5 vragen over seksuele intimidatie: wat is het en wat kan u ertegen doen?

Heel wat vrouwen, en soms ook mannen, worden geconfronteerd met seksuele intimidatie. Op het werk, of in het openbaar. Maar wat kan u doen als u het gevoel heeft dat u het slachtoffer bent van seksuele intimidatie? VRT NWS zocht het uit.

Een dubbelzinnige opmerking, een hand op het been, een obsceen gebaar, ... Het is vaak moeilijk om te bepalen vanaf wanneer een uitspraak of handeling ongepast is. De eerste maatstaf bent u zelf. Als iets u onprettig doet voelen, heeft u het recht om dat te melden. Wat u er tegen kan doen, hangt af van de plaats waar het incident is gebeurd. Op het werk, of in het openbaar.

Een werkgever is wettelijk verplicht om preventieve maatregelen te nemen tegen seksueel ongepast gedrag. Er moet bijvoorbeeld een preventieadviseur worden aangewezen, en eventueel een vertrouwenspersoon. Als u het gevoel heeft dat u seksueel geïntimideerd bent, kan u daar naar toe stappen. Die persoon kan dan een bemiddeling opstarten tussen het slachtoffer en de dader. Als die bemiddeling geen gewenste oplossing oplevert, gaat het dossier in principe naar de arbeidsinspectie. Maar die controleert enkel of de werkgever in dit geval goed heeft gehandeld. Indien niet, kan het dossier ook voor de arbeidsrechtbank komen. Als de bemiddeling niet gewerkt heeft, kan u intussen over de klacht zélf ook een melding doen bij het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen. Die bekijkt dan of het eventueel ook mogelijk is om naar de correctionele rechtbank te stappen.

Een ongewenste aanraking op straat, aangestaard worden in de sauna, of een ongepaste opmerking krijgen in de bibliotheek. In zo'n gevallen, verloopt de procedure anders. Als het incident in een openbare ruimte is gebeurd, zoals een sauna of een bibliotheek, dan verwittigt u best eerst en vooral de uitbater. Die kan bijvoorbeeld in z'n huishoudreglement hebben opgetekend dat er sancties mogelijk zijn bij seksuele intimidatie, zoals levenslange uitsluiting uit de bibliotheek bijvoorbeeld. Ook als het gedrag maar één keer is gebeurd, meldt u dat best. Want mogelijk kreeg de uitbater al meerdere klachten.

Voor seksuele intimatie in het openbaar zoals op straat, kan u klacht indienen bij de politie, of het incident melden aan het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen. De Belgische wet omschrijft seksisme als een strafbaar feit. Het moet dan wel volgende kenmerken vertonen: "Elke uitspraak of handeling in de openbare ruimte die duidelijk bedoeld is om één of meerdere specifieke personen te vernederen omwille van geslacht, met een ernstige aantasting van de waardigheid van die persoon tot gevolg". Als een geval van seksuele intimidatie uiteindelijk voor de correctionele rechtbank komt, kan het bestraft worden met een gevangenisstraf tot 1 jaar en/of een geldboete tot 1000 euro.

Veel slachtoffers hebben het moeilijk om het seksueel ongepaste gedrag te melden. Want het is niet makkelijk te bepalen wanneer iets écht te ver gaat. En de dader kan de feiten ook anders hebben aangevoeld, of ontkennen. In dat geval kan u op zoek gaan naar andere getuigenissen. Misschien hebben andere collega's ook iets meegemaakt, of zijn er andere bezoekers van de bibliotheek die dezelfde man ongepast hebben zien staren naar jonge vrouwen. Dergelijke getuigenissen zijn vaak heel waardevol bij rechtszaken, of om het gesprek met de werkgever te stofferen.

Eigenlijk is het fout om ons af te vragen wat een slachtoffer moet doen tegen seksueel ongepaste opmerkingen. Dat is althans de mening van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen. "We moeten ons eerder afvragen wat we kunnen doen om te vermijden dat het gebeurt", zegt het instituut. "Werkgevers moeten naar hun personeel duidelijk communiceren dat seksuele intimidatie onaanvaardbaar is, en dat slachtoffers die een melding doen, met respect behandeld zullen worden". "Ook ten opzichte van de daders moet het duidelijk zijn dat seksueel ongepast gedrag niet kan, zowel op het werk, als in het openbaar". "Maar uiteraard zonder dat het een heksenjacht wordt", voegt het Instituut nog toe.