Eerste struikelsteen voor slachtoffers nazisme in Wilrijk herdenkt omgebrachte verzetsman Robert Broeckhove
In het Antwerpse district Wilrijk is vandaag voor het eerst een struikelsteen geplaatst. Dat is een gouden steen die voor huizen wordt aangebracht waar slachtoffers van het nazisme tijdens de Tweede Wereldoorlog woonden. De steen die vandaag werd geplaatst herdenkt de omgebrachte verzetsman Robert Broeckhove.
In de Robert Broeckhovestraat in Wilrijk is vandaag de eerste zogenaamde struikelsteen van dat Antwerpse district geplaatst. Struikelstenen zijn vierkanten gouden stenen die in de grond voor huizen worden geplaatst waar slachtoffers van het nazisme hebben gewoond tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op de steen staat dan de naam van het slachtoffer, maar ook de datum en plaats van overlijden.
De steen die vandaag werd geplaatst herdenkt niemand minder dan Robert Broeckhove zelf. "Zijn steen komt dus in de straat die naar hem werd vernoemd, onder meer omdat hij tot 1940 de schepen van onderwijs in Wilrijk was", zegt initiatiefnemer Wim Kenis. "Ook was hij secretaris bij het Syndicaat Antwerps Onderwijzend Personeel. Toen hij door de Duitse bezetter uit het schepencollege werd gezet, trad hij toe tot het verzet."
"Nu slapen, en niet opstaan"
"Ik herinner me nog maar heel weinig van die periode", zegt Frie, de dochter van Broeckhove. Ze was 9 jaar toen haar vader in januari 1942 werd gearresteerd. "Die avond herinner ik me nog wel: ik denk dat mijn ouders waren ingelicht dat de politie mijn vader kwam arresteren. Papa schreef propagandateksten voor de verzetsbeweging, en plots kwamen ze mijn kamer binnen en moesten al die teksten onder mijn matras verstopt worden."
"Ze zeiden: 'Nu slapen, en niet opstaan', dus dat deed ik ook. Niemand heeft die teksten ooit gevonden, maar vader is ook nooit meer teruggekomen." Broeckhove werd eerst naar het Fort van Breendonk gebracht, en later naar het concentratiekamp Mauthausen-Gusen in Oostenrijk. Hij overleed daar op 22 augustus 1942. "Pas na de oorlog wisten we op welke dag papa overleden was, en waar zijn laatste rustplaats ligt", zegt zijn dochter Frie nog. Toen wijzigde ook de naam van de straat van het ouderlijke huis van Frie van Hyacintenstraat naar Robert Broeckhovestraat.
De moeder van Frie overleed niet veel later, in 1944. "Ik ben samen met mijn broer en zus snel opgevangen geweest door een bevriend koppel van mijn ouders. We hebben enorm veel geluk gehad, zij hebben ons quasi geadopteerd." Op de plaatsing van de struikelsteen voor Broeckhove waren dan ook heel wat vrienden en familie aanwezig. "Zelfs iemand die mijn ouders nog gekend heeft, en ook in deze straat woonde."
Al bijna 200 struikelstenen in stad Antwerpen
De steen voor Broeckhove is de 184e in de stad Antwerpen, maar de eerste in Wilrijk. "Dat is toevallig", zegt Kenis. "Iedereen kan een struikelsteen aanvragen voor een slachtoffer van het nazisme. Later vandaag plaatsen we al een 2e steen in Wilrijk, iets verderop in de Letterkundestraat, voor scheepshersteller Jan Verstraeten die ook bij het verzet zat."
De struikelstenen zijn oorspronkelijk een initiatief van de Duitse kunstenaar Gunter Demnis, die in 1992 de eerste voor het stadhuis van Keulen plaatste. De organisatie in Antwerpen verwittigt steeds de bewoners van het huis waar de steen wordt geplaatst, ze worden bovendien ook uitgenodigd op de officiële plaatsing. "We bellen steeds ook aan om het verhaal van de persoon die de steen herdenkt te vertellen, dat brengt vaak veel emoties teweeg", besluit Kenis.
