5 afspraken om naar uit te kijken in 2018: missies naar Mercurius en buik van Mars tot gigantische ijsberg
Dit jaar wil de ESA een missie naar Mercurius sturen, maar ook Mars is in trek. De Nasa wil er een boring in de bodem doen, en Elon Musk wil ernaartoe met zijn "superraket". Ook het klimaat zal in beeld komen, met een nieuw grootschalig rapport over de opwarming van onze planeet, en de gigantische ijsberg die loskwam van Antarctica.
1. Missie naar het verschroeiend hete Mercurius
Voor de Europese ruimtevaartorganisatie ESA moet 2018 - in samenwerking met Japanse collega's van JAXA - het jaar van de grote missie naar Mercurius (hoofdfoto) worden, de kleinste terrestrische planeet die het minst verkend is.
De start van de ambitieuze BepiColombo-missie is gepland voor oktober, wanneer in Frans Guyana de lift-off van de Mercury Composite Spacecraft (MCS) moet plaatsvinden. Het vertrek was eerst gepland voor april, maar werd uitgesteld door technische problemen. Vluchtduur: 7,2 jaar. Als alles goed gaat, moeten de twee orbiters die informatie zullen verzamelen - de Mercury Planetary Orbiter (foto) en de Mercury Magnetospheric Orbiter - Mercurius bereiken in december 2025.
Mercurius is de planeet die het dichtst bij de zon staat: de temperatuur kan er oplopen tot ruim 350 graden Celsius. In principe duurt de missie ter plaatse een jaar, met optie op een tweede jaar.
2. De NASA wil de buik van Mars onderzoeken
Als de Europese en Japanse collega's ambitieuze plannen hebben, dan kan de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA niet achterblijven. De NASA wil met de Mars InSight Mission zijn onderzoek op de rode planeet volop voortzetten, na de avonturen met onder meer de Curiosity.
In principe vindt de lancering plaats in mei, wanneer de ruimte-omstandigheden om naar Mars te vliegen ideaal zijn. Bij een lancering op 5 mei, zou het toestel kunnen landen op Mars op 26 november.
InSight wordt de eerste Mars-missie die diep onder het oppervlak naar de binnenkant van de planeet wil kijken, gebruikmakend van een hypergevoelige seismometer om trillingen waar te nemen en een warmtemeter. "We willen beter inzicht krijgen in de oorsprong van Mars en alle rotsachtige planeten zoals de aarde", zegt Geoff Yoser van de NASA. (foto: artistieke impressie van de lander)
3. Elon Musk en zijn raket naar Mars
De steenrijke ondernemer Elon Musk heeft iets met Mars. Zijn ambitie is niet min: een vlucht naar de rode planeet met SpaceX. De nieuwe raket, de Falcon Heavy, zou in januari van de grond moeten gaan in een eerste testvlucht. De lancering moet plaatsvinden op Cape Canaveral in Florida.
Musk bevestigde het nieuws begin december op Twitter, waarbij hij onthulde dat zijn kersenrode Tesla Roadster alvast wordt meegestuurd als testbagage. Tijdens het opstijgen zal Space Oddity van David Bowie gespeeld worden, "als de raket niet ontploft tijdens de lancering", blijft Musk wel nuchter.
De nieuwste Falcon is ongeveer 70 meter hoog en kan naar verluidt een kleine 60 ton aan gewicht meedragen. De kans is zeker niet onbestaande dat het verkeerd gaat, omdat het om een ingewikkelde constructie gaat. Het is hoe dan ook een grote publiciteitsstunt van Musk, die de mensen al heeft opgeroepen om te komen kijken naar de lancering, en die een eigen Twitterkanaal voor SpaceX heeft aangemaakt: "Het gaat sowieso opwindend zijn."
Later wil Musk met SpaceX twee betalende passagiers een reisje naar de maan aanbieden.
4. Wat als ... we de limiet van 1,5 graden niet halen?
In het klimaatakkoord van Parijs, inmiddels ruim twee jaar geleden, werd afgesproken dat de ambitie moet zijn om de planeet niet meer dan anderhalve graad te laten opwarmen.
Tijdens dat akkoord is ook een tussentijds rapport besteld, over het feit of we het kunnen halen (en hoeveel we de huidige ambities moeten bijstellen) en vooral ook wat de concrete impact is als de limiet overschreden wordt. Een eindrapport wordt in de loop van dit jaar verwacht, wellicht in oktober.
5. Gigantische ijsberg bij de Zuidpool
Wetenschappers zullen ook met belangstelling de gigantische ijsberg volgen die afbrak van Antarctica afgelopen zomer. In juli bleek uit satellietbeelden dat een gigantische brok, ter grootte van bijna 6,000 vierkante kilometer (zowat de oppervlakte van de provincies Oost- en West-Vlaanderen samen) was afgebroken van Larsen-plaat. De brok werd A68 gedoopt en is een van de grootste ijsbergen uit de jongste geschiedenis.
Onlangs beleefden de ijsberg en de Larsen C-plaat een kerstreünie
In het begin beweegt een grote losgekomen ijsplaat niet veel, maar in september kwam alvast het bericht dat "na wat over- en weergeschuif, de ijsberg nu stilaan op drift raakt." Langzaam maar zeker, want onlangs was er nog de kerstreünie, toen bleek dat de berg opnieuw tegen de Larsen C-plaat was komen aanschurken, weliswaar 25 kilometer ten noorden van zijn initiële positie. Op termijn kan de berg verder wegdrijven naar het noorden, waar hij een groot obstakel zou kunnen vormen voor de scheepvaart.
Maar los van het positionele verhaal volgen wetenschappers de beweging van de berg van nabij omdat hij ecosystemen kan blootleggen die 120.000 jaar lang verborgen zijn gebleven. Er zijn expedities gepland om het mariene ecosysteem te onderzoeken.