Direct naar artikelinhoud
Vluchtelingen

België stort 10 miljoen euro in Europees migratiefonds: "Zo los je de problemen in Afrika nooit op"

Afrikaanse migranten op de Middellandse Zee.Beeld EPA

Een Europees fonds van 3 miljard euro om de grondoorzaken van Afrikaanse migratie aan te pakken bestaat vooral uit gerecycleerde middelen. De bijdrage van België bedraagt bovendien een luttele 10 miljoen euro. Dat blijkt uit cijfers van de Europese Commissie.

In november 2015 kondigden de Europese staatshoofden en regeringsleiders tijdens een top op Malta een groots plan aan dat de vluchtelingen- en migratiestromen vanuit Afrika moest tegenhouden. Een Afrika-fonds ter waarde van meer dan 3 miljard moest de grondoorzaken van migratie aanpakken: armoede, werkloosheid, onderwijsachterstand.

Drie jaar later blijkt dat de Europese lidstaten slechts 414 miljoen euro in het fonds investeerden. De rest van het geld, 2,98 miljard, komt uit bestaande Europese ontwikkelingsfondsen. Het gaat met andere woorden niet om nieuw geld maar om gerecycleerde middelen.

Opmerkelijk is dat Duitsland en Italië de enige lidstaten zijn die hier hun verantwoordelijkheid opnemen. Duitsland betaalt 157,5 miljoen en Italië 104 miljoen, waardoor beide landen goed zijn voor meer dan de helft van de opgehoeste middelen.

België betaalt 10 miljoen euro - iets minder dan Tsjechië en Polen. Volgens de woordvoerder van premier Charles Michel (MR) draagt elk land bij volgens draagkracht. "Bij de verdeelsleutel werd rekening gehouden met het bruto nationaal product van elke lidstaat en het bevolkingsaantal."

Opmerkelijk is dat Duitsland en Italië de enige lidstaten zijn die hier hun verantwoordelijkheid opnemen

Toch lijkt er weinig logica te zitten in de verdeelsleutel van het Afrika-fonds. Zo investeert Nederland bijna drie keer zoveel als België (26,4 miljoen) en lijken grootmachten als Frankrijk (9 miljoen) en Groot-Brittannië (6 miljoen) niet geïnteresseerd in het Europese Afrika-plan.

Lees ook het standpunt van opiniërend hoofdredacteur Bart Eeckhout: We moeten een beter migratiebeleid ook zelf wel een beetje willen

Gapende kloof

"Die cijfers zijn bedroevend, ook die van België", zegt Europa-kenner Hendrik Vos van de Universiteit Gent. "Op die manier ga je de problemen in Afrika en het vluchtelingen- en migratievraagstuk natuurlijk nooit oplossen. Er is duidelijk een gapende kloof tussen de retoriek van veel politici en hun concrete daden. Hoewel er vaak ronkende en extreme verklaringen te horen zijn, staat een krachtig beleid om migratie beter te beheren bijzonder laag op de prioriteitenlijst."

Bijkomende kritiek op het Afrika-fonds is dat Europese miljarden die normaal voor armoedebestrijding, gezondheid en onderwijs waren bedoeld, nu afgeleid worden naar projecten die vooral te maken hebben met migratiebeheer en strengere grenscontroles.

'We moeten eerst nagaan of het aanpakken van de grondoorzaken van migratie niet beter met klassieke middelen gebeurt'
Alexander De Croo (Open Vld)

De woordvoerder van ontwikkelingsminister Alexander De Croo (Open Vld) nuanceert dat België in totaal meer betaalt voor het Afrika-fonds dan 10 miljoen. "De 3 miljard algemene EU-middelen worden ook betaald door de lidstaten, dus ook door België."

Wel vindt De Croo dat er eerst een grondige evaluatie moet komen van het Afrika-fonds vooraleer België er opnieuw extra middelen aan besteedt. "We moeten goed nagaan wat de impact van het fonds is en de kritische vraag stellen of het aanpakken van de grondoorzaken van migratie niet beter met klassieke middelen van ontwikkelingssamenwerking gebeurt."

Lees ook: Wat we liever niet weten over migratie: acht waarheden die links én rechts ongemakkelijk maken