Iemand anders sturen, oortjes en verborgen camera's: fraude bij theoretisch rijexamen gaat steeds verder  

Je rijbewijs halen is een doel voor velen, maar het enthousiasme over het afleggen van het theoretisch rijexamen is vaak minder groot. Niemand kan eromheen, maar toch komen kandidaten soms met bijzonder vindingrijke oplossingen om te slagen, zonder er ook echt voor te studeren.  

Dit jaar probeerden al 166 mensen fraude te plegen. Hoe gaat dat in zijn werk, slagen voor een examen zonder ervoor te studeren? "Er zijn heel wat manieren, maar wij zien vaak dezelfde drie terugkomen bij het afleggen van het theoretisch rijexamen", zegt Steven Raes, manager rijbewijzen bij Goca Vlaanderen, de koepelorganisatie van de examencentra.  

Jezelf voordoen als iemand anders: kan lukken, maar is het wel een goed idee als je je identiteitsbewijs moet tonen mét foto? "Kandidaten proberen dat wel, iemand anders sturen om hun examen af te leggen. Maar we betrappen zulke mensen wel regelmatig", vertelt Raes.  

Als kandidaten tweemaal niet slagen voor het theoretisch examen, moeten ze verplicht 12 uur les volgen. Om dat te bewijzen wanneer ze een derde keer proberen, moeten ze een attest voorleggen. "Maar kandidaten durven met een vervalst document aankomen. Ze proberen het attest zelf te vervalsen of schakelen een firma in die het document voor heel wat geld vervalst."  

Zulke organisaties helpen kandidaten niet alleen aan een attest, ze gaan soms nog een stap verder en helpen tijdens het theoretisch examen zelf. Daarvoor gaan ze heel inventief te werk, want alle elektronische apparaten mogen normaal het examenlokaal niet binnen.

"Daarom gebruiken ze van die kleine camera’s die ze verstoppen in het knoopsgat van de kandidaat", legt Raes uit. "Die filmt de vraag en de persoon die buiten het examencentrum staat, helpt dan door via een oortje het juiste antwoord in te fluisteren."

Zo'n oortje en camera, valt dat na een tijd niet op? "De organisaties verdienen er heel wat geld mee, dus ze doen hun uiterste best niet gevat te worden", zegt Raes. Maar hij waarschuwt toch, want meestal hebben de mensen van het examencentrum het wel snel door.  

Zeker als het gaat over kandidaten die de Nederlandse taal niet machtig zijn, wat vaak het geval is. "Aan het onthaal zien we dat ze geen Nederlands spreken – of Frans, Duits of Engels, de andere talen waarin je het examen kan afleggen – en dan vullen ze het examen toch bijna perfect in. Dan gaan er alarmbellen af."  

Wat dan als de kandidaat gevat wordt? "Die wordt dan voor 1 jaar geschorst en mag tijdens dat jaar geen examen meer afleggen." Het is vooral de politie die wordt ingeschakeld om die fraude op te sporen. "Zij zijn er de laatste tijd ook erg mee bezig om de netwerken te vatten die daarachter zitten."

Gegevens van Goca tonen dat de cijfers van fraude al enkele jaren heel hoog liggen. Vorig jaar ging het om 186 gevallen, dit jaar tegen half november al om 166. Vooral in Antwerpen en Limburg worden de meeste mensen betrapt.  

Dat het probleem al enkele jaren bestaat, toonde ook "Pano" in 2021. Zij brachten aan het licht dat sommige organisaties turbocursussen aanbieden, waar leerlingen de juiste antwoorden vanbuiten leren, zonder de theorie echt te bestuderen.  

Ook toen al waren er online attesten te koop waarin staat dat een kandidaat de 12 uur verplichte theorieles gevolgd heeft. "We proberen die gevallen nog steeds zo snel mogelijk te melden bij de politie en de Vlaamse overheid, zodat ze verder onderzoek kunnen doen", sluit Raes af.