Vlaming vindt in Limburg vlekpootwespbijen van wie iedereen dacht dat die uitgestorven waren sinds 1955

Een vlekpootwespbij is een diertje dat qua uiterlijk sprekend op een wesp lijkt, maar het gaat wel degelijk om een bij. De allerlaatste keer dat er in ons land officieel eentje werd gespot, was in 1955. Sindsdien was er geen spoor meer van het insect en dus werd het als regionaal uitgestorven beschouwd. In Nederland vlogen er nog wel wat exemplaren rond, al hadden ze ook daar al het label ‘zeer zeldzaam’ opgeplakt gekregen.

“Omdat er in Nederland nog vlekpootwespbijen te vinden waren, was het niet onmogelijk dat er ook bij ons nog zouden zijn. Vandaar dat ik heel gericht beginnen zoeken ben in ons land”, zegt Maarten Wielandts van Natuurpunt. “Op basis van historische bronnen heb ik eerst een paar plaatsen aangeduid waar de kans groot zou zijn dat er vlekpootwespbijen zouden zitten. Uiteindelijk heb ik twee mannetjes gevonden, wat erop wijst dat er in de buurt een vrij grote populatie leeft.”

Die buurt is de omgeving van de Sint-Pietersberg in Kanne, een deelgemeente van het Limburgse Riemst. Daar vond Wielandts wel de bijen, maar - tot zijn grote spijt - geen nestplaatsen. Hoewel, naar nesten van vlekpootwespbijen zou hij niet moeten zoeken, want die bestáán gewoon niet. Het gaat hier immers om zogenaamde ‘koekoeksbijen’ die hun eitjes in het nest van andere soorten proberen te leggen, in dit geval de blauwe zandbij.

Maarten Wielandts: “Ook de blauwe zandbij is heel zeldzaam. Soms komt die voor in Limburg of in Wallonië. Als de blauwe zandbij druk bezig is met het bouwen van een nest, vliegen de vrouwtjes van de vlekpootwespbijen errond, wachtend op een moment om toe te slaan. De blauwe zandbij maakt eerst een tunnel in de grond, waarin ze één of meerdere nestkamers bouwt. In elke kamer legt ze één ei en één bolletje stuifmeel, als voedsel. Intussen ligt de vlekpootwespbij op de loer. Zodra de blauwe zandbij even weg is, legt de vlekpootwespbij een eigen ei in de nestcel. Deze larve zal eerst uitkomen en het ei van de blauwe zandbij vermoorden. Vervolgens heeft de larve van de vlekpootwespbij het stuifmeel - dat door mama blauwe zandbij was klaargelegd - als voedsel ter beschikking om op te groeien.”

De vrouwtjes van de vlekpootwespbijen moeten volgens Wielandts hun acties héél goed plannen, want op een bepaald moment sluit de blauwe zandbij de gemaakte nestcellen deels af. Op dat moment is het te laat voor de vlekpootwespbijen om nog binnen te dringen en hun eigen ei in de nestkamer van de andere bij te leggen. Kortom, eigen nesten hebben de vlekpootwespbijen niet, maar Wielandts had graag de overgenomen nesten van de blauwe zandbij gevonden. Dat heeft hij alvast voor volgend jaar op het programma gezet.

Rest de vraag waarom we blij zouden moeten zijn dat er weer een paar exemplaren van de vlekpootwespbijen zijn gevonden. Honing maken de beestjes niet. Dat doen alleen honingbijen. “Voor ons mensen zijn ze van geen nut, behalve dat het leuk is om er te vinden”, zegt Wielandts lachend. “We dachten dat ze verdwenen waren en dan is het altijd fijn vast te stellen dat ze zijn teruggekeerd of er nog altijd zitten. De tendens is dat het met de bijen niet goed gaat. Dit is nu eens een leuk bericht tussen de triestige tijdingen.”

Bovendien hebben de vlekpootwespbijen volgens Wielandts nog een andere functie. “Deze koekoeksbijen zorgen ervoor dat de populatie van hun gastvrouwen - in dit geval de blauwe zandbij - niet té groot wordt. Zo blijft de natuur in balans. Als één soort alles zou innemen, verliezen we diversiteit.”

Tot slot nog even dit: vorig jaar zijn in ons land zes ‘nieuwe’ bijen gevonden. Het ging om vijf soorten die als uitgestorven werden beschouwd, en om één soort die heel hard bedreigd was en al lang niet meer was gezien. Van deze zes ‘nieuwelingen’ werden er vijf herontdekt in Wallonië. Enkel de vlekpootwespbij werd in Vlaanderen gevonden.

LEES OOK:

Niet alles wat zwart en geel gestreept is steekt: “dit insect noemen ze niet voor niets de fopwesp”

Wat doe je als een wesp jou steekt en hoe kan je het voorkomen? “Ben je hier gestoken zoek dan onmiddellijk medische hulp” (+)

KIJK. Deze vlieg houdt iedereen voor de gek