Waar #MeToo geen impact had: Rusland
Wereldwijd heeft #MeToo vrouwen geholpen om hun stem te vinden en op te komen tegen seksuele intimidatie en grensoverschrijdend gedrag. De MeToo-hashtag werd hét symbool van het verzet tegen seksisme en gaf een duidelijk signaal: dit moet ophouden. Maar in Rusland heeft #MeToo geen navolging gekregen, integendeel: er is zelfs een tegengestelde beweging aan de gang.
#MeToo als westerse hysterie
In het westen was de hashtag #MeToo alomtegenwoordig, maar niet zo in Rusland. Daar is zelfs een tegengestelde beweging aan de gang.
"Die vrouwen hebben het aan zichzelf te danken, ze moeten zich maar niet als prostituees gedragen", reageerde actrice Agnija Kuznetsova toen haar mening werd gevraagd over de Weinstein-affaire.
Filmregisseur Andrej Kontsjalovski gaf aan de opschudding niet te begrijpen, omdat seksuele intimidatie nu eenmaal normaal is in de filmwereld. "Mannen zijn nu eenmaal mannen, en vrouwen zijn vrouwen. Godzijdank leven we niet in een land waar de politieke correctheid tot zo’n absurd niveau is gestegen."
Zo’n uitspraken klinken misschien vreemd in de oren, maar in een land waar "slaan, da’s liefhebben" een bestaand en soms nageleefd spreekwoord is, komt het gewoonweg niet in de mensen op om over seksueel of huiselijk geweld te spreken.
De MeToo-hashtag werd er dan ook op hoongelach onthaald. De beweging werd afgedaan als liberale hysterie en doorslaande politieke correctheid, typisch voor het Westen. Een voorbeeld van Amerikaanse liberale paniek, een politieke campagne. Velen geloven dat uitgerekend dit het probleem is in Rusland: als spreken over (seksueel) geweld tegen vrouwen wordt afgedaan als Westerse hysterie, dan wordt het zeer moeilijk om iets te veranderen in het huidige anti-Westerse klimaat.
#ImNotScaredToSpeak
Rusland en Oekraïne kenden hun eigen protestbeweging in 2016, toen de Oekraïense activiste, Anastasia Melnitsjenko, de #ImNotScaredToSpeak-campagne lanceerde. Melnitsjenko riep vrouwen op om hun ervaringen met (seksueel) geweld te delen. Duizenden vrouwen gingen daarop in, tot vaak grote verbazing van mannen.
Rusland blijft zich ondanks de campagne profileren als een baken van traditionele waarden in een dynamische wereld. Onder druk van de invloedrijke orthodoxe kerk en conservatieven werden in 2017 bepaalde maatregelen teruggeschroefd, die vrouwen moesten beschermen tegen huiselijk geweld. De "traditionele familiewaarden" moesten immers worden beschermd.
Alleen de ergste vormen van geweld binnen het gezin worden tegenwoordig nog bestraft. Een eerste overtreding met bloedingen of blauwe plekken als resultaat leidt tot een boete of een maximale celstraf van 15 dagen.