Herhalingen voor houvast

Vraag aan kinderen wie Mijnheer Spaghetti is en ze wijzen Koen Crucke aan. Vraag hen wie Marlène is en ze kunnen je vertellen dat ze het liefje is van Gert, maar dat ze zich nog nooit liet zien in zijn woonkamer. En vraag hen wie een heel ondeugende, maar lieve hond is en ze roepen 'Samson'. Nochtans worden er al een hele tijd geen nieuwe afleveringen van Samson en Gert opgenomen. De hond en zijn baasje duiken wel nog altijd op bij Ketnet, in herhalingen van de reeks. Net zoals Gargamel en Grote Smurf nog altijd te zien zijn in heruitzendingen.

"Een programma zoals bijvoorbeeld De smurfen zal altijd te zien zijn op Ketnet. Aangezien er maar 250 afleveringen van zijn gemaakt, is het logisch dat die worden herhaald", vertelt psychologe Telidja Klaï (VUB), die zich mee buigt over de programmering van de openbare kinderzender. Dat het herhalen van kinderprogramma's uitsluitend een budgettaire keuze is, ontkent Klaï dan ook meteen. "Natuurlijk houden we rekening met ons budget, morgen alleen nog nieuwe reeksen uitzenden lukt niet. Maar er zijn belangrijkere redenen waarom het geen goed idee zou zijn om niet langer heruitzendingen te programmeren."

'Grey's Anatomy'

Kinderen zoeken naar structuur die hen houvast biedt. Vandaar ook dat ze voor het slapen gaan liefst zo vaak mogelijk hetzelfde verhaaltje willen horen. Dat verbetert misschien wel als ze ouder worden, maar helemaal verdwijnt die zoektocht naar herkenning nooit. Iets (her)kennen voelt namelijk comfortabel aan. Of zou u elke dag in de wagen stappen als rijden nog zo lastig was als de eerste keer?

"Bovendien zien kinderen telkens nog nieuwe dingen in televisieprogramma's die ze al eerder bekeken. Meer dan volwassenen", vult Klaï aan. "Hoe meer nieuwe afleveringen je hun voorschotelt, hoe groter de kans dus is dat ze overprikkeld geraken. Kinderen zoeken daarom zelf naar herhalingen, zo merken we ook op de website van Ketnet."

Maar ook volwassenen krijgen met herhalingen van onder andere FC De Kampioenen, Code 37 en Grey's Anatomy hun portie heruitzendingen voorgeschoteld. Of zij dat nu willen of niet. Geen probleem, vindt cultuursocioloog Walter Weyns (UA). Het herhalen van televisieprogramma's heeft volgens hem bijna dezelfde functie als het openen van een museum: het creëert gemeenschappelijk cultureel erfgoed.

"Het kan daarom absoluut geen kwaad om af en toe iets collectief te herbeleven. Zoiets verbindt generaties ook", aldus Weyns. "Programma's niet opnieuw uitzenden zou dus gelijk zijn aan culturele diefstal." Toch ziet Weyns ook nadelen aan het eindeloos herhalen van televisiereeksen. Het zou de kijkers minder kritisch maken en een beetje afstompend werken zelfs. "Omdat mensen toch al weten wat er gaat komen, krijgen ze maar weinig nieuwe prikkels."

Daar zijn ze zich ook bij Ketnet van bewust. Dezelfde afleveringen worden daarom maximaal drie keer per twee maanden uitgezonden. Komen ze daarna nog eens op antenne, dan is dat in het ideale geval op een ander tijdstip. "We blijven toch alert voor oververzadiging. Zodra er overkill optreedt, is het gedaan met een programma", beseft Klaï. "Bij het programmeren van series voor oudere kinderen zijn we ook nog voorzichtiger. Zolang ze nog geen twaalf zijn en dus nog tot de doelgroep van Ketnet behoren, ervaren kinderen heruitzendingen toch niet als storend."