Langverwacht financieel akkoord over kerncentrales: Engie moet 15 miljard euro betalen voor kernafval

Sinds maart 2022 zijn de regering-De Croo en het Franse energiebedrijf Engie in gesprek over een doorstart voor Doel 4 en Tihange 3 na 2025. Die kerncentrales moeten de energiebevoorrading helpen verzekeren nu de Russische gaskraan (voorgoed?) is dichtgedraaid en Frankrijk in de knoei zit met zijn kerncentrales. Sinds januari 2023 is er een startakkoord. Nu is er ook een financiële deal.

De komst van een maximumfactuur voor de berging van het Belgische kernafval is een belangrijke toegift aan Engie. Het bedrijf hengelt hier al langer naar. Er is nu een som vastgelegd per kubieke meter voor het laagradioactief afval en een som per kubieke meter voor het hoogradioactief afval. Volgens premier De Croo gaat het om “een totaalbedrag van 15 miljard euro”, waarin een risicopremie van 43 procent zit vervat voor onverwachte kosten. De berging van het Belgische kernafval zal nog vele jaren in beslag nemen.

“Dit (totaalbedrag, JVH) komt bovenop de bedragen die al voorzien zijn voor de ontmanteling van de centrales van Engie in ons land en waarvoor Engie de volledige kosten draagt. De totale nucleaire verplichtingen van de Engie-groep ten opzichte van België bedragen ten minste 23 miljard euro”, laat de premier weten. In België staan zeven kerncentrales. Voor vijf daarvan lijkt de sluiting – voorlopig – definitief na 2025.

Het nieuwe financiële akkoord is goedgekeurd door de raad van bestuur van Engie en door de federale regering tijdens de kern van woensdagavond. De concrete uitvoering is gepland voor eind juli. Daarna moet de Europese Commissie nog nagaan of er geen sprake is van illegale staatssteun voor het energiebedrijf.

Partnerschap

Voor het langer openhouden van Doel 4 en Tihange 3 zal de federale regering een partnerschap aangaan met Engie. Er komt een nieuwe vennootschap waarin de Belgische overheid en Engie elk voor de helft participeren. Het gaat om een zogenaamd special purpose vehicle dat NuclearSub gedoopt wordt. De uitbating zelf blijft voor het energiebedrijf, maar de Belgische staat zal wel financieel steunen.

Zeker is al dat de overheid en Engie de investeringskosten voor de levensduurverlenging zullen delen. Om Doel 4 en Tihange 3 langer uit te baten zijn opfriswerken nodig van 1,6 tot 2 miljard euro. Wat ook vaststaat, is dat er een ‘prijsmechanisme’ komt. Dit mechanisme moet ervoor zorgen dat Engie zijn investeringen kan terugverdienen binnen tien jaar. Hoe het er zal uitzien, is nog niet helemaal duidelijk.

In het persbericht van De Croo is sprake van “een evenwichtige risicospreiding (onder meer via een Contract for Difference-mechanisme)”. Bij zo’n Contract for Difference krijgen bedrijven een prijsgarantie van de overheid. Als de stroomprijzen onder een bepaalde ondergrens zakken, past de overheid het verschil met subsidies bij om te garanderen dat een installatie rendabel blijft. Maar er komt wellicht ook een bovengrens. Als stroomprijzen hierboven komen, moeten bedrijven hun inkomsten terugbetalen aan de overheid.

Premier De Croo benadrukt: “De verlenging van de kerncentrales Doel 4 en Tihange 3 met 10 jaar staat nu vast. Dit akkoord is belangrijk voor de bevoorradingszekerheid van onze gezinnen en bedrijven.” Catherine MacGregor, de CEO van Engie, vult aan: “Na maanden van intense en constructieve dialoog met de Belgische regering zijn we blij met de ondertekening van dit evenwichtige akkoord voor beide partijen.”

Bevoorrading

In principe zal er eerstdaags nog geen definitief akkoord komen. Volgens het startakkoord van begin dit jaar zal de regering pas in de lente van 2024 haar finale goedkeuring geven voor het ‘hoogradioactieve deel’ van de maximumfactuur. Tegen dan moet duidelijk zijn of Engie er alles aan doet om Doel 4 en Tihange 3 tijdig paraat te krijgen. Engie heeft zich hier juridisch toe geëngageerd via een inspanningsverbintenis.

Als Engie deze verbintenis niet nakomt, zal de regering haar handtekening niet zetten. Voor het ‘laagradioactieve deel’ van de factuur zal er pas groen licht komen als de verlenging helemaal rond is. In principe is dat dus eind 2026. Al staat in het persbericht van De Croo aangegeven dat de regering en Engie zullen proberen november 2025 te halen. Op die manier zou ook de bevoorrading tijdens de winter 2025-2026 verzekerd zijn. Volgens netbeheerder Elia dreigt het die winter kantje boord te worden.

Minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen): “Dit akkoord is goed voor alle Belgen: het biedt zekerheid over de kost van het nucleaire afval en zekerheid over de energiebevoorrading van ons land. Dit akkoord verzekert ook de financiering van het beheer van het nucleaire afval voor alle toekomstige generaties.”