Meer asielzoekers of vluchtelingen opvangen in uw gemeente? Liever niet, reageerden 143 gemeenten van de 189 die antwoordden toen De Standaard hen die vraag stelde.

We willen wel, reageert de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) donderdag, maar daarvoor moet eerst het vertrouwen worden hersteld. In een reactie laakt de organisatie het fameuze ‘jojobeleid’ dat ook Fedasil, de organisatie die instaat voor de opvang, herhaaldelijk aan de kaak stelde.

Dat verliep zo: toen tijdens de opvangcrisis van 2015-2016 de lokale besturen massaal extra plaatsen creëerden, werden deze snel weer afgebouwd. ‘Er werd aan de lokale besturen gevraagd om op korte termijn 5.000 extra LOI-plaatsen (lokale opvanginitiatieven, red.) te openen. Wij hebben toen een grote inspanning geleverd’, zegt de VVSG, ‘om vervolgens vast te stellen dat heel wat van die LOI-plaatsen leeg bleven staan omdat de voorkeur gegeven werd aan collectieve opvang.’

Daarop volgde een verplichte sluiting van vele duizenden LOI-plaatsen. Waarna al snel de vraag volgde om ze opnieuw te openen. ‘Daarmee was de vertrouwensbreuk tussen de federale regering en de lokale besturen inzake opvang van asielzoekers een feit.’

Om het vertrouwen te herstellen vragen de lokale besturen meer rechtszekerheid en een duidelijker kader om lokale plaatsen te openen. Daarvoor moet onder meer aan de volgende voorwaarden voldaan zijn: een volledige financiering van het opvangbeleid door de federale overheid, meer zekerheid op langere termijn (‘geen jo-jo-beleid meer’) en een gegarandeerde bezetting van de plaatsen ‘want lege LOI-woningen in tijden van woningnood zijn onaanvaardbaar’.

Ook willen ze meer tijd voor de bewoners om een woning te vinden voor zij die een positieve beslissing gekregen hebben. ‘Vier maanden is te kort gezien de huidige situatie op de huisvestingsmarkt.’

Gebrekkige communicatie

Een eerdere oproep van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V) aan de lokale besturen om meer plaatsen te openen, ondanks verhoogde financiële premies, werd toen niet warm onthaald.

Haar communicatie met lokale besturen loopt wel vaker niet van een leien dakje. Burgemeester Frank Casteleyn (CD&V) van Jabbeke viel uit de lucht toen ze er een noodopvangcentrum wilde openen, waarop hij prompt niet akkoord ging. Intussen is die band weer hersteld, verklaarde De Moor donderdagavond.

Ook voor de creatie van honderden extra plaatsen in een containerdorp op een site in Kampenhout - een resultaat van het akkoord dat de regering woensdagnacht sloot - moeten nog wat nadere afspraken gemaakt worden. Middels een nachtelijk bericht van het kabinet-De Moor werd burgemeester Kris Leaerts, ook CD&V, op de hoogte gebracht van het plan, zei hij. Die zijn er nog (lang) niet. ‘Voor die plaatsen er zijn, moet nog aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Zo moet de veiligheid gegarandeerd kunnen worden, en moeten milieu- en stedenbouwkundige vergunningen in orde worden gebracht.’

Volgens het kabinet-De Moor was er al contact met Leaerts sinds vorige week vrijdag. Ook voorziet het akkoord van woensdagnacht in meer rechtszekerheid voor de lokale besturen, zegt een woordvoerder.

Lees ook

Lees ook

Staatssecretaris De Moor trekt naar de Raad van State om toch opvang in Jabbeke te organiseren 

Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) liet al weten dat ze betwijfelde of die vergunning zou kunnen worden toegekend, al is het onduidelijk van wie die zou moeten komen -- een noodzakelijke voorwaarde, zegt Leaerts. ‘Als gemeente stellen we ons constructief op, maar van die voorwaarden maken we een scherp punt. Over de timing (van het dorp, red.) is niets bekend.’

Lees ook

 Containerdorp voor asielzoekers in Kampenhout: ‘We wilden van die plek eigenlijk natuurgebied maken’