Zo zou Linkeroever in Antwerpen er vandaag uitzien als Le Corbusier in 1933 zijn zin had gekregen
In het MAS in Antwerpen opent een expo die de plannen toelicht die de beroemde architect Le Corbusier ooit voor Linkeroever uittekende, maar die nooit zijn uitgevoerd. Was dat wel gebeurd, dan was het stadsdeel nu een "Ville Radieuse" met mogelijk 500.000 inwoners.
"Le Corbusier. Linkeroever - Chandigarh": zo heet de tentoonstelling die op 6 april de deuren opent in het MAS, het Museum aan de Stroom op het Eilandje in Antwerpen. Ze vertelt het verhaal van de grootschalige plannen die de beroemde architect ooit voor Linkeroever had, een stadsdeel van Antwerpen op de linkeroever van de Schelde.
Vandaag domineert hoogbouw die na WO II verrees de skyline van Linkeroever, maar Le Corbusier tekende zijn plannen al in de jaren 30, toen het gehucht Sint Anna de enige bebouwing vormde.
"In 1930 is Imalso opgericht, de Intercommunale Maatschappij van de Linker-Scheldeoever", doet Sandra Lintermans het verhaal in "De wereld vandaag" op Radio 1. Zij is architect, stedenbouwkundige en curator van de expo.
"Imalso stond in voor de bouw van de 2 tunnels onder de Schelde, de Waaslandtunnel en de voetgangerstunnel. De intercommunale kreeg ook de opdracht om Linkeroever vorm te geven."
"Ville Radieuse"
In 1933 schreef Imalso daarom een internationale wedstrijd uit waaraan ook Le Corbusier deelnam. "Hij had zich steeds meer op stedenbouw toegelegd en hij was bezig met zijn groot theoretisch model van de "Ville Radieuse", de "Stralende Stad". De wedstrijd kwam voor hem op het juiste moment."
"Le Corbusier had een nieuw stadsdeel voor 500.000 mensen in gedachten. Vandaag wonen ongeveer 16.000 mensen op Linkeroever, dus dat was een grote schaalsprong. Hij wou ook een brug over de Schelde."
In de hoogte
Op vlak van mobiliteit was de architect zijn tijd ver vooruit. "Hij wou het verkeer van de voetgangers scheiden. Hiervoor bedacht hij een stratenpatroon op 5 meter hoogte zodat de voetganger zich vrij in het publieke domein kon bewegen."
"Al zijn woongebouwen tekende hij op palen, zijn beroemde pilotis. Daarover zei hij: "Ik bebouw slechts 12 procent, maar mijn gebouwen hebben daktuinen. De stad heeft dus een winst van 112 procent, want mensen kunnen onder en op mijn gebouwen wandelen."
Avenue de la Cathédrale
"Alles samen kreeg Imalso 97 inzendingen binnen. Helaas kreeg de wedstrijd geen laureaten omdat de intercommunale nogal strenge voorwaarden had opgesteld. Zo wilde ze 2 wegen die uit de tunnelmonden kwamen."
"Le Corbusier had zoals zovele anderen na stedenbouwkundig onderzoek geoordeeld dat dit niet de juiste wegen waren. Daarom plande hij een Avenue de la Cathédrale, loodrecht op de Schelde vanuit de kathedraal. Dat is mee de reden waarom hij het niet heeft gehaald."
Nieuwe hoofdstad
20 jaar later kon Le Corbusier zijn visie wél grotendeels in de praktijk brengen, zij het aan de andere kant van de wereld. Bij de onafhankelijkheid van Brits-Indië was het historische gebied Punjab in 2 deelstaten verdeeld: één voor Pakistan en één voor India. De historische hoofdstad Lahore kwam in Pakistan te liggen, waardoor India op zoek moest naar een nieuwe hoofdstad.
India besliste hierop om een heel nieuwe hoofdstad te bouwen op basis van plannen van Le Corbusier: Chandigarh. "Daar heeft hij zijn masterplan kunnen realiseren. Het werd weliswaar een ander soort "Ville Radieuse", een lage, horizontale stad, maar wel met veel groen en een gescheiden, hiërarchisch wegenstelsel."
Ook het verhaal van Chandigarh komt uitgebreid aan bod in "Le Corbusier. Linkeroever - Chandigarh". De tentoonstelling loopt nog tot en met 18 augustus. Hieronder kan u een video bekijken over de restauratie van het originele grondplan van Le Corbusier:
Beluister hieronder het gesprek met Sandra Lintermans in "De wereld vandaag":