Minister Somers wil financiering van de Kerk veranderen: "Lokale besturen nu verplicht om tekorten op te vangen"

"In totaal springen de lokale besturen 60 miljoen euro per jaar bij om de tekorten van de Vlaamse geloofsgemeenschappen op te vangen", zegt Vlaams minister Bart Somers (Open VLD) in "De ochtend" Op Radio 1. Het gaat dan vooral om onderhoudskosten en energiefacturen om de gebouwen te onderhouden. Het merendeel gaat naar de katholieke gemeenschappen. 

Gemeenten zijn verplicht om bij te springen als de lokale geloofsgemeenschap het onderhoud van de gebouwen niet kan betalen. Dat werd bepaald in het eredienstendecreet van 2004. Ook de facturen voor kleine onderhoudswerken en verzekeringen vallen onder die regeling. 

Open VLD wil daarmee komaf maken. Het debat gaat al een tijd mee. In het voorjaar bestelde Somers daarom een studie bij de UAntwerpen om te onderzoeken hoe dat decreet gemoderniseerd kan worden. Het resultaat daarvan verschijnt in het voorjaar van 2024.

Somers is van mening dat een gemeente niet verplicht kan worden de verliezen bij te passen "met belastinggeld van niet-gelovigen". "Het gaat om een uitzonderingssituatie. De kerk hoeft zich daarvoor niet te verantwoorden. Daardoor is er ook geen druk om te kijken naar mogelijke besparingen, liquide middelen of eventuele fuseringen. Andere lokale verenigingen die maatschappelijk werk verrichten, hebben dat wettelijk recht niet om geld te eisen van het lokale bestuur."

Volgens Somers moet een gemeente zelf kunnen kiezen of die tussenkomt of niet. "Dat hoort bij de autonomie van het bestuur. Als een gemeente het wel belangrijk vindt om bij te passen, kan dat. Als het bestuur geloof een private zaak vindt, moet er de keuze zijn om niet bij te passen." 

De regeling is volgens Somers makkelijker te wijzigen dan bijvoorbeeld de lonen van de bedienaren van de erediensten. Daarvoor is de federale regering bevoegd. De lonen zijn verankerd in de grondwet, waardoor een grondwetswijziging nodig is.

"De verplichting van de lokale besturen, kan bij decreet gewijzigd worden. Daarvoor is een gewone meerderheid in het parlement nodig."

Ook op Vlaams niveau wil oppositiepartij Vooruit dat andere voordelen waar de kerk een beroep op kan doen, verdwijnen. Ze stelden gisteren voor om de 150 miljoen euro aan vrijstelling van onroerende voorheffing voor de geloofsgemeenschappen op te heffen. 

De maatregelen treffen niet enkel de Kerk, maar gelden voor alle erkende geloofsgemeenschappen in Vlaanderen. De voordelen zouden dus ook verdwijnen voor de Protestantse, de Anglicaanse, de Israëlitische, de Orthodoxe en de Islamitische erediensten.