Nieuwe Poolse regering ontslaat directie openbare omroep, nieuwszender en website uit de lucht gehaald

De publieke omroep in Polen heeft al jaren een bedenkelijke reputatie. Volgens critici werd de omroep tijdens de regeerperiode van de nationalistisch-populistische partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) sterk gepolitiseerd. Vooral nieuwszender TVP Info werd als een spreekbuis voor de vorige regering beschouwd.

Het nieuwe ministerie van Cultuur heeft nu het hele directieteam van de omroep ontslagen, zowel van televisie als radio, net als het management van het staatspersagentschap PAP. De nieuwe premier Donald Tusk en zijn regering willen hervormingen doorvoeren waardoor de media een meer gebalanceerde aanpak zouden moeten krijgen.

Omstreeks 11 uur werd TVP Info, dat de klok rond nieuws uitzendt, uit de ether gehaald en vervangen door het eerste kanaal van de openbare omroep. Ook de website van TVP Info werd vervangen.

"Dit is het einde van TVPiS. TVP Info is uitgezet", meldde Burgerplatform met een woordspeling op X. Burgerplatform is de partij van premier Tusk en de grootste partij in de nieuwe regering.

Gisteravond had het Poolse parlement al een resolutie aangenomen, die "alle autoriteiten in het land" opriep om "onmiddellijk actie te ondernemen om de grondwettelijke orde te herstellen wat betreft de toegang van burgers tot betrouwbare informatie en het functioneren van openbare media".

Het ontslag van de volledige directie lokt felle reacties uit. Volgens het hoofd van de Nationale Omroepraad (KRRiT) overtreedt de regering de wet. "Het televisiesignaal uitschakelen en de websites offline halen, is een illegale daad en herinnert aan de ergste tijden van de krijgswet", reageert Maciej Swirski, verwijzend naar de communistische periode in Polen.

Swirski werd door het vorige parlement benoemd tot hoofd van de Omroepraad, nadat hij was voorgedragen door Recht en Rechtvaardigheid, de partij die acht jaar aan de macht was, maar nu in de oppositie is beland.

Ook PiS zelf schreeuwt moord en brand. Politici van de partij trokken gisteravond al naar de hoofdzetel van de publieke omroep om "de democratie en het pluralisme van de media te verdedigen". Sommigen onder hen bleven er de hele nacht. Vandaag, nadat TVP Info uit de ether was gehaald, hielden enkele tientallen van hen opnieuw een protestactie in het gebouw.

Ook PiS-leider Jaroslaw Kaczynski was erbij. "Er is geen democratie zonder pluralisme van de media of zonder sterke antiregeringsmedia en in Polen zijn dat de publieke media", zei hij. Een opmerkelijke uitspraak van een partij die er zelf van wordt beschuldigd jarenlang de publieke omroep naar haar hand te hebben gezet.

De Poolse publieke omroep leunt in de praktijk altijd wel aan bij de regering, uit welke partijen die ook bestaat. Maar de partij PiS heeft meer dan elke andere partij haar controle op de omroep verstevigd. Dat Kaczynski nu opkomt voor pluralisme van de media, is omdat hij en zijn partij TVP als een conservatief alternatief beschouwen voor de privézenders, die de nieuwe regering steunen.

"De illegale handelingen van de minister van Cultuur in verband met TVP, de radio en PAP tonen aan hoe de autoriteiten, die zogezegd begaan zijn met de rechtstaat, hem bij elke stap schenden", reageert ex-premier Mateusz Morawiecki op zijn beurt op X. "We zullen niet opgeven. We zullen niet toestaan dat er een dictatuur komt in Polen."

Recht en Rechtvaardigheid bleef bij de verkiezingen in oktober de grootste partij van Polen, maar verloor haar absolute meerderheid en slaagde er niet in om een coalitie te vormen. Donald Tusk, die van 2007 tot 2014 al eens premier was en daarna vijf jaar Europees Raadsvoorzitter was, nam het roer over en staat sinds 12 december aan het hoofd van een pro-Europese coalitie van drie partijen.

Sinds de nieuwe coalitie aan de macht is, zijn ook al op verschillende andere posten door PiS benoemde mensen vervangen, zoals de hoofden van inlichtingen- en anticorruptiediensten.