De best getrainde agenten van België, en toch ging het mis: ‘Er gaat een siddering door de whatsappgroepen van de speciale eenheden’

‘Ben je stressbestendig, flexibel en discreet? Heb je een teamgeest en hoge beschikbaarheid? En wil je deel uit maken van de speciale eenheden?’

Een pagina van de federale politie wil ‘alle profielen en alle achtergronden’ verwelkomen bij de speciale eenheden. Nochtans is de job niet voor iedereen weggelegd.

“Je moet door zware proeven geraken, vergelijkbaar met Kamp Waes”, zegt Dirk Schockaert (62), die vier jaar geleden op pensioen ging als observant bij de speciale eenheden. “Eens binnen, vorm je snel een hechte groep, die voor altijd is. We komen nog altijd elke maand samen. Op dit moment gaat er een siddering door de whatsappgroepen van de speciale eenheden.”

Gisterochtend om half zeven ’s ochtends vielen speciale eenheden binnen in de Rue de L’étang in Lodelinsart, Charleroi. Het is een zogeheten ‘Fort Chabrol’, een operatie waarbij een schietgevaarlijke verdachte verschanst zit.

Ricardo Gomez Balsera is een vijftiger die bekend is voor de illegale handel in voertuigen, wapens en drugs, maar het is een vrouw die de deur opent. Bijna meteen erna steekt achter haar de verdachte een arm langs een deur en schiet hij een vuurwapen leeg op de agenten.

Een 36-jarige vader van twee kinderen overleeft de schietpartij niet, twee van zijn collega’s raken gewond. Het gaat om leden van de eenheden POSA (Protectie, Steun, Observatie en Arrestatie) en van DSU (Directie Special Units) uit Luik.

‘Ultima Ratio’

“Dat zijn de best getrainde politiemensen van het land, met het beste materiaal, en dan zie je dat het toch nog kan misgaan”, zegt Joery Dehaes, vakbondsverantwoordelijke van ACV Politie. Het ging om een versterkte huiszoeking, die in principe goed wordt voorbereid, met plannen van de woning. “Maar het blijft een van de gevaarlijkste opdrachten die er zijn.”

Incidenten waarbij een agent van de speciale eenheden overlijdt, zijn uitzonderlijk, die waarbij ze in zware gevuurgevechten terechtkomen niet zo. Hun kernspreuk is dan ook ‘Ultima Ratio’, Latijn voor ‘het laatste argument’. Ze komen met andere woorden tussen als vriendelijkere opties zijn uitgeput, of niet mogelijk zijn.

Een bekend voorbeeld is de schietpartij in 2022 in Merksem, die het leven kostte aan de extreemrechtse prepper Yannick Verdyck. Een ander is de inval in de Driesstraat in Vorst in 2016, een week voor de aanslagen in Zaventem en Brussel.

Drie terroristen zaten daar verschanst, onder wie Salah Abdeslam, en vuurden op de agenten. Een kogel van een kalasjnikov doorboorde de schedel van een agent van de speciale eenheden. Een collega van hem, Lionel D., vereeuwigde het verhaal in het boek Terroristenjager.

Bij de uiteindelijke arrestatie van Abdeslam, gisteren dag op dag 8 jaar geleden, was Dirk Schockaert een van de agenten van de vele speciale eenheden die in de buurt op observatie lagen. Ook hij geraakte in zijn carrière betrokken bij een vijftiental interventies waarbij het weinig scheelde.

“Een overval waarbij de dader een pistool tegen je hoofd houdt, dat vergeet je nooit”, zegt Schockaert. “En in Charleroi werden we ooit onder vuur genomen door de Becker-bende. Ze schoten vanuit hun gestolen voertuig. Als je nadien de kogelgaten in de auto ziet, prijs je jezelf gelukkig dat het goed is afgelopen. Het is een speciaal leven.”

Een leven ook waarover Schockaert thuis nooit veel vertelde, om niemand ongerust te maken. Ook al had hij erg onregelmatige uren, en was hij soms dagen van huis voor een opdracht. En tijdens zijn job als observant, hield hij er ook nog een tweede bestaan op na, in het jeugdwerk. Dat was een ideale dekmantel, ook al zet hij zich nu nog altijd in voor kansarme kinderen.

Het voorval in Charlerloi nu lijkt op het eerste gezicht dus een dramatisch incident. “Een nachtmerrie voor elke politiefunctionaris, maar eigenlijk voor iedereen die aan de veiligheid van ons land werkt”, zei minister van Justitie Paul Van Tigchelt op een persconferentie.

De mol

Verschillende actieve leden van de speciale eenheden die De Morgen contacteerde willen niet met naam in de krant (ze kregen ook opdracht van hun directie om te zwijgen), maar zijn wel “verbolgen”. Ze stellen zich luidop vragen bij het frame dat het een onvermijdelijk ongeval was.

“Als er in de politie mollen zitten die het misdaadmilieu hebben ingelicht, wijst dat op belangrijke problemen, onder meer met de rekrutering”, zegt een van hen. “Die schutter stond hen op te wachten.”

“Het moest ervan komen”, zegt een ander.

Het parket van Charleroi bevestigde aan de RTBF dat er drie agenten van de lokale politiezone zijn gearresteerd, “wegens schending van het beroepsgeheim, het illegaal raadplegen van databanken, verduistering als ambtenaar en deelname aan een criminele organisatie”.

Formeel legde de procureur voorlopig geen verband met de schietpartij in Charleroi. Het is een apart onderzoek, maar de piste dat deze huiszoeking is uitgelekt en zo informatie daarover Balsera bereikte, kan in dit stadium niet worden uitgesloten.

“Als verdachten op voorhand op de hoogte zijn en erop los schieten, dan sta je daar machteloos”, zegt Schockaert. “Als er een vlaag aan kogels op je afkomt, kan zo’n kogel je verkeerd raken, ook al ben je nog zo goed beschermd, met kogelwerend vest en helm. In elk geval is dit een intrieste, gitzwarte dag voor iedereen bij de speciale eenheden.”