Niet de Seine stroomt door Parijs, maar de Yonne
De Romeinen noemden haar al de Sequana en door de eeuwen heen is ze bezongen door talrijke poëten en chansonniers: de Seine. De rivier zonder welke Parijs Parijs niet zou zijn. Maar al eeuwen krijgen we een hydrologisch rad voor de ogen gedraaid, want eigenlijk is het niet de Seine, maar de Yonne die door de Franse hoofdstad stroomt en die haar dezer dagen natte voeten geeft.
We reizen even af naar Montereau-Fault-Yonne, een stad zo'n 100 kilometer ten zuiden van Parijs. Op die plaats stromen twee rivieren samen in één rivier: uit het oosten komt de Seine, uit het westen de Yonne. En het is de Seine die verder trekt naar Parijs.
Fout, toch in hydrologisch perspectief. Want wanneer twee rivieren samenstromen, krijgt de nieuwe rivier de naam van de hoofdrivier, zijnde de waterloop met het hoogste debiet op het moment van het samenstromen.
Welnu, in Montereau heeft de Seine een debiet van 80 m³ per seconde, bij de Yonne is dat 93 m³. Eigenlijk is de Seine dus een zijrivier van de Yonne. Meer nog: de Seine had al bij het samenstromen met een eerdere rivier haar naam moeten verliezen. Kortom: het is de Yonne die onder de Pont Neuf doorstroomt.
De Romeinen en de Galliërs
Hoe komt het dan dat we al eeuwenlang spreken van de Seine in Parijs? Die hydrologische kronkel wordt toegeschreven aan zowel de Romeinen als de Galliërs.
Zo lieten de Romeinen het westelijke deel van het bekken van Parijs eerst links liggen om een gevreesde stam Galliërs te mijden, weet een blogger bij de Franse krant Le Monde. Toen de Romeinen in Parijs aankwamen, wisten ze zo nog niets af van het bestaan van de Yonne. De rivier die door hun Lutetia stroomde, doopten ze dan maar naar de rivier die ze wel al kenden: de Sequana.
Maar ook de Galliërs zouden een aandeel in de hydrologische dwaling hebben. Een van de oudste stammen beschouwde de bronnen van de Seine als een heilige plaats. En dat gaf de rivier een onbetwistbare superioriteit.
Synoniem met Parijs
Liefhebbers van de Yonne pleiten er al langer voor de naam van hun rivier in ere te herstellen en de Seine om te dopen in de Yonne.
Zo'n vaart zal het allicht nooit lopen. "Een naamsverandering is ondenkbaar. De Seine is een internationaal merk geworden en staat haast synoniem voor Parijs", schrijft de zender BFM TV.
Maar het is technisch gezien dus wel degelijk de Yonne die de Parijse oevers dezer dagen blank zet.
De Dijle is de Demer
Pour la petite histoire: ook in België hebben we rivieren die eigenlijk de verkeerde naam dragen. "Op de plaats waar de Demer en de Dijle samenstromen, heeft de Dijle een kleinere stroom. En toch blijft de rivier de Dijle heten", vertelde hydroloog Maarten Deschamps bij de vorige overstromingen van de Seine in 2016 aan onze redactie. "En eigenlijk heeft de Kleine Nete ook een grotere stroom dan de Grote Nete."
