Gelijkheid tussen man en vrouw is in België nog een fata morgana

Sammy Mahdi is politicoloog en nationaal voorzitter van Jong CD&V. Zijn wisselcolumn met Derk Jan Eppink verschijnt wekelijks.

De vrouw heeft de heerschappij over de wereld van de man veroverd. Een fancy hashtag, een paar striemende reacties van verontwaardigde opiniemakers en als orgelpunt de speech van Oprah Winfrey die in 2020 president van de Verenigde Staten wordt en armoede en alzheimer de wereld uit helpt. Kanye West kijkt als vicepresident tevreden toe.

Goed, er zijn nog ‘minieme productiefouten’. BBC-topcorrespondente Carrie Gracie stapte deze maand op bij de Britse openbare omroep. Haar twee mannelijke collega’s verdienen zo’n 50 procent meer dan Gracie. Geen idee hoe dat bij de VRT zit, maar het is het onderzoeken waard. Wel blijkt een vrouw per uur gemiddeld 9 procent minder te verdienen in België. Gene kattenpis.

Die productiefouten werken een aantal heren die in blauw pak met blinkende bruine schoenen op de bovenste verdieping wat Nespresso zitten te slurpen wel weg. Of zo beeld ik me ze toch in. In IJsland hebben ze niet willen wachten tot het kopje Nespresso leeg was. Bedrijven zijn er sinds 1 januari wettelijk verplicht om mannen en vrouwen in dezelfde functie evenveel te betalen. Dat een gelijk loon voor gelijk werk anno 2018 nog in een wet moet worden gegoten, geeft aan dat we mijlenver verwijderd zijn van een samenleving de titel beschaafd waardig.

Het is niet geheel toevallig dat net IJsland de gelijke verloning wettelijk verankerd heeft. Het land voert de Global Gender Gap Index aan, in een top 5 met vier Scandinavische landen. Ons Belgenlandje staat dertig plaatsen lager. Volgend jaar geraken we wel in de top 5, mathematisch kan het nog. Het is alleen een kwestie van die Nespresso-mannen en sommige politici te overtuigen. Misschien helpt het om die mannen tussen het wedstrijdje wie de grootste grafiek heeft ook te laten beseffen dat de economische impact van die ongelijkheid op termijn dodelijk kan zijn voor onze welvaartsstaat. Het aandeel mensen op beroepsactieve leeftijd neemt af. Als een merendeel van de vrouwen in die leeftijdscategorie niet of slechts halftijds werkt, mogen we onze welvaartsstaat netjes in de kast beginnen opbergen.

Ouderschapsverlof

Het netjes opbergen zal in de meeste gezinnen door de vrouw gebeuren. Ook in gezinnen waar beide ouders fulltime werken, besteedt de moeder dubbel zoveel tijd aan de opvoeding van de kinderen. Een rollenpatroon dat maar moeilijk valt te doorbreken. Amper een kwart van het totale opgenomen ouderschapsverlof wordt door de man opgenomen. Belangrijkste factor hierbij is dat de man meestal meer verdient, ook al doet hij hetzelfde werk. De financiële klap is dus het kleinst wanneer de vrouw beslist om eventjes of voor altijd thuis te blijven. Het gevolg is dat heel wat Nespresso-mannen twee keer nadenken om vrouwen aan te werven voor bepaalde functies.

Van sommige hervormingen begrijp ik niet waarom ze niet al dertig jaar geleden werden doorgevoerd. Blijkbaar zijn hervormingen met punten niet eenvoudig. Een rijbewijs op punten, een pensioensysteem met punten, maar dus ook een ouderschapsverlof met punten. Een 'use-it-or-lose-it'-principe waarin ouders de vrijheid hebben om een aantal dagen op te nemen, maar waarbij de dagen die een man niet opneemt ook gevolgen hebben voor het totaal aantal dagen ouderschapsverlof. In de meeste Scandinavische landen bestaat dat systeem in verschillende vormen al lang, met positieve gevolgen voor de gelijkheid tussen man en vrouw, voor het geluk van het kind én voor de arbeidsmarkt.

Goed, bepaalde mannen hebben ondertussen door dat in de billen knijpen van de secretaresse niet kan. Of dat het wellicht niet helemaal koosjer is om hun machtspositie te misbruiken om vrouwelijke collega’s seksueel te intimideren. Versta me niet verkeerd, die stemmen moeten we blijven horen. Maar alles staat of valt met de noodzakelijke structurele hervormingen om de man van zijn voetstukje te halen en daarbij horend machtsmisbruik bij de wortel aan te pakken. Het dak van een samenleving waarin vrouwen en mannen gelijk behandeld worden ligt er al, nu nog de draagmuren.