De strijd om het vrije internet: wat staat er allemaal op het spel?

Artiesten: 'YouTube en co. moeten betalen voor ons werk'

Het is al jaren een doorn in het oog van de entertainmentindustrie, en dan vooral van de muzikanten: terwijl YouTube miljarden dollars verdient met reclame, krijgen zij daar maar een fractie van, hoewel het dankzij hen is dat YouTube zoveel winst kan maken. Die value gap – de kloof tussen wat YouTube betaalt en de reële waarde van de muziek – moet gedicht worden. En dat kan met de nieuwe Europese richtlijn. Artikel 13 daarvan zou alle online platformen – YouTube dus, maar ook bijvoorbeeld Facebook, Instagram of Reddit – verplichten om een systeem op te zetten dat het onmogelijk maakt om auteursrechtelijk beschermde content te uploaden. De platformen worden dus aansprakelijk voor inbreuken op het auteursrecht, terwijl ze dat tot nu toe nog niet waren.

Die content kan alleen nog online komen als de platformen daarover een overeenkomst afgesloten hebben met de rechthebbenden. Die laatsten – de platenlabels, de muzikanten, de film- en tv-makers – komen dankzij de richtlijn in een sterkere positie aan de onderhandelingstafel om een eerlijke vergoeding te krijgen die meer in lijn ligt met wat de Spotify's van de wereld betalen. YouTube, dat zich fel verzet tegen de richtlijn, claimt dat het al jaren met zo'n filtersysteem werkt, maar die Content ID is volgens de muziekindustrie nogal lek. Geen toeval dus dat ongeveer alle labels en Europese muzikantenorganisaties pro artikel 13 zijn.

Uitgevers: 'Google en co. moeten betalen voor nieuws'

Wie snel op zoek is naar nieuws over de vermiste voetballers in Thailand, komt nogal snel bij Google News terecht. De zoekmachine geeft je snel een goed overzicht van artikels uit bronnen in binnen- en buitenland. Alleen voeren veel uitgevers al jaren een strijd tegen datzelfde Google News omdat zij vinden dat de zoekmachine onrechtmatig gebruikmaakt van hun artikels: de zoekmachine verzamelt alle artikels, toont ze in een handig overzicht met de eerste zinnen erbij, maar betaalt er niets voor. 

Daar moet artikel 11 van de Europese richtlijn iets aan doen. Dat bepaalt dat online platformen als Google en Facebook niet zomaar meer enkele zinnetjes uit een artikel mogen nemen en dan verder linken naar het artikel. Net zoals bij artikel 13 moet daar voortaan een vergoeding tegenover staan. Op die manier wil men verhinderen dat de platformen geld verdienen met de content die door anderen betaald en gemaakt is. "Uitgevers hebben bescherming nodig tegen internetdieven", was de duidelijke kop boven een opiniestuk van Christian Van Thillo, de CEO van De Persgroep (uitgever van onder meer De Morgen, de Volkskrant en Het Laatste Nieuws) in de Britse krant The Times. Volgens de European Publishers Council is artikel 13 "van levensbelang voor de toekomst van professionele journalistiek en persvrijheid". 

De tegenstanders: 'De richtlijn maakt het internet kapot'

Hoe nobel en oprecht de bedoelingen van de nieuwe richtlijn ook mogen zijn, sinds de tekst ervan bekend werd, krijgt die ook flink wat kritiek. Van de grote platformen als Google en Facebook uiteraard, voor wie dit flink wat zal kosten, maar ook van bijvoorbeeld de Piratenpartij of mensen als Wikipedia-oprichter Jimmy Wales, internetpionier Vincent Cerf en Tim Berners-Lee, één van de grondleggers van het wereldwijde web. De wat vreemde coalitie van tegenstanders meent dat de nieuwe richtlijn de basisbeginselen van het internet aantast. 

Artikel 11 zal de informatie beperken, vrezen zij: je zal minder nieuws kunnen delen. Om die reden ging Wikipedia in Italië al even op zwart, en ook Google News zou de deuren kunnen sluiten. Maar vooral artikel 13, dat voor een filtersysteem zal zorgen, roept veel weerstand op. Zij vrezen dat je daardoor een soort censuurmachine zal krijgen die veel content automatisch zal tegenhouden. Muziek, foto's, gifs, memes,... Alles dat auteursrechtelijk beschermd wordt en waar geen licentie voor afgesloten is, zal van het internet verdwijnen. Klopt niet, zeggen de tegenstanders in een welles-nietesdiscussie. "Artikel  13 is een nog niet eerder geziene stap dat het internet zal veranderen van een open platform waar je kan delen en innoveren, naar een instrument met een geautomatiseerde surveillance en controle van zijn gebruikers."