VRT pareert kritiek over Radio2 en exclusiviteitscontracten en vraagt meer geld: "Rekker dreigt op te geraken"
VRT wil met de Vlaamse regering praten over extra middelen voor de openbare omroep. De loonkosten worden geïndexeerd aan de hoge inflatie, maar de werkingsmiddelen niet. Daardoor krimpt het budget van VRT. "De rekker dreigt op te geraken", zegt gedelegeerd bestuurder Frederik Delaplace bij de voorstelling van het jaarverslag in het Vlaams Parlement. Vragen en kritiek over Radio2 en exclusiviteitscontracten pareert hij daar.
In het jaarverslag bespreekt VRT de doelstellingen die het moet halen van de Vlaamse regering. Dat gaat dan bijvoorbeeld over hoeveel mensen VRT bereikt of hoe maatschappelijk relevant de openbare omroep is. Volgens VRT - en de mediaregulator VRM bevestigt dat - werden de meeste doelstellingen gehaald. Een goed rapport dus, al klinkt er ook kritiek.
Wat met Radio2?
Op de veranderingen bij Radio2 kwam de voorbije tijd al heel wat kritiek. Bij die vernieuwing werden de regionale ochtendblokken uit de vijf provincies geschrapt en vervangen door een ochtendshow met Peter Van de Veire. Het regionale nieuws wordt wel meer uitgespeeld op de site van VRT NWS.
Maar de aanpassingen vallen niet bij iedereen in goede aarde en ook het luisteraandeel is gezakt, tonen de meest recente CIM-cijfers aan. Dagelijks trekt Radio2 1,1 miljoen luisteraars aan, dat is een marktaandeel van bijna 25 procent. Maar in dezelfde periode vorig jaar had de radiozender nog een marktaandeel van ruim 28 procent.
Een verandering in zo'n groot radionet, want Radio2 is nog altijd by far het grootste radionet van Vlaanderen, dat vergt tijd
Toch gelooft Delaplace nog heel sterk in de vernieuwingen. "We zien intussen aan de vele reacties in de app dat de Radio2-luisteraars, oud én nieuw, ook van de nieuwe programma's gaan houden. Maar we zijn niet doof voor het signaal en gaan de komende maanden de dialoog met de luisteraars aan hoe we ons aanbod nog kunnen verbeteren."
"We moeten daar niet flauw over doen, we hadden veel liever dat die luistercijfers stabiliseerden in plaats van daalden. Maar een verandering in zo'n groot radionet, want Radio2 is nog altijd by far het grootste radionet van Vlaanderen, dat vergt tijd. Het geloof is zeer groot dat we daar zullen geraken, dat we die knik opnieuw zullen omzetten in groei."
En de exclusiviteitscontracten?
En dan is er uiteraard nog de discussie over de exclusiviteitscontracten. Op dit moment zijn er 19 VRT-gezichten of -stemmen die zo'n contract hebben. Dat is evenveel als het jaar ervoor.
De verdeling in de exclusiviteitscontracten:
- 0 overeenkomsten van minder dan 100.000 euro per jaar
- 11 overeenkomsten tussen 100.000 en 300.000 euro per jaar
- 8 overeenkomsten van meer dan 300.000 euro per jaar
In de hoogste categorie zijn er dus twee mensen bijgekomen. "Dat heeft alleen te maken met het feit dat zij meer programma's gemaakt hebben voor VRT, niet omdat hun exclusiviteitsvergoeding is verhoogd", benadrukt Delaplace.
Over die lonen waren er in het Parlement heel wat vragen, zeker omdat het gebeurt in een jaar met veel besparingen en ontslagen. "In een context waarin veel mensen worden ontslagen, kan zoiets niet bepaald positief zijn voor de werksfeer", klinkt het bij Klaas Slootmans van Vlaams Belang. "We begrijpen ook de ergernissen bij het publiek en de medewerkers. Op een moment dat je moet besparen komen die bedragen wel binnen", zegt ook Karin Brouwers van CD&V.
Wie er allemaal op de lijst staat, wordt om privacyredenen niet bekendgemaakt in het jaarverslag, maar er zijn natuurlijk enkele namen waarvan we weten dat ze erop staan.
"Een geschiedenisprogramma als "Het verhaal van Vlaanderen" haalt zonder Tom Waes niet de helft van het bereik, een dogmadoorbrekend programma als "Taboe" kan niet werken zonder Philippe Geubels", klinkt het.
Een geschiedenisprogramma als "Het verhaal van Vlaanderen" haalt zonder Tom Waes niet de helft van het bereik
Wat we ook weten is dat er dit jaar twee vrouwen meer in de lijst staan dan vorig jaar. VRT streeft naar meer genderevenwicht en dit maakt daar deel van uit.
Tegen eind 2025 wil VRT trouwens het aantal exclusiviteitscontracten verminderen naar maximaal 15, met een gelijke man-vrouwverdeling.
Dialoog over structurele financiering
VRT wil met de Vlaamse regering daarnaast praten over extra middelen voor de openbare omroep. De dotatie - dus het geld dat de openbare omroep krijgt van de Vlaamse overheid - daalt sowieso, en ook de reclame-inkomsten vallen wat tegen. Maar wat er vorig jaar misschien nog het meeste speelde, was de torenhoge inflatie - die iedereen gevoeld heeft. De loonkosten - voor bijvoorbeeld het personeel - worden geïndexeerd aan de inflatie, maar de werkingsmiddelen - om bijvoorbeeld een camera te kopen - niet.
We zijn op het punt gekomen dat de rekker op dreigt te geraken
Concreet wil VRT dat de regering en het Parlement nadenken over de structurele financiering van de publieke omroep. "Als de verandering in mediagedrag de komende tijd even snel gaat als in de eerste 2,5 jaar van de beheersovereenkomst, zal VRT verder moeten innoveren en investeren om ook in 2030 nog relevant te zijn. Tegen die tijd zijn artificiële intelligentie en ChatGPT's allicht al kinderspel", klinkt het.
"Wij willen graag het debat over aangaan over de indexering van onze werkingsmiddelen", klinkt het bij gedelegeerd bestuurder Frederik Delaplace. "We zijn op het punt gekomen dat de rekker op dreigt te geraken. Het kan dan gaan over meer overheidsmiddelen, maar ik sta ook open voor een grotere flexibiliteit in het werven van eigen middelen."
De beheersovereenkomst legt de afspraken vast waaraan VRT zich gedurende vijf jaar moet houden in ruil voor financiering van de Vlaamse overheid. De huidige overeenkomst loopt van 2021 tot 2025. "We zijn nog maar halverwege die periode en het mediagebruik evolueert zo snel dat we op basis van de beheersovereenkomst vaststellen dat er onvoldoende flexibiliteit is om te kunnen inspelen op nieuwe trends en fenomenen", vertelt Frieda Brepoels, voorzitter van de raad van bestuur, in het Vlaams Parlement.
Het digitale aanbod cirkelt momenteel rond de apps VRT NWS en VRT Max. "Maar daarmee is de digitale omslag niet af", klinkt het bij Brepoels. "De verschuiving naar het digitale zal ook invloed hebben op het lineaire aanbod en daar zou VRT sneller zelfstandige keuzes moeten kunnen maken, over met welke merken op welke platformen en met welke formats zij haar publieke opdracht realiseert."
Ook Brepoels ging in op dat oud zeer: de beperkte mogelijkheden om eigen financiering te verwerven. "Daarover zou in een open geest moeten kunnen worden gesproken. De huidige verhouding van 60 procent overheidsmiddelen en 40 procent eigen middelen wordt niet in vraag gesteld. (...) Maar er zijn zoveel meer mogelijkheden om zelf meer middelen op te halen zonder hiermee de commerciële spelers nadeel te berokkenen."
Volgens Brepoels zijn ook de adverteerders vragende partij. "Zij vragen om hun middelen in Vlaanderen te kunnen plaatsen, waar ze nu geen andere keuze hebben dat uit te wijken naar internationale platformen", aldus de voorzitter.
Of VRT ook effectief extra geld zal krijgen, is nog af te wachten.