Gaetz diende de motie in nadat McCarthy afgelopen weekend een deal sloot met de Democraten over een noodbegroting om de shutdown van de overheid tegen te gaan, voor Gaetz de druppel. Hij vond dat McCarthy zich niet voldoende hield aan zijn beloften die hij maakte voor hij verkozen werd als Speaker. Na de stemming noemde hij de ex-voorzitter “een moeraswezen” dat geld van lobbygroepen aanvaardde en herverdeelde in ruil voor gunsten.

LEES OOK. Radicale Republikein wil Huis-voorzitter McCarthy afzetten: “Leider nodig die we kunnen vertrouwen”

Het is de eerste keer in de Amerikaanse geschiedenis dat een voorzitter van het Huis van Afgevaardigden wordt weggestemd tijdens een stemming in het Congres. Volgens The New York Times vond een laatste dergelijke stemming plaats in 1910, toen progressieve Republikeinen probeerden Joseph Cannon af te zetten omdat hij geen progressieve wetsvoorstellen wilde voorleggen aan de parlementsleden. Hij overleefde de stemming toen wel.

Nu kreeg McCarthy niet de nodige 214 stemmen achter zich om voorzitter te blijven. Dat is te wijten aan zijn partijgenoten Eli Crane (Arizona), Tim Burchett (Tennessee), Ken Buck (Colorado), Andy Biggs (Arizona), Bob Good (Virginia), Matt Gaetz (Florida), Nancy Mace (South Carolina) en Matt Rosendale (Montana). Ook alle aanwezige Democraten stemden voor de afzetting. Zij waren naar verluidt van plan tegen te stemmen, tot McCarthy in een tv-interview na de begrotingsdeal scherp uithaalde naar de Democraten.

McCarthy, de opvolger van de Democrate Nancy Pelosi, had na de tussentijdse verkiezingen van vorig jaar 15 stemrondes nodig gehad om verkozen te worden. Uiteindelijk was hij slechts 269 dagen voorzitter, berekenden de Amerikaanse media.

McCarthy heeft “geen spijt”

Patrick McHenry (North Carolina), die tegen de afzetting van zijn partijgenoot stemde, is aangeduid als interimvoorzitter tot er een nieuwe stemming georganiseerd wordt. Hij heeft Nancy Pelosi gevraagd haar kantoor te verlaten, zodat hij er intrek in kan nemen.

De Republikeinse afgevaardigden kwamen dinsdagavond al samen om verdere stappen te bespreken. McCarthy heeft daar aangekondigd dat hij niet opnieuw kandidaat zal zijn voor voorzitter van het Huis. Dat bevestigde hij nadien ook tijdens een persconferentie. Hij zei optimistisch te zijn. “Ik geloof dat ik kan blijven strijden, misschien op een andere manier.”

McCarthy zei dat hij geen spijt heeft van het begrotingsakkoord dat tot zijn afzetting leidde. “Ik heb geen spijt van opkomen voor het verkiezen van bestuur boven wrok. Het is mijn verantwoordelijkheid, het is mijn werk. Ik heb geen spijt van onderhandelen. Onze regering is ontworpen om compromissen te sluiten. Ik heb geen spijt van te proberen coalities te vormen en oplossingen te vinden. Ik ben opgevoed om problemen op te lossen, niet om ze te creëren”, zei McCarthy.

“Het was allemaal voor het Amerikaanse volk. Ik had onze troepen niet in de ogen kunnen kijken en zeggen dat ik hen niet kan betalen”, aldus de Republikein. Hij zei ook dat hij trots was over het werk dat hij heeft uitgevoerd en dat hij nog niet heeft nagedacht over ontslag nemen als parlementslid. “Maar als ik mijn job verlies door iets waarin ik echt geloof, dan heb ik daar vrede mee.” En “ik schreef geschiedenis, niet?”

Het enige waar McCarthy spijt van zei te hebben, is dat hij veel van de Republikeinen die tegen hem stemden hielp verkozen raken. “Ik had waarschijnlijk beter iemand anders gekozen.” De ex-voorzitter zei dat de acht Republikeinen “zichzelf geen conservatieven mogen noemen omdat ze kwaad en chaotisch zijn”. “Dit land is te groots voor de kleine visies van die acht”, klonk het. “Ik ben niet zo zeker dat die individuen productief willen zijn.” De acht helpen met hun tegenstem de Democraten bovendien om opnieuw de macht te grijpen in het Huis.

Volgens McCarthy was de aanval van Gaetz tegen hem “persoonlijk” – “je kent hem toch?” “Het draaide allemaal om aandacht krijgen” van de pers en om “zijn ethiek”. Daarmee suggereerde de afgezette voorzitter dat het om een wraakactie ging voor het parlementaire ethisch onderzoek naar Gaetz, dat McCarthy weigerde tegen te houden, na beschuldigingen over seksueel wangedrag, onder meer met een minderjarige, illegaal druggebruik en misbruik van campagnefondsen.

McCarthy wees ook met een beschuldigende vinger naar de Democraten, omdat zij door tegen hem te stemmen gekozen hebben voor politiek boven de grondwet. “Ik denk dat vandaag een politieke beslissing was van de Democraten.”

Biden hoopt op snelle oplossing

Dinsdag vindt volgens verschillende media een ‘kandidatenforum’ plaats bij de Republikeinen, woensdag zou de stemming voor een nieuwe voorzitter volgen. Tot dan zullen er geen stemmingen georganiseerd worden in het Huis van Afgevaardigden.

Wie zich kandidaat zal stellen om McCarthy op te volgen, is nog niet duidelijk. Gaetz schoof zelf de naam van fractieleider in het Huis Steve Scalise naar voren. Die zou open staan voor een kandidatuur. Scalise heeft bloedkanker, maar “voelt zich geweldig”, zei hij.

Andere namen die circuleren zijn Kevin Hern, Jim Jordan en Tom Emmer. Die laatste steunt dan weer Scalise. Sommige Republikeinen opperen zelfs voormalig president Donald Trump. Volgens de grondwet hoeft de voorzitter van het Huis daar namelijk niet in te zetelen. Trump heeft echter al gezegd het voorzitterschap niet te ambiëren.

De Democraten lieten alvast weten minderheidsleider Hakeem Jeffries te nomineren als voorzitter, maar aangezien de Democraten in de minderheid zijn in het Huis is de kans klein dat hij de post binnenhaalt.

De Amerikaanse president Joe Biden, een Democraat, hoopt in elk geval dat het Huis van Afgevaardigden snel een nieuwe voorzitter verkiest, aangezien “de urgente uitdagingen waarmee ons land geconfronteerd wordt niet zullen wachten”. Dat zei Witte Huis-woordvoerster Karine Jean-Pierre in een persbericht op de website van het Witte Huis.

“Het Amerikaanse volk heeft nood aan leiderschap dat de kwesties die hun leven beïnvloeden centraal plaatst”, aldus Jean-Pierre. “Zodra het Huis zijn verantwoordelijkheid heeft genomen om een voorzitter te verkiezen, kijkt president Biden uit om met die persoon en met de Senaat samen te werken om de prioriteiten van het Amerikaanse volk aan te pakken.”

NBC News wijst erop dat het Huis woensdag zou stemmen over een nieuwe financieringswet om in november een lockdown te vermijden.

Pence “diep teleurgesteld”, Trump: “Waarom vechten ze altijd onderling?”

Mike Pence, de voormalige vicepresident onder Donald Trump en huidige kandidaat voor de Republikeinse voorverkiezing voor presidentskandidaat, veroordeelde de omverwerping van Kevin McCarthy als “chaos”.

“Chaos is nooit de kracht van Amerika en het is nooit een vriend van Amerikaanse gezinnen die het moeilijk hebben. Ik ben diep teleurgesteld dat een handvol Republikeinen samengewerkt heeft met Democraten om Kevin McCarthy als voorzitter van het Huis af te zetten”, zei hij tijdens een evenement in Washington. “Politieke podiumkunst in Washington DC doet weinig om de problemen aan te pakken waarmee het Amerikaanse volk kampt.” Pence dacht dat McCarthy nog deze week herverkozen zou worden.

Voormalig president Donald Trump, die ook opnieuw een gooi doet naar het presidentschap en bondgenoten heeft bij zowel de voor- als tegenstanders van McCarthy, schreef op zijn sociaal platform Truth Social: “Waarom vechten Republikeinen altijd onderling, waarom strijden ze niet tegen de radicaal-linkse Democraten die ons land aan het vernietigen zijn?”

Presidentskandidaat en gouverneur van Florida Ron DeSantis bekritiseerde zowel McCarthy, die “geen resultaten” behaald zou hebben, als Gaetz. Hij en de andere radicale Republikeinen hebben volgens DeSantis “geen plan” voor hoe het nu verder moet.

Mitch McConnell, leider van de Republikeinen in de Senaat, prees McCarthy en zei dankbaar te zijn voor hun nauwe samenwerking. “Zijn ambtstermijn begon en eindigde met historische conflicten, maar zoals hij zijn collega’s eraan herinnerde toen hij aantrad: ‘Onze natie is het waard om voor te vechten’.”

De voorzitter van het Democratic National Committee (DNC) Jaime Harrison hekelde in een verklaring “de MAGA Republikeinen” en “het zwakke, incompetente en chaotische Republikeinse leiderschap dat niets anders gedaan heeft dan door de knieën gaan voor Donald Trump en de spot drijven met onze instellingen”. “Genoeg is genoeg; het Amerikaanse volk verwacht een regering die hen dient – niet de ego’s van Donald Trump en MAGA-extremisten in het Congres. Te midden van de Republikeinse chaos en incompetentie zullen de Democraten de volwassenen in de kamer blijven en blijven vechten om te presteren voor het Amerikaanse volk, zoals we elke dag hebben gedaan sinds president Biden in functie is.”