“Geef mij maar die vuilgebekte Meeuws”: hoe Jinnih Beels stilaan een probleem wordt voor Vooruit
© belga
Ze is als Antwerps lijsttrekker cruciaal om Vooruit straks aan een verkiezingsoverwinning te helpen. Maar donkere wolken stapelen zich op boven het hoofd van Jinnih Beels. De exit van Tom Meeuws sloeg wonden, net zoals Beels’ reactie. De komende weken moet blijken of ze nog wel gedragen is in de Scheldestad.
Zaterdag 2 maart. In de Brusselse evenementenhal The Egg zit de sfeer goed. Vooruit doet er een hele dag zijn verkiezingsprogramma uit de doeken. Uit De Stemming, de opiniepeiling van De Standaard en VRT NWS, is net gebleken dat de partij na het vertrek van Conner Rousseau niet al te veel averij heeft opgelopen. De strijdbaarheid is groot. Eén valse noot: alleen de Vilvoordse burgemeester Hans Bonte staat op het podium in de congreszaal de partijstandpunten rond veiligheid te presenteren. Antwerps kopstuk Jinnih Beels (47) is er niet.
Die afwezigheid valt op. Beels trekt de Kamerlijst in Antwerpen. In juni neemt ze het niet alleen rechtstreeks op tegen Bart De Wever (N-VA), de populairste politicus van het land, maar ook tegen twee federale ministers: Annelies Verlinden (CD&V) en Paul Van Tigchelt (Open VLD). Antwerpen is bovendien de grootste kieskring van het land – er vallen 24 zetels te verdelen. De winst van Vooruit zal ook daar moeten behaald worden. Er staat dus veel op het spel. Dat de lijsttrekker van de belangrijkste provincie niet komt opdagen om de troepen aan te vuren, is ongezien.
De reden voor die afwezigheid? Beels had het weekend nodig om te bekomen van zware weken met veel politieke commotie in haar stad, zo laat ze de partijtop weten. Dat veroorzaakt tot hoog in de partij ergernis, ook al snapt iedereen dat het heftige weken geweest zijn. “Maar als lijsttrekker zou ik gewoon even op mijn tanden bijten en gaan”, zegt iemand in de partijtop.
Beels staat als federale lijsttrekker niet ter discussie. Al komen er barsten in het vertrouwen dat ze de druk aankan, straks bij de parlementsverkiezingen, maar vooral in Antwerpen zelf
Beels staat als federale lijsttrekker niet ter discussie. Al komen er barsten in het vertrouwen dat ze de druk aankan, straks bij de parlementsverkiezingen, maar vooral in Antwerpen zelf. Want ook daar moet ze het waarmaken dit najaar. In mei vorig jaar werd Beels naar voren geschoven als kandidaat-burgemeester van Antwerpen. In oktober werd ze door de leden ook officieel uitgeroepen tot lijsttrekker voor de lokale verkiezingen. Kortom, Beels als de onbetwiste Antwerpse nummer één.
Ongenaakbare De Wever
En toen kwam het ontslag van Tom Meeuws, net voor de krokusvakantie. Door zo kort voor de verkiezingen op te stappen, deed Meeuws een zweer openbarsten die onderhuids al jaren aan het etteren was. De relatie tussen de twee belangrijkste socialistische schepenen in het stadsbestuur was de voorbije jaren helemaal verzuurd geraakt. Ook al was het Meeuws die Beels in 2018 naar de politiek gehaald had.
(Lees verder onder de foto)
© belga
Het hele verhaal kan niet worden los gezien van de moeilijke generatiewissel na het plotse vertrek van voormalig burgemeester Patrick Janssens (SP.A) in 2012. Hij verloor niet alleen van De Wever, de socialisten verzeilden ook in de oppositie. Daarmee eindigde het socialistische machtsvertoon dat negentig jaar eerder met Camille Huysmans was gestart. Yasmine Kherbache, voorbestemd als eerste schepen naast Janssens, nam over. Maar zij was niet geïnteresseerd in het leiderschap van de grootste afdeling van de toenmalige SP.A.
Meeuws, net voordien ontslagen bij De Lijn, werd vervolgens als de verlosser binnengehaald. Hij had ook oren naar het verzoek van Groen-kopstuk Wouter Van Besien om samen naar de verkiezingen te trekken, onder de naam Samen. Beels, de eerste vrouwelijke commissaris met buitenlandse roots van de lokale politie in Antwerpen en later hoofd van de cel diversiteit, werd benaderd om als onafhankelijke de lijst te versterken. Ze had het perfecte profiel voor Samen. Die samenwerking ontplofte nog vóór de verkiezingen, maar Beels en Meeuws geraakten voor Vooruit op eigen kracht in het schepencollege, naast de ongenaakbare De Wever.
Meeuws, die naar eigen zeggen vertrok omdat hij “het brute machtsspel” beu was, verweet Beels dat ze te veel aan het handje liep van de N-VA
Een groot deel van de socialistische afdeling bleef hopen dat ze elkaar in zo’n bestuur perfect konden aanvullen. Beels kon met haar charisma een publiek overtuigen, Meeuws was een stormram die dingen gedaan kreeg. Maar al snel begon dat dreamteam scheurtjes te vertonen. Aanvankelijk zouden de twee schepenen een kabinet delen. Maar nog voor dat goed en wel gevormd was, werd dat idee alweer afgevoerd.
Nadien ging het van kwaad naar erger. Op persoonlijk vlak klikte het niet, maar ook over de manier waarop de Vooruit-fractie in de moeilijke coalitie met de machtige coalitiepartner N-VA moest omgaan, botsten ze hevig. Meeuws, die naar eigen zeggen vertrok omdat hij “het brute machtsspel” beu was, verweet Beels dat ze te veel aan het handje liep van de N-VA. Beels verweerde zich door te stellen “dat je om beleid te voeren nu eenmaal compromissen moet maken”. Wie ook gelijk had, de twee konden al een tijd nog amper door één deur.
LEES OOK. Wie zijn De Vijf die weer discipline moeten brengen bij Vooruit Antwerpen?
Die persoonlijke strijd werd vorig jaar uiteindelijk in het voordeel van Beels beslecht. Meeuws moest genoegen nemen met de tweede plaats op de lokale lijst. Maar sinds het plotse vertrek van Meeuws stellen in Antwerpen steeds meer stemmen het lokale lijsttrekkerschap van Beels bij de gemeenteraadsverkiezingen alsnog in vraag. Een brede rondvraag toont een afdeling in crisis, waar niemand on the recordveel over kwijt wil.
Krabbenmand de luxe
Niet alleen de exit zelf, maar ook de nasleep ervan ligt veel socialisten op de maag. Toen Meeuws na zijn vertrek beschuldigd werd van racistische uitspraken, moest Beels zich daarvoor plots binnen haar afdeling verdedigen. Het valt niet te achterhalen wie wat precies gelekt heeft, maar sommigen beschuldigen Beels ervan achter de schermen mee in dat potje geroerd te hebben. Dat zegt alles over hoe diep het wantrouwen zit, en hoe hevig de framing-oorlog woedt.
Vooruit-voorzitter Melissa Depraetere keek in de krokusvakantie even de kat uit de boom. Ook voor haar is het Antwerpse kluwen een test voor haar jonge voorzitterschap. Eerdere voorzitters kunnen getuigen hoe moeilijk de Antwerpse afdeling zich laat managen. Haar voorganger, Conner Rousseau, die de partij met strakke hand leidde, was de eerste in lange tijd die erin slaagde om in de afdeling de neuzen in dezelfde richting te krijgen. Maar die schijnbare rust was dus bedrieglijk, en nu moet Depraetere de bom weer proberen te ontmijnen.
Ook bij mensen die Beels genegen zijn, groeit de vrees dat ze de algemene vergadering eind maart als lokale lijsttrekker niet zonder kleerscheuren zal overleven
Tot nu toe koos ze voor de voorzichtige en diplomatische weg. Ze veroordeelde “de racistische uitspraken van Meeuws”, maar benadrukte dat hij geen racist was. Ze riep alle betrokkenen bij zich op het hoofdkwartier van Vooruit, aan de Keizerslaan, en probeerde de angel eruit te halen door iedereen daar zijn mening over de zaak te laten geven. Vervolgens stelde ze vier bemiddelaars aan om de crisis te bezweren en de plooien binnen de Antwerpse afdeling weer glad te strijken.
Beels doorkruiste die strategie bruusk, door enkele dagen voor het nationale verkiezingscongres haar stilzwijgen te doorbreken. Ze gaf interviews in De Tijd en Terzake en vroeg excuses van Meeuws. “Bij Tom gaat het over racistische, seksistische en kleinerende uitspraken. Het getuigt van weinig morele en politieke verantwoordelijkheid om daarvoor geen excuses aan te bieden.”
Daarvoor werd ze door de nationale partijtop op de vingers getikt, zo vernamen wezowel bij de partijtop als in de entourage van Beels. Dat ze over Rousseau had gezegd dat hij beter op de bank zou blijven zitten, zou haar ook niet in dank afgenomen zijn. Een van de door Depraetere aangestelde bemiddelaars, Dirk Wiesé, gaf haar een publieke tik. “Nu moet het stoppen”, zei hij in Gazet van Antwerpen. “Dit soort interviews draagt nergens toe bij.”
Beels van haar kant zou zo het gevoel krijgen dat ze monddood gemaakt wordt en ze zou ook zwaar teleurgesteld zijn in de “halfslachtige” manier waarop de top van Vooruit op de uitspraken van Meeuws gereageerd had. Vervolgens bleef ze weg van het verkiezingscongres. Zo ligt het probleem-Beels op tafel, zonder dat duidelijk is wat nu de oplossing is.
Too big to fail
Op 28 maart roept de Antwerpse Vooruit-afdeling een algemene ledenvergadering samen. Wat precies op de agenda staat, is nog niet officieel gecommuniceerd, maar mogelijk wacht de catharsis dan. Enkele Antwerpse oudgedienden zouden tegen dan immers “graag rechtzetten wat nu kromgetrokken is”, zo vernamen wevan meerdere bronnen. Mensen als oud-schepen van Onderwijs Robert Voorhamme, Europees Parlementslid Kathleen Van Brempt en oud-minister Monica De Coninck zijn niet te spreken over het vertrek van Meeuws en de manier waarop het lokale partijbestuur, onder wie Beels, dat heeft afgehandeld.
Beels minimaliseerde het draagvlak van die groep vorige week in Terzake als “enkele stemmen” en “niet de hele afdeling”. Maar zelfs bij mensen die Beels genegen zijn, is te horen dat die criticasters inspelen op een breder gedragen ongenoegen bij de leden. Ook bij hen groeit de vrees dat ze de algemene vergadering eind maart als lokale lijsttrekker niet zonder kleerscheuren zal overleven. “De oudgedienden roeren zich weer. En zo zal de Antwerpse afdeling again een kans missen om vernieuwing te bestendigen”, zucht een militant. “Ze beseffen niet dat ze gefaald hebben, in de tijd van Patrick (Janssens, red.), ten tijde van Yasmine (Kherbache, red.) en nu opnieuw.”
Ook buiten de partij werd Beels de voorbije weken openlijk ter discussie gesteld, en niet door de minsten. “Jinnih Beels is het probleem”, zei Tom Lanoye vorig weekend in De Morgen over de huidige crisis. “Geef mij maar die vuilgebekte Meeuws.”
Voor de socialisten is het cruciaal dat de rust rond Beels snel weerkeert. De verkiezingen staan voor de deur, Depraetere moet de Antwerpse machine weer op de rails krijgen. Om hun zelfopgelegde afspraak met de geschiedenis niet te missen en “extreemrechts” in te dammen, is Antwerpen too big to fail. Op 9 juni moet iedereen op de afspraak zijn, ook daar.
Voor dit artikel werd gesproken met dertien mensen binnen en buiten de partij. We namen contact op met bijna dubbel zo veel mensen. Wie iets kwijt wilde over de Antwerpse kwestie, deed dat op voorwaarde van anonimiteit.
LEES OOK. Ze hebben zelfs al een kandidaat-minister klaar: Vooruit maakt jacht op onderwijsportefeuille
