Wagnerleider Prigozjin geeft teken van leven in audioboodschap: "Opstand was geen staatsgreep, maar mars tegen onrecht"

De leider van de Wagnergroep, Jevgeni Prigozjin, heeft voor het eerst sinds het einde van de opstand, een teken van leven gegeven. Dat deed hij in een 11 minuten durende audioboodschap. Hij haalt nogmaals uit naar de Russische legerleiding, die volgens hem grove fouten maakte tijdens de speciale militaire operatie.

"Het was helemaal geen staatsgreep", klinkt het bij Prigozjin. "We wilden enkel diegenen tot de orde roepen die fouten gemaakt hebben tijdens de speciale militaire operatie. Onze mars was geen poging om de Russische leiders omver te werpen, maar een reactie op het onrecht dat ons werd aangedaan."

De Wagneropstand kostte ook aan enkele Russische soldaten het leven, maar dat heeft niemand gewild, klinkt het bij Prigozjin. "We hebben geen agressie getoond, maar toch werden we aangevallen door raketten en helikopters. Dat was voor ons de druppel. Het spijt ons dat we de Russische helikopter hebben moeten neerhalen. We wilden enkel de vernietiging van de Wagnergroep voorkomen."

Toch benadrukt Prigozjin nog eens de militaire slagkracht van zijn militie. "De mars heeft aangetoond dat er serieuze veiligheidsproblemen zijn in dit land", meent hij. "We hebben het perfecte voorbeeld getoond van hoe 24 februari 2022 (de start van de oorlog, red.) eigenlijk had moeten verlopen. De reden dat we niet doorgezet hebben, was om Russische bloedvergieten te vermijden."

Volgens Prigozjin wou Rusland ook de samenwerking met de huurlingen van Wagner stopzetten. "Op 1 juli zou Wagner ophouden te bestaan en zou de militie ingelijfd worden bij het Russische leger", zo spreekt hij. "Maar daar kan Wagner zich helemaal niet in vinden."

De Wagnerbaas zegt dat de Wit-Russische president Loekasjenko een uitweg bood. "Hij schoot ons te hulp en hielp zoeken naar oplossingen zodat Wagner toch nog - legaal - zijn werk kon voortzetten. 

Met de audioboodschap doorbreekt Prigozjin de stilte die was ontstaan sinds zijn vertrek in Rostov aan de Don. "Daar is hij in een wagen gestapt en verdwenen in een onbekende richting", klinkt het bij Geert Groot Koerkamp, correspondent in Moskou. "Sindsdien hebben we hem eigenlijk niet meer gezien." Niemand lijkt ook te weten waar de Wagnerleider zich exact bevindt. 

Mogelijk is Prigozjin op dit moment op weg naar (of al aangekomen in) Wit-Rusland. Onder bemiddeling van de Wit-Russische president Loekasjenko hebben Poetin en Prigozjin het op een akkoordje gegooid. Prigozjin zou zich terugtrekken en niet vervolgd worden, maar moest wel naar Wit-Rusland verhuizen. Daar kan hij niet vervolgd worden voor zijn rebellie. 

"De verhuizing betekent echter niet dat er geen strafrechtelijk onderzoek meer loopt tegen hem", vult Groot Koerkamp aan. "Het onderzoek is nog steeds niet gestaakt, dus de kans blijft bestaan dat hij vervolgd zal worden voor zijn daden."

Ook de Russische krant Kommersant meldde vanmorgen dat de Russische geheime dienst FSB de aanklacht nog niet heeft ingetrokken, wat daarna ook door de Russische staatspersagentschappen werd gebracht.

Vandaag verspreidde het Russische ministerie van Defensie ook beelden van Sergej Sjojgoe, de minister van Defensie. Sjojgoe aan boord van een militaire helikopter op weg naar Oekraïne, Sjojgoe die een Russische commandopost inspecteert op een niet nader genoemde plaats in Oekraïne, Sjojgoe die een vergadering voorzit: ze zouden een weergave zijn van zijn eerste publieke verschijning sinds de opstand van het huurlingenleger Wagner afgelopen weekend.

De vraag is of de beelden van Sjojgoe wel echt vandaag en dus na de Wagner-opstand zijn gemaakt. Autoritaire regimes proberen wel vaker de publieke opinie een rad voor de ogen te draaien door eerder opgenomen beelden als nieuw te verkopen.

Want intussen zijn er ook geruchten dat er in Rusland een onderzoek naar Sjojgoe geopend zou zijn wegens het verduisteren van militaire fondsen en hij onder huisarrest zou zijn geplaatst. Dat zou dan een mogelijk opstapje kunnen zijn naar zijn uiteindelijke ontslag. Onderzoeken naar fraude en andere misdrijven zijn een bekende praktijk in Rusland om iemand aan de kant te schuiven, maar onafhankelijke bewijzen die deze geruchten staven, zijn er nog niet.

Ook van de Russische president Poetin zijn vandaag beelden verspreid, vanop een of ander industrieel evenement. Ook hier is niet duidelijk of ze vandaag opgenomen zijn.

Met de beelden wil Rusland allicht aangeven dat Sjojgoe nog altijd in functie is. Zijn vertrek en dat van Valeri Gerasimov, generaal en bevelhebber van de Russische troepen in Oekraïne, was namelijk de eis van Wagner-baas Jevgeni Prigozjin en de reden waarom zijn huurlingenleger afgelopen weekend Rostov aan de Don innam en in colonne naar Moskou trok.

Intussen lijkt het openbare leven in Rusland hersteld van de opschudding van dit weekend. In Moskou heeft de burgemeester het antiterreurregime opgeheven. Dat is ook het geval in de stad Voronezj en de gelijknamige provincie.

Tegelijkertijd laat het Russische Nationale Antiterreurcomité weten dat de situatie in de provincie Moskou opnieuw "stabiel" is. Er is geen gevaar meer voor "het leven, de gezondheid en de bezittingen" van de burgers, luidt het.