Justitiewaakhond ziet verschillende “disfuncties” in Operatie Kelk, maar “geen sprake van doofpotoperatie”

De Hoge Raad heeft het onderzoek bekeken na het programma ‘Godvergeten’, waarin slachtoffers van seksueel misbruik in de Kerk getuigen. Het bijzonder onderzoek concludeert dat er geen sprake is van een doofpotoperatie, maar wel van duidelijke spanningen en strubbelingen onder magistraten.

De zittingen van 18 en 20 maart werden voorgezeten door een magistraat die eerder in de zaak werd gewraakt. Het federaal parket had dit volgens de HRJ moeten weten. Tijdens het bijzonder onderzoek had de HRJ geen inzage in de zogenaamde werkkaften, met daarin onder meer de aantekeningen en vragen tussen magistraten onderling en de persoonlijke notities van magistraten.

Ook werden slachtoffers als burgerlijke partij meermaals niet opgeroepen, waardoor ze geen kennis hadden van arresten of hun zienswijze konden verdedigen. Er zijn volgens de HRJ mogelijke indicaties van druk vanwege de Kerk, “die noch bewezen, noch uitgesloten kan worden”.

Tot slot hekelt de HRJ het lange verloop van de procedure. Tot 1 september 2014, de datum van de eerste beschikking tot de mededeling van het dossier door de onderzoeksrechter aan het federaal parket voor het opstellen van een eindvordering, blijkt in het omvangrijke en complexe dossier veel te zijn gewerkt en gebeurd. Vanaf dan blijkt echter dat er in bepaalde periodes weinig is gebeurd, zonder dat daar een overtuigende verklaring voor is te vinden.

De Belgische bisschoppen roepen op “de onterechte beschuldigingen” aan het adres van de Kerk te stoppen, als reactie op het verslag. In een mededeling stelt de bisschoppenconferentie dat er geen enkele kerkelijke beïnvloeding van het gerecht in het kader van die operatie is bewezen.

“De Raad treedt daarmee de verklaring bij van het federale parket, dat reeds eind september 2023 in een uitvoerig persbericht beklemtoonde dat er geen enkele inmenging door de Kerk is geweest.” Voor de duidelijkheid: de HRJ stelt dat druk van de Kerk op het gerecht “noch bewezen noch uitgesloten” is.

De bisschoppen benadrukken nog dat de Kerk met alle wettelijke middelen haar rechtmatige belangen heeft verdedigd: “De bisschoppen hebben ook nooit geweigerd om volledig mee te werken aan om het even welk gerechtelijk onderzoek. Respect voor het wettelijk kader dient uiteindelijk de waarheidsvinding”, luidt het. “De bisschoppen van België roepen op dat de onterechte beschuldigingen nu zouden stoppen en kijken uit naar een spoedige eindvordering in dit hele dossier.”

Advocaat Walter Van Steenbrugge, die optreedt namens een aantal slachtoffers van seksueel misbruik in de Kerk, noemt het rapport van de HRJ “ronduit vernietigend” voor het onderzoek Operatie Kelk. “Het feit dat de Hoge Raad stelt dat er indicaties bestaan dat er druk vanwege de kerkelijke overheid is geweest, is niets minder dan een kaakslag voor de onafhankelijkheid van de rechterlijke instanties”, aldus de advocaat. Opnieuw voor de duidelijkheid: de HRJ stelt dat druk van de Kerk op het gerecht “noch bewezen noch uitgesloten” is.

Meester Van Steenbrugge ziet ook zijn standpunt bevestigd dat er clandestiene zittingen zijn geweest van de Kamer van Inbeschuldigingstelling (KI). De HRJ zelf vindt “clandestien” een te beladen woord, maar zag wel een aantal “disfuncties” rond die zittingen. Volgens de advocaat bevestigt de HRJ op die manier dat die zittingen onwettelijk waren - “wat eigenlijk hetzelfde is, maar diplomatischer gesteld.”

Hij staat ook stil bij de rol van de voorzitter van de KI, die na een wrakingsverzoek was opgestapt maar toch in 2014 een zitting voorzat, en het feit dat het federaal parket daar toen geen bezwaar tegen aantekende. “De communicatie die door het federaal parket op 29 september 2023 aan de media werd doorgestuurd, namelijk dat de drie zittingen conform het wetboek van strafvordering verliepen vermits het om “eenzijdige procedures” ging, blijkt nu volstrekt foutief te zijn”, luidt het voorts.

Van Steenbrugge wijst nog op andere punten in het rapport. “We zullen thans het volledige rapport verder doornemen en zo snel als mogelijk onze cliënten inlichten, die na het misbruik dat ze dienden te ondergaan nu ook nog eens door justitie flagrant in de steek werden gelaten”, besluit hij.