Bevolking China krimpt door corona en dalend geboortecijfer: “Pensioensysteem in 2035 zonder geld”

Volgens het Nationaal Bureau voor de Statistiek is het totaal aantal inwoners in 2023 gedaald met meer dan 2 miljoen, tot ruim 1,4 miljard. Dat is een snellere daling dan in 2022, toen de bevolking met 850.000 mensen kromp tegenover 2021. Dat was toen de eerste keer dat de bevolking afnam sinds 1961. Maar begin jaren 60 heerste er een hongersnood in het Aziatische land na de industrialiseringscampagne ‘Grote Sprong Voorwaarts’.

Vorig jaar was het echter de coronapandemie die toesloeg: begin 2023 werd China getroffen door een forse besmettingsgolf, nadat de autoriteiten eind 2022 de strikte coronaregels ophieven die al drie jaar van kracht waren. Het sterftecijfer steeg met 6,6 procent.

Bovendien daalt het geboortecijfer al decennia door de ‘éénkindpolitiek’ die gold tussen 1980 tot 2015. In die periode mocht ieder stel maar één kind krijgen, om overbevolking tegen te gaan. Ouders die zich niet aan de regels hielden, konden zelfs tot abortus worden gedwongen. De versoepeling van het controversiële geboortebeperkingsbeleid in 2016 heeft slechts tijdelijk geleid tot een lichte stijging van het geboortecijfer.

Sinds 2021 mag ieder paar zelfs drie kinderen krijgen. Toch blijft het geboortecijfer dalen. Dat komt volgens experten ook omdat grote bevolkingsgroepen van het Chinese platteland naar de stad trokken, waar het hebben van een kind duurder is.

Velen wijten de daling van 5,7 procent in het geboortecijfer vorig jaar aan de stijgende kosten voor levensonderhoud en een groeiend aantal vrouwen dat een baan heeft of naar de universiteit gaat. Ook steeg in 2023 de jeugdwerkloosheid tot recordhoogtes, daalden de lonen voor bedienden en werd de vastgoedsector (waarin twee derde van het vermogen van huishouden is geïnvesteerd) door een crisis getroffen.

Volgens het Chinese statistiekbureau groeide de nationale economie in 2023 nog met 5,2 procent. Ook dat is één van de laagste groeiniveaus in drie decennia, de coronaperiode buiten beschouwing gelaten. In 2022 groeide de economie met 3 procent, ondanks de coronamaatregelen. De groeiprognose voor 2024 wordt bekendgemaakt tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van het Volkscongres in maart.

De slechtnieuwscocktail tempert de langetermijnverwachtingen van ‘s werelds op een na grootste economie, die te maken zal krijgen met een daling van het aantal werknemers en consumenten, terwijl de stijgende kosten van ouderenzorg en pensioenen druk zetten op de financiën van (lokale) overheden met schulden.

De Chinese Academie van Wetenschappen verwacht ondertussen dat het pensioensysteem tegen 2035 zonder geld zal zitten. In dat jaar zullen meer dan 400 miljoen Chinezen van 60 jaar en ouder pensioengerechtigd zijn. Dat zijn bijna net zoveel mensen de gehele bevolking van de Verenigde Staten en Mexico samen.

In China werden vorig jaar 6,39 kinderen geboren per 1.000 mensen. Dat is lager dan het cijfer van 6,77 geboorten in 2022 en het laagste geboortecijfer ooit geregistreerd. Ter vergelijking: in dat jaar werden in het Vlaamse Gewest zo’n 9,4 geboorten per 1.000 inwoners geteld. Cijfers van 2023 zijn nog niet beschikbaar.

Het sterftecijfer van China in 2023 was 7,87 sterfgevallen per 1.000 mensen, vergeleken met een cijfer van 7,37 sterfgevallen in 2022. In het Vlaams Gewest werden zo’n 10 overlijdens per 1.000 mensen geteld dat jaar.