Tijd dringt om vermiste onderzeeër te vinden die op weg was naar wrak Titanic: "Nog tot donderdag zuurstof aan boord"

De kustwacht van de Verenigde Staten is samen met die van Canada bezig met een gezamenlijke zoekactie in de wateren van de Atlantische Oceaan, zo'n 1.450 kilometer ten oosten van de kust.

Volgens admiraal John Mauger van de Amerikaanse kustwacht zijn schepen en vliegtuigen ingezet en worden er ook sonarboeien gedropt die tot op een diepte van bijna 4.000 meter kunnen zoeken. Vanaf morgen komt er ook een Franse onderwaterrobot die op die diepte kan werken. 

De zoektocht besloeg een gebied van 26.000 vierkante kilometer, maar heeft voorlopig nog "geen enkel resultaat" opgeleverd, moest kapitein Jamie Frederick van de Amerikaanse kustwacht vanavond toegeven op een persconferentie in Boston.

De tijd dringt, want de vijf inzittenden van de onderzeeër hebben nog maar voor 40 uur zuurstof - tot donderdag dus - aan boord. "Dat betekent dat het bijzonder benard moet zijn aan boord, als het al niet te laat is", zegt correspondent Björn Soenens vanuit New York. 

Maar de moeilijkheid van de zoekoperatie is immens, zegt Marie-France Godeau, korvetkapitein bij de Belgische marine en specialiste onderzeebootbestrijding in VRT NWS Live: "De zone waarin ze zoeken is immens. Het is trouwens niet zeker of de onderzeeër zich nog steeds onder water bevindt. Een mogelijkheid is ook dat de Titan veilig boven water is gekomen, maar problemen heeft om te communiceren."

"Het gaat om een erg afgelegen gebied", zegt admiraal John Mauger tijdens een persmoment. "Het is een uitdaging om er een zoekactie te houden. We zetten alle mogelijke middelen in om het toestel te vinden en de inzittenden te redden." Zo wordt een Canadees toestel gebruikt, dat gespecialiseerd is in het vinden van duikboten. Mauger roept ook commerciële schepen in de buurt op om uit te kijken naar de onderzeeër.

Maar volgens expert onderzeebootbestrijding Marie-France Godeau is communicatie met een onderzeeboot niet mogelijk. "We kunnen een duikboot enkel detecteren met behulp van akoestische golven met sonar. Maar op een diepte van 4.000 meter is ook die mogelijkheid zeer beperkt."

De onderzeeër Titan wordt door het bedrijf OceanGate Expeditions ingezet om rijke toeristen tot bij het wrak van de Titanic te brengen. Dat beroemde schip verging op zijn eerste overtocht in 1912 nadat het tegen een ijsberg is gevaren. Ruim 1.500 opvarenden kwamen om het leven.

Het wrak van de Titanic is teruggevonden in de jaren tachtig, zo'n 600 kilometer van Newfoundland, een eiland voor de noordoostkust van Noord-Amerika. Het wrak ligt 3.800 meter onder het wateroppervlak, waar geen licht is en het ijskoud is.

"Sindsdien zijn er al redelijk vaak exploratiemissies gebeurd om het te gaan bekijken", weet Godeau. "Toch zijn dit hogerisicomissies. Er bestaat altijd een risico wanneer je tot zo'n extreme diepte duikt. Militairen die duiken met een onderzeeboot krijgen een speciale training, waarin ze ook leren hoe ze de boot moeten verlaten indien nodig. Hoe het bij burgerfirma's als "OceanGate Expeditions" gaat weet ik niet, maar er is ongetwijfeld een lange voorbereidings- en veiligheidsprocedure."

Hoe gevaarlijk zo'n expeditie is, blijkt ook uit het contract dat de avonturiers die meegaan met OceanGate Expeditions vooraf moeten tekenen. "Op pagina 1 wordt drie keer "dood" vermeld", zegt Mike Reiss, een scenarioschrijver die vorig jaar nog aan boord zat van het toestel dat nu vermist is.

Een tocht met de onderzeeër naar het wrak van de Titanic kost zowat 230.000 euro per persoon. Een van de personen die nu aan boord is, is de Britse miljardair Hamish Harding. Er was bij vertrek zuurstof aan boord voor 96 uur voor 5 personen. De tijd dringt dus om het bootje terug te vinden.

Het is nog steeds niet duidelijk wat er precies fout is gelopen. OceanGate zelf geeft aan dat de onderzeeër nochtans uitgerust is met een ingenieus systeem om de integriteit van de wand op te volgen. "Het systeem biedt de piloot een vroeg waarschuwingssysteem zodat hij voldoende tijd heeft om de afdaling af te breken en veilig naar de oppervlakte terug te keren", klinkt het.

Volgens Godeau zijn er verschillende oorzaken te overwegen: "Mogelijk was het een menselijke fout door de operator of was er een technisch probleem met het vaartuig. Of misschien ontstond er brand aan boord, was er een aanvaring of kwam het schip vast te zitten in puin van het wrak van de Titanic. Maar tot op dit moment blijft het raden."

Veel hoop op een goede afloop is er niet. In het beste geval is er enkel iets aan de hand met het communicatiesysteem en is de onderzeeër gewoon naar boven geraakt en dobbert hij ergens rond op het wateroppervlak. Maar hem vinden is al absoluut niet evident, want enkel het topje van de onderzeeër is zichtbaar vanuit de lucht.

Maar als de onderzeeër zich diep in de zee bevindt, is het nóg moeilijker. Mogelijk is hij vastgeraakt aan het wrak van de Titanic of is er een technisch probleem. "Dan is de eerste moeilijkheid de onderzeeër lokaliseren, maar eenmaal dat gebeurd zou zijn, moet hij ook nog gered worden", schetst VRT NWS-journaliste Lauwke Vandendriessche. "Hoe ga je dat doen, op bijna 4.000 meter diepte? Op de persconferentie kwamen daarover verschillende vragen, maar daar kwam gewoon geen antwoord op."