Studenten nemen massaal PEPMIDDELEN
Duizenden studenten nemen elke dag tijdens de examens minstens één pil rilatine om geconcentreerder te blokken en aan een examen te beginnen. En die groep groeit elk jaar. Volgens Brits onderzoek zou studeren mét pil flink wat extra punten opleveren.
Blokken met doping voor je brein: het is een gebruik waar steeds meer studenten zich aan wagen. Het valt ook elke blokperiode op dat er op internetfora en snapchatgroepen à la Gent Student behalve stoomaflatende vetzakkerij gepocht wordt met pillen die helpen - of zouden helpen - bij het memoriseren van dikke cursussen. Moeilijk is het niet te vinden: iedere student kent wel iemand met ADHD die een paar pilletjes kan missen.
De recentste Vlaamse cijfers, van een onderzoek van de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD) uit 2013, maakten duidelijk dat bijna 5 procent van de studenten zich weleens aan een pilletje rilatine waagt. Sterker nog: 3 procent van de Vlaamse studenten, of omgerekend dus zo'n 7.000, gaven toe tijdens examenperiodes élke dag rilatine te slikken. In Nederland gaf zelfs 11 procent van de studenten bij een onderzoek uit 2015 toe dat ze het bekende ADHD-medicijn slikten om beter te studeren.
Herkenbaar, vinden ze bij de KU Leuven: "Sommige studenten geven aan dat ze tijdens de blokperiode weleens één pilletje nemen om eens een nachtje te kunnen doorblokken: een tablet van 10 mg rilatine zorgt voor een boost van het concentratievermogen die drie à vijf uur duurt. Bij anderen gaat het zelfs tot vijf à zes tabletjes per dag, en dat is toch gevaarlijk. Een ander gebruik blijkt het pilletje vlak voor een examen, om dat dan zo gefocust mogelijk af te leggen na een vermoeiende studieperiode", zegt Rikka De Roy, huisarts bij het studentengezondheidscentrum van de KU Leuven.
Hoger IQ
De Vlaamse universiteiten kennen de evolutie, maar cijfermatig is ze nog niet vast te stellen. "Er loopt nu een onderzoek van de vijf Vlaamse universiteiten bij alle faculteiten geneeskunde, specifiek gericht op het gebruik van ADHD-medicijnen", zegt professor Guido Van Hal van de Universiteit Antwerpen. "Want uiteraard is het een evolutie waar we ons zorgen over maken: als blijkt dat meer en meer studenten naar een pilletje grijpen om te studeren, zullen we toch iets moeten doen. Op de resultaten van ons onderzoek is het echter nog enkele weken wachten."
Ondanks het wijdverspreide gebruik van medicijnen als rilatine is er bijzonder weinig bekend over de effecten. Professor John Harris van de Universiteit van Manchester gelooft stellig in de heilzame werking van het middel: "Er bestaan geen pillen die je IQ verhogen", aldus Harris in het weekblad Humo. "Maar ze kunnen wel bepaalde denkprocessen vergemakkelijken, zoals je concentratievermogen of je geheugen. De algemene consensus is dat je onze invloed van pillen als rilatine zo'n 10 procent beter scoort op een standaard intelligentieproef. Op een examen is een verschil van 10 procent enorm, en vaak het verschil tussen een diploma en een buis."
Vlaamse experts zijn op dat vlak sceptischer. Guido Van Hal: "Het is nog altijd niet duidelijk of rilatine echt werkt, of slechts een placebo-effect heeft. Om vast te stellen welk effect rilatine heeft op studieresultaten moet alweer een hele studie worden opgezet."
Een steekproef onder studenten van de VUB in 2013 maakte niet meteen duidelijk of er een effect is. Wel bleek dat studenten die dachten dat ze rilatine kregen, gemiddeld 108 van de 200 op een scherm getoonde woorden konden onthouden. De groep die dacht dat ze een placebo kreeg, bleef steken op een gemiddelde van 72 woorden die ze konden onthouden.
Oneerlijk?
Blijft ook de vraag: als doping voor sporters niet mag, mogen studenten dan pillen slikken voor betere examenresultaten? "Die discussie woedt ook", zegt professor Van Hal. "Er gaan al enige tijd stemmen op om een soort van dopingcontrole bij examens in te voeren, waarbij de resultaten dus ongeldig worden als je rilatine hebt gebruikt en geen ADHD hebt. Want het is een feit: er zijn studenten die het oneerlijk vinden dat sommige van hun collega's betere resultaten zouden halen omdat ze 'doping' gebruiken."
Studentenhuisarts Rikka De Roy ziet echter wel een verschil: "In de sport is het resultaat ten opzichte van de concurrenten belangrijk, in de studie is er een rangschikking: je krijgt je diploma of je krijgt het niet. Of je met rilatine pakweg een betere ingenieur wordt dan zonder is hoogst onwaarschijnlijk. Bovendien: studenten testen lijkt me praktisch onhaalbaar en onbetaalbaar."