen de regering, stoot op liberaal verzet. De liberalen benadrukken dat de notulen van de vergadering van zondagavond nog niet werden goedgekeurd. Naar verluidt liet Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert Jambon weten dat hij niet opgezet was met de N-VA-strategie.

"Vlaanderen onbestuurbaar"

Open Vld heeft de indruk dat de minister-president door met de spierballen te rollen cd&v onder druk wil zetten. Lachaert dacht niet dat zo’n aanpak veel kans op slagen had. Het is ongezien dat een regeringspartij zich distantieert van een officiële mededeling op het kanaal van de Vlaamse regering, al keurde Open Vld de nota wel degelijk goed. De chaos is nu compleet. In een poging om cd&v eraf te rijden, krijgt de N-VA het ook aan de stok met Open Vld, de tweede coalitiepartner. Bij de liberalen klinkt formeel dat "Vlaanderen de facto onbestuurbaar" is geworden.

Als er van een beslissing nog geen sprake is – met deze chaos is voorzichtigheid geboden – dan blijft er voor cd&v toch nog wat ruimte over om de onderhandelingen te hervatten. Haar partijbestuur is ondertussen afgelopen. Achteraf kwam er geen mededeling, alleen een quote van minister van Landbouw Jo Brouns. Hij herhaalde dat de partij bereid bleef om verder te werken en een akkoord te sluiten.

Institutioneel begeeft de meerderheid zich op onbekend terrein. De Vlaamse regering kan ontslag nemen en in lopende zaken gaan. De huidige meerderheid kan ook worden vervangen door een andere. Maar een alternatief dient zich niet aan. Vooruit noch Groen is daarin geïnteresseerd. Op het Vlaams niveau zou een minderheidsregering een primeur zijn. Het impliceert dat de cd&v-ministers eerst opstappen, die lijken dat voorlopig niet van plan te zijn. Jambon kan ze dan weer niet ontslaan. Vervroegde verkiezingen zijn uitgesloten. Het Vlaams Parlement is een legislatuurparlement, de volksvertegenwoordigers zetelen de volle vijf jaar.

Actuadebat

Een minderheidskabinet moet in elk geval op zoek gaan naar een meerderheid om het ontwerp van stikstofdecreet goed te keuren. Daarbij zal het aan de stemmen van Vooruit niet genoeg hebben, wat impliceert dat Groen aan boord komt. Die twee partijen zullen in geen geval een blanco cheque goedkeuren. Zij zullen willen onderhandelen over de inhoud.

Morgen organiseert het Vlaams Parlement een actuadebat over de zaak, alle leden van de Vlaamse regering worden verwacht. Wellicht wordt daar helemaal duidelijk hoe de kaarten liggen. Als besluit kunnen de volksvertegenwoordigers een motie of een motie van wantrouwen indienen. Een motie roept de regering op om te handelen. Bij een motie van wantrouwen wordt het vertrouwen in de regering opgezegd en een nieuwe meerderheid voorgesteld.