Ethicus Ignaas Devisch: “Er wordt te veel geredeneerd vanuit het eigen belang en pas nadien vanuit dat van de patiënt”
Een brede discussie over efficiënte gezondheidszorg is dringend aan de orde, vindt ethicus Ignaas Devisch, en dan moet iedereen transparant meedenken. “Een verantwoordingsplicht tast je vrijheid niet aan.”
De discussie over de verloning van artsen botst telkens op veel weerstand. Waarom is dit zo moeilijk te bespreken?
Devisch: “Natuurlijk reageren artsen soms lastig als hun wedde ter sprake komt. Ze vrezen voor vermindering. Dat snap ik, maar vanuit democratisch oogpunt moet je transparant zijn over publieke middelen. Toon ons waar het geld naartoe gaat, toon dat je het rechtvaardig hebt verdeeld en dat het niet verkwist wordt.
“Ik zou het goed vinden om de discussie open te trekken naar efficiënte gezondheidszorg. Als het systeem transparant wordt gemaakt, kan je artsen misschien beter en efficiënter gaan honoreren.”
‘Als het systeem transparant wordt gemaakt, kan je artsen misschien beter en efficiënter gaan honoreren’
Artsen hebben een vrij beroep, dus vinden sommigen dat ze zich niet moeten verantwoorden voor hun loon. Klopt dat?
“Juridisch hebben ze gelijk, maar mensen komen natuurlijk maar deels uit vrije wil naar hun arts. Vanuit ethisch-maatschappelijke overwegingen hebben artsen geen volledige vrijheid. Ze functioneren in een collectief systeem, dus moeten ze vertrekken vanuit de bestaande medische en sociale noden. Welke specialisten hebben we over twintig jaar nodig en hoe leiden we mensen op in dit beroep? Hebben we zoveel ziekenhuizen nodig per regio? Die vragen zijn van publiek belang. Stel je voor dat we enkel nog nefrologen of oncologen hebben, terwijl de rest het voor bekeken houdt. Dat zou niet werken.
“Ik vind het altijd opmerkelijk hoe er met die grote ‘Vrijheid’ wordt geschermd, alsof elke verantwoordingsplicht meteen een gigantische bemoeienis met zich meebrengt. Van zodra je met zaken te maken hebt die het algemeen belang aangaan, mag daar een vorm van verantwoording aan gekoppeld zijn.”
Wie verdient het minste en het meeste in uw ziekenhuis? Ontdek hoeveel een arts in uw ziekenhuis verdient.
Een UZ is niet hetzelfde als een AZ? Wat is een ereloon precies? Duizelig van alle termen? Laat ons helpen met het abc van de dokterslonen.
De afgelopen maanden probeerde De Morgen stap voor stap het hele kluwen van de ziekenhuisfinanciering te ontwarren. Hier leest u hoe we hierbij precies te werk zijn gegaan.
Reageren? Mail naar dokterslonen@demorgen.be
U heeft het over het publiek belang, terwijl de minister vooral wil dat de gezondheidszorg betaalbaar en kwalitatief blijft voor de patiënt.
“We kunnen het er allemaal over eens zijn dat de patiënt het vertrekpunt is. Maar als we discussiëren in de gezondheidszorg, moeten we dat met gelijke maten doen. Hebben we het over kostenbesparing, laat ons dan het hele plaatje bekijken. Gaat het over efficiëntie, dan moet iedereen transparant moeten meedenken.
“Nu heerst er vaak een emotioneel, zelfs agressief debat, ingegeven door corporatisme. De netwerkcapaciteit van artsen in bestuursorganen mag niet worden onderschat. Daar heb ik moeite mee. Er wordt soms nog te veel geredeneerd vanuit het eigen belang en pas nadien vanuit het belang van de patiënt. Het hoort omgekeerd te gebeuren.”
Wat vindt u zelf een fair loon voor een arts?
“Ik zou het goed vinden mochten de artsen deze discussie zelf starten. Het voordeel van ons huidige systeem is dat mensen heel veel mogelijkheden hebben om zich verder te specialiseren. Dan heb je misschien een miljoen verdiend, maar je hebt ook iets bijgedragen. Maar eens je boven een miljoen gaat, wat zit je dan nog na te jagen?
“Het is een economisch debat: hoe krijgt elke specialisatie voldoende inkomen zodat ze aantrekkelijk blijft? Het loon moet altijd gekoppeld blijven aan de geleverde prestaties. Dat is nu heel onduidelijk, want er zijn veel verschillen tussen ziekenhuizen en privépraktijken. Als je dan toch liberaal redeneert, moet je producten kunnen vergelijken voor je ze aankoopt. Dat lijkt me een logische vraag bij een routinebehandeling: wat is de kostprijs en wat is de kwaliteit?”
Voor een liberale minister zal het moeilijk zijn om de lonen van een vrij beroep te beteugelen. Hoe kan zij de grote loonspanning wat inperken?
“Ook als liberaal kan je voor een rechtvaardige loonverdeling zorgen. Het woord ‘rechtvaardigheid’ doet sommigen al steigeren, maar het hoeft helemaal niet. Ik denk dat inkomensongelijkheid onvermijdelijk en zelfs wenselijk is, maar ze moet verantwoord zijn als we willen dat iedereen voldoende goede zorg krijgt.
“Als je publieke middelen herverdeelt, mogen de zwakkere groepen uit de bevolking er niet slechter aan toe zijn dan voor de herverdeling. Dan volg ik het liberalisme van John Rawls. We hebben er alle belang bij dat iedereen zo gezond mogelijk is. Dat betekent betaalbare en toegankelijke zorg voorzien, zonder wachtlijsten van drie jaar. Daar mag inderdaad een goede verloning tegenover staan, maar niet ten koste van betaalbare zorg.”