Het project is twee academiejaren geleden officieel van start gegaan. Elk jaar is een tiental studenten uit de richtingen Rechten, Criminologie en Forensische Wetenschappen een jaar lang aan de slag gegaan met een waargebeurd moord- of doodslagdossier. De studenten, allemaal masterstudenten, bestuderen alle details van de zaak, elk vanuit hun eigen expertise, om een eindoordeel af te leveren over de veroordeling. De advocaat van de veroordeelde kan nadien beslissen om een herziening van de zaak te vragen bij de in 2018 opgerichte Commissie Herzieningen in Strafzaken.

Voor studenten is het vak een “fantastisch project”, zegt projectbegeleider Tamara De Beuf. “Het is voor hen een grote kans om een echte strafzaak met een kritische blik in te kijken. Van gedachten wisselen met studenten uit de twee andere opleidingen, geeft waardevolle inzichten. Het biedt veel voldoening om het syntheseverslag af te leveren.”

Hoeveel personen er in België onterecht in de gevangenis zijn beland na een onterechte veroordeling of gerechtelijke dwaling, is onmogelijk met zekerheid vast te stellen, zegt De Beuf. “In Amerika bestaat een database waaruit blijkt dat 3.307 mensen zijn vrijgesproken, die eerder onterecht waren veroordeeld. In Nederland zijn er 11 personen erkend als onterecht veroordeelden, in Duitsland 31. Het valt te verwachten dat het in België om gelijkaardige aantallen gaat, maar er zijn ook verschillen mogelijk. Het juridisch systeem is niet volledig gelijk: in België werken we bijvoorbeeld met een volksjury voor moordzaken, in Nederland niet.”

Volgens De Morgen zijn sinds de oprichting van de CHS in 2018 tot begin 2022 vier aanvragen tot een herziening geweest. Twee van die aanvragen zijn onontvankelijk verklaard, twee zijn voor onderzoek overgemaakt aan de bevoegde instantie. Een van die twee laatste is afgewezen. De laatste zaak is wel heropend geweest: het ging om een correctionele zedenzaak, waarbij de veroordeelde, die de feiten effectief had gepleegd, een deels valse bekentenis had afgelegd om een derde persoon buiten schot te houden. De herziening van de zaak leidde tot de veroordeling van die derde persoon. Voor moordzaken of dossiers met doodslag, waarop de KU Leuven-studenten werken, is ook volgens de universiteit nog geen enkele afgesloten zaak heropend of herzien geweest.

Het idee voor het project is aan de KU Leuven ontstaan in navolging van een onderzoeksproject in Nederland, dat ‘Gerede Twijfel’ heette. ‘Gerede Twijfel’ startte in 2003 aan de Universiteit Maastricht en loopt nu aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Komend academiejaar gaat aan de KU Leuven een nieuwe lichting van een tiental studenten aan het werk met een strafzaak. Advocaten, familieleden van veroordeelden of veroordeelden zelf kunnen, als ze menen dat er een gerechtelijke dwaling is gebeurd, een dossier insturen via www.kuleuven.be/voordeelvandetwijfel.