Expert sociale media over stijging crisisoproepen van jongeren: "Minstens even belangrijk om te vragen: hoe was je dag online?"

Bij de Vlaamse en Brusselse crisismeldpunten kwamen vorig jaar meer dan 15.000 oproepen binnen van of over kinderen en jongeren die kampen met psychische problemen. Dat zijn er 7 procent meer dan in 2021 en een kwart meer dan in 2020. Bij meisjes tussen 12 en 18 steeg het aantal crisisoproepen in vijf jaar tijd met maar liefst 71 procent. 

Niet alle jongeren ervaren een negatieve impact van sociale media. Ze zijn daar wel meer kwetsbaar voor omdat jongeren in hun tienerjaren net volop bezig zijn aan hun identiteitsontwikkeling, zegt Linten. "Ze gaan zich vergelijken met anderen en natuurlijk zien ze heel veel ideaalbeelden passeren. Sociale media tonen het perfecte leven en dan kunnen ze zich onzeker beginnen te voelen."

Omdat er ook heel veel voordelen zijn, moeten jongeren vooral leren omgaan met sociale media. "Als ze leren herkennen dat ze zich slecht voelen en daar ook leren mee omgaan, dan kunnen sociale media ook een positief effect hebben." De belangrijkste tip is dan vooral niemand volgen die je slecht doet voelen.

In het sociale medialandschap zijn er ook tegenbewegingen, zoals de app BeReal. Je krijgt daarbij één keer per dag een melding en telkens twee minuten de tijd om een foto te nemen van hoe je leven er op dat moment uitziet. "Dat maakt dat je beelden gaat zien van saaiere gebeurtenissen."

Bij meisjes steeg het aantal meldingen sterk, maar dat wil niet zeggen dat de impact van sociale media op jongens kleiner is. "Voor jongens is het veel moeilijker om het gesprek aan te gaan, maar we weten dat ook jongens zich gaan vergelijken met de ideale lichamen die ze op sociale media zien."

Als je als ouder je kind ziet worstelen met psychische problemen door sociale media, dan ga je best een open gesprek aan. "Het is belangrijk om interesse te tonen in die leefwereld, want voor jongeren is dat zo’n belangrijk deel van hun wereld. Naast de vraag: hoe was het op school, is het minstens even belangrijk om te vragen: hoe was je dag online."

Gemiddeld starten jongeren rond 10 jaar met een account op sociale media, dus is het belangrijk om van in het begin daarover te communiceren. "Je kan als ouder vragen waarom je kind een bepaalde persoon volgt of waarom die een bepaalde post leuk vindt. Daarbij is het belangrijk om niet te veroordelen. Eigenlijk vinden ze dat wel leuk dat je interesse toont."

Schermtijd beperken heeft weinig zin. Als je kind zich mentaal niet goed voelt, dan gaat dat niet opeens stoppen door minder online te zitten. Bovendien zijn er verschillende soorten schermtijd, zegt Linten. "Je kan op sociale media zitten, gamen, zelf filmpjes maken,... Het is veel belangrijker om te weten wat de bezorgdheid erachter is. Dat kan zijn dat je kind niet veel beweegt of niet voldoende slaapt. En zo kan je heel gericht als ouder handelen."