De Lijn onder vuur vanwege aankoop elektrische bussen uit China: "Schande”

De Lijn kondigde gisteren aan dat het 92 elektrische bussen zal bestellen bij de Chinese busbouwer BYD. Het is voor het eerst dat de openbaarvervoermaatschappij zo’n grote bestelling plaatst bij de Chinese producent (sinds juni rijden er wel al een 7-tal kleine busjes van Chinese makelij rond in Brugge voor De Lijn). De bussen worden in Hongarije gemaakt en zullen vanaf begin 2025 geleverd worden.

De keuze voor de Chinese busbouwer blijft echter niet onopgemerkt. “Schande”, reageerde internationale politiek professor Jonathan Holslag (VUB) donderdag op X. “BYD is een typisch bedrijf dat zwaar door de Chinese overheid wordt gesteund, waardoor er concurrentievervalsing is”, verduidelijkte de China-kenner bij ‘VRT NWS’. “Akkoord: de Chinese bussen zijn goedkoper om te bestellen, maar we verstoren hiermee de markt. Dit is de uitverkoop van de Europese vrijhandel.”

Ook professor internationale politieke David Criekemans (UAntwerpen) stelde vragen bij de beslissing van De Lijn. “En de elektrische bussen van Van Hool (Belgische busbouwer, red.) waren niet goedkoop genoeg of zo?”, stelt hij op X. “Waarom promoot Vlaanderen haar eigen technologie niet? Gebrek aan strategisch denken.”

Econoom Geert Noels sloot zich aan bij die kritiek. “’Geweldig nieuws’ zou ik het niet per se noemen”, schreef hij bij de aankondiging van de openbaarvervoermaatschappij. “Vergroening kopen in China verzwakt ons land. Een strategische reflectie over het beleid zou op zijn plaats zijn, in een sector waar België sterspelers heeft.”

Vanuit de Wetstraat kwamen er ook reacties. “De Lijn beslist opnieuw om haar bussen in het buitenland te laten maken, dit keer in Hongarije. Economisch beleid op Vlaamse wijze”, reageerde Jos D’Haese, PVDA-fractieleider in het Vlaams Parlement. “Wij vragen al jaren om bij lokale busbouwers te bestellen.”

Bevoegd minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open Vld) was donderdag wel positief. “Deze bestelling van een volgende reeks e-bussen is uitstekend nieuws voor de reizigers en het behalen van onze klimaatdoelstellingen”, zei Peeters. “Dit betekent dat dieselbussen van een vorige generatie door emissievrije voertuigen kunnen vervangen worden.”

Voor de vakbonden van de Vlaamse busbouwer Van Hool is het ook een “grote ontgoocheling” dat de bestelling voor nieuwe bussen naar een buitenlands bedrijf gaat. Dat zei Hans Vaneerdewegh, secretaris bij de socialistische vakbond ABVV vrijdagmorgen bij ‘De ochtend’ op Radio 1. “Ik begrijp dat dit order iets goedkoper zal geweest zijn, maar de Vlaamse regering neemt de maatschappelijke kost niet mee in rekening.”

“Als er geen werk is bij Van Hool, dan betekent dat daar tijdelijke werkloosheid zal zijn en die moet ook door onze maatschappij betaald worden”, legt Vaneerdewegh uit. “Ik blijf nog altijd zeggen dat deze kost doorgerekend zou mogen worden in de offertes. Twee jaar geleden maande de Vlaamse regering iedereen nog aan om lokaal te kopen.”

Van Hool is een bedrijf dat het al jaren moeilijk heeft en sinds 2019 verlies maakt. Alleen al deze week is 65 procent van de werknemers bij Van Hool economisch werkloos. “Het is echt jammer dat we de nieuwe aanbesteding van De Lijn niet hebben kunnen binnenhalen”, zei Dirk Snauwaert, woordvoerder van Van Hool, donderdag bij ‘Gazet van Antwerpen’. “Wij respecteren de beslissing, maar dat we deze opdracht niet hebben binnengehaald, helpt ons natuurlijk niet vooruit.”