Gelekte documenten Pentagon vermelden Nederlands commando in Oekraïne

In de gelekte documenten staat onder meer informatie over de voorbereidingen van een aankomend Oekraïens tegenoffensief tegen Rusland, in de vorm van overzichten van geplande wapenleveringen en troepenaantallen. De papieren bevatten ook gevoelige informatie over onder meer China en het Midden-Oosten.

In de documenten staat dat één Nederlandse commando actief is in Oekraïne. De BBC schrijft dat die samen met tientallen andere westerse commando’s aanwezig is in het land dat door Rusland is binnengevallen. Het nieuws is niet bevestigd door het Nederlandse ministerie van Defensie.

De meeste leden van speciale eenheden in Oekraïne komen volgens de documenten uit het Verenigd Koninkrijk, namelijk vijftig. De rest zou komen uit Letland (17), Frankrijk (15), de Verenigde Staten (14) en Nederland (1). Het is niet duidelijk waar de commando’s gestationeerd zijn of wat voor werk ze daar zouden doen.

Rusland speculeert al maanden over de aanwezigheid van westerse troepen in Oekraïne en heeft het vaak over een oorlog tegen de NAVO. Geen van de genoemde landen heeft gereageerd op de bewering dat hun commando’s daar zijn. Wel zeiden verschillende regeringen al dat niet alle informatie in de uitgelekte documenten te vertrouwen is. Zo lijkt er bijvoorbeeld te zijn geknoeid met de schattingen van het dodental van soldaten aan beide kanten.

Een heleboel vragen zijn nog onbeantwoord. Wie heeft de documenten meegenomen en online geplaatst? En welke schade heeft de vrijgegeven informatie al aangericht? Het is mogelijk volgens functionarissen dat het motief niet louter politiek is, maar dat zal verder onderzoek nog moeten uitwijzen.

Javed Ali, een hoge Amerikaanse ex-functionaris die een inlichtingenfunctie had bij de FBI, zegt dat honderden - mogelijk zelfs duizenden - militaire en andere Amerikaanse overheidsfunctionarissen de veiligheidsmachtigingen hebben die nodig zijn om toegang te krijgen tot de documenten.

Christopher Meagher, de belangrijkste woordvoerder van het Pentagon, wil discreet blijven over het lopende onderzoek. Hij wil wel kwijt dat de minister van defensie in eerste instantie afgelopen donderdag werd geïnformeerd over het lek. “Dit wordt zeer serieus genomen”, aldus Meagher. “Dit is topprioriteit voor ons”. Intussen hebben Amerikaanse functionarissen contact opgenomen met andere leiders en bondgenoten van het Congres om hen te waarschuwen.

De gelekte documenten zouden in aparte computersystemen opgeslagen zijn die sterk beveiligd worden. De computers bevinden zich in een zwaarbeveiligde werkruimte, bekend als SCIF’s (Sensitive Compartmented Information Facilities). Niemand mag er elektronische apparaten binnenbrengen die gebruikt kunnen worden om foto’s en video- of audio-opnames te maken.

De gelekte documenten zouden eerst gefotografeerd zijn vooraleer ze online werden gezet. Dat kan onderzoekers helpen om de oorsprong van de beelden te achterhalen. “Soms maakt iemand bij het lekken van gevoelige informatie fouten bij het maken van de foto’s en kunnen we een elektronische vingerafdruk achterhalen”, aldus Maegher.

De Verenigde Staten weten niet of het lek van geheime militaire documenten intussen onder controle is. Dat heeft de woordvoerder van de Nationale Veiligheidsraad (NSC) John Kirby gisteren geantwoord op een vraag van journalisten in het Witte Huis. Volgens Kirby werd president Joe Biden vorige week voor het eerst gebrieft over het lek van de vertrouwelijke documenten.

Bronnen binnen het Pentagon bevestigen aan Amerikaanse media dat de documenten echt zijn, hoewel er aan sommige duidelijk aanpassingen zijn gebeurd. Kirby hield nog een slag om de arm: “We weten dat een aantal van de documenten bewerkt is”, verklaarde hij gisteren. Maar daar voegde hij aan toe: “We zijn nog steeds bezig met het onderzoek naar de echtheid van alle documenten die gelekt zijn.”

Of het lek intussen onder controle is, blijkt nog niet duidelijk. “We hebben geen idee. We weten het echt niet", zei Kirby tijdens een persbriefing in het Witte Huis gisteren.

De documenten lijken voor het eerst opgedoken te zijn begin maart, op een berichtenforum dat populair is bij liefhebbers van videogames. Eerder deze maand begonnen ze ook op sociale media te circuleren.

De VS zijn een onderzoek gestart naar de bron van het lek. Volgens Kirby is het dus ook niet geweten of er nog meer documenten circuleren. “We weten niet wie hierachter zit. We weten niet wat het motief is. En we weten niet of er nog meer rondgaat. Deze informatie hoort in elk geval niet thuis in het openbaar domein.”