Saudi's zijn niet zo cruciaal voor Amerikaanse wapenindustrie als president Trump beweert
VS-president Donald Trump is boos op Saudi-Arabië na de moord op de journalist Jamal Khashoggi, maar sloot een wapenembargo tegen dat land uit. Volgens hem zou dat de VS meer schaden dan Saudi-Arabië, maar dat klopt niet volgens nogal wat onderzoekers.
Er zit een haar in de boter tussen de VS en Saudi-Arabië, maar president Trump zei onlangs dat hij er niet aan denkt om de wapenleveringen aan dat land stop te zetten. Dat zou de VS meer schaden dan Saudi-Arabië, zei hij, en zou 500.000 Amerikaanse banen op het spel zetten. Trump zei wel niet waarop hij dat aantal baseert.
Saudi-Arabië is volgens de Londense data-onderzoeker IHS Markit inderdaad veruit de grootste invoerder van wapentuig, vorig jaar. Dat land voert bijna het dubbele in van de volgende op die lijst, de Verenigde Arabische Emiraten voor India, Australië en Egypte. Het grootste deel van het indrukwekkende en moderne Saudische arsenaal bestaat uit westerse wapens en de helft daarvan komt inderdaad uit de Verenigde Staten.
Bovendien stijgt volgens The Financial Times de Saudische honger naar wapentuig fors: van 1,9 miljard dollar in 2008 tot 8,3 miljard dollar in 2016. Het marktaandeel van de VS in de Saudische defensie steeg van 31% tot 53% in die periode. De andere leveranciers van wapensystemen aan Riyadh zijn Groot-Brittannië, Canada, Duitsland en Frankrijk.
Geen schrik van Rusland of China
President Trump wil die afzetmarkt niet verliezen aan andere grote wapenproducten zoals Rusland of China. Er is echter weinig kans dat Saudi-Arabië nu plots bij die landen gaat inkopen. Als je zo'n dergelijk groot arsenaal aan westerse wapens hebt, is het moeilijk om te veranderen als je tenminste een geïntegreerd defensiesysteem wil behouden.
De Saudi's hebben het Westen nodig op het vlak van defensie. De vraag is of dat omgekeerd ook zo is.
Westerse wapensystemen van binnen NAVO-verband zijn doorgaans meer compatibel, maar bij Russische en Chinese systemen is dat niet noodzakelijk zo. Dat kan problemen of extra kosten scheppen bij de aanvoer van onderdelen, bevoorrading, reserves, vernieuwing en modernisering of opleiding van personeel.
Saudi-Arabië -dat in volle oorlog verwikkeld is in buurland Jemen- kan dus niet zomaar van wapenhandelaar wisselen zonder zware extra kosten of inspanningen. De Saudi's hebben het Westen op dat vlak nodig. De vraag is of dat omgekeerd ook zo is. Onder meer Duitsland heeft wapenleveranties aan Saudi-Arabië opgeschort tot er duidelijkheid is over Khashoggi.
VS-defensie steunt op eigen leger
In de VS werken ongeveer een miljoen mensen voor de defensie-industrie. Saudi-Arabië is inderdaad een goede afnemer, maar dat moet genuanceerd worden. Zo is het leger van de Verenigde Staten de grootste afnemer van al dat wapentuig, goed voor 134 miljard dollar aankopen per jaar. Dat is veertig keer zo veel als wat de Saudi's in de VS aankopen aan legermateriaal.
De jaarlijkse wapenuitvoer naar Saudi-Arabië omvat ongeveer 3 miljard dollar of 18% van de uitvoer van de VS naar dat land. Of nog anders: 0,13% van de hele uitvoer van de Verenigde Staten. Nu heeft president Trump tijdens zijn bezoek vorig jaar aan Saudi-Arabië daar de belofte losgekregen voor 110 miljard dollar militaire aankopen voor de volgende jaren, maar daarvan is tot nu toe slechts 14,5 miljard omgezet in echte contracten.
Nu is dat misschien niet zo belangrijk voor de totale Amerikaanse economie, maar natuurlijk wel voor individuele defensiebedrijven zoals Boeing, Lockheed-Martin of Raytheon (onder meer Patriot-raketten). Die zouden natuurlijk niet graag Saudische contracten zien opdrogen, maar ook daar is het Pentagon de grootste afnemer en "behoeder" van banen. Kortom: Saudische en andere Arabische contracten zijn welkom, maar niet van levensbelang. Het gaat dan vooral om producenten van raketten, bommen en munitie. Voor Europese landen liggen de kaarten anders. Volgens het vredesinstituut SIPRI gaat 36% van de Britse uitvoer inzake defensie naar Saudi-Arabië. Dat is een belangrijk marktaandeel.
Uiteraard zou een breuk tussen de VS en Saudi-Arabië wel andere gevolgen kunnen hebben: zo zouden de Saudi's voor civiele industriële producten veel gemakkelijker andere leveranciers kunnen vinden. President Trump heeft de Saudi's ook nodig voor zijn conflict met Iran, maar omgekeerd uiteraard ook. En Trump wil via de Saudi's ook de olieprijzen binnen de perken houden, zo niet kan dat gevolgen hebben voor de economie en de groei, iets waar hij al sinds zijn presidentschap prat op gaat.