Boekenbeurs kampt met een dipje, kritiek op locatie zwelt aan

Dat de Boekenbeurs dit jaar minder hoge toppen zou scheren, lag in de lijn der verwachtingen. Omdat ze grotendeels buiten de herfstvakantie viel, was het dipje voorzien in de prognoses. "We kenden vooral een trage start", zegt de nieuwe Boek.be-directeur André Vandorpe. "Maar naar het einde toe gingen de bezoekersaantallen fors de hoogte in. Zo werd gisteren 11 november uiteindelijk de topdag met 19.000 bezoekers, mede dankzij het bezoek van twee Rode Duivels."

Toch is Vandorpe tevreden met de bijna 155.000 bezoekers, ruim 17.000 minder dan vorig jaar. "Het stemt ons erg hoopvol dat meer dan de helft van de beursbezoekers jonger is dan 34 jaar. En ook het e-paviljoen trok veel aandacht net als de themadagen over 'De Groote Oorlog' en 'Liefde en andere ongemakken.'" Vandorpe spreekt van een "opmars van de belevingsbeurs": "Het aspect animatie en evenement slaat aan en moeten we meer beklemtonen."

Dranghekken

En toch. Terwijl vorig jaar de dranghekken moesten uitrukken voor de komst van Astrid Bryan, leek de Boekenbeurs in 2013 minder massieve publiekslokkers over de vloer te krijgen. Meer dan ooit grepen de bezoekers dit jaar naar vertrouwde waarden. Ondanks de getemperde kookhype scoren Jeroen Meus (1.950 verkochte exemplaren voor Dagelijkse kost 5) en Pascale Naessens (Puur genieten en toch slank 1 en 2, goed voor 1.350 verkochte boeken) nog steeds bijzonder goed.

Bij de kinderboeken blijft Geronimo Stilton (Fantasia) een onvervalste seller, terwijl in het thrillersegment Pieter Aspe ongenaakbaar is met Het Janussyndroom. En ook J.K. Rowling - met Harry Potter en haar onder pseudoniem verschenen thriller Het koekoeksjong -blijft de lezersharten behagen.

Bij de standhouders is het plaatje wisselvalliger. De ene helft spreekt van een omzetstijging tot 5 procent, bij de andere helft daalde de omzet. Dat is het geval bij Rudy Vanschoonbeek van uitgeverij Vrijdag en distributeur Elke Dag Boeken. "Wij verkochten vijf procent minder dan vorig jaar, maar als je ziet dat de globale markt krimpt, zijn we best tevreden. Vooral het boek van Steven van Ackere, De eerste steen, en debutant Kris van Steenberge (Woesten) gingen vlot over de toonbank."

Bij de verzamelde Confituur-boekhandels op De Morgen-stand spreekt woordvoerder Gert De Bie van "een positief verhaal". Er is flink geïnvesteerd in een aantrekkelijke stand. "Toch kunnen we niet ontkennen dat dit een financieel risicovol inhield. Onze omzet was net toereikend om de kosten te dekken. Op de stand zelf regende het enkel maar fijne reacties, met lezingen van Saskia de Coster of de jonge Vlaamse literaire garde. Het is duidelijk dat evenementen op de stands zélf veel meer begeesteren dan in de zalen boven." Ook Jef Maes van Boek.be denkt eraan de activiteiten zo veel mogelijk naar de Beurs zelf te halen. "Ze moeten inderdaad nauwer aansluiten bij wat er op de Boekenbeurs gebeurt."

Domino tot Japan

Geen boekenbeurs zonder mediastormpjes en polemisch gekletter over de ondraaglijke lichtheid, de kermissfeer en de verder schrijdende commercialisering. Toch waren er opmerkelijk veel boze columns en opiniestukken over de 'charlatans' op de boekenbeurs en de banaliteit van een Boekendomino. "Ik ben nochtans geen stuntman", reageert Boek.be-baas André Vandorpe laconiek. "Als je bedenkt hoeveel media-aandacht tot in de VS en Japan de Boekendomino heeft veroorzaakt, kan ik hierover alleen maar positief zijn. Op een speelse manier bereik je een onbekend publiek."

Moeilijker te pareren is de aanzwellende kritiek op Antwerp Expo: de parkeerproblemen, het gebrek aan bezoekerscomfort en de ongezellige beurshallen. Niet alleen uitgever Borgerhoff & Lamberigts ging er fel tegen tekeer, ook Harold Polis van De Bezige Bij Antwerpen was gisteren ongemeen scherp. "De locatie is volkomen afgeleefd. Noteer het maar: het is een schande dat de Boekenbeurs in een barak als Antwerp Expo moet plaatsvinden. Al besef ik dat je dit organisator Boek.be niet mag verwijten. Maar stilaan begint het slabakkende renovatiedossier van Antwerp Expo te lijken op het getreuzel met de Oosterweelverbinding."

Vandorpe beseft de ernst van de zaak. Maar zegt wel: "Tot nader order is er geen reden om te vertrekken uit Antwerp Expo. Wel moeten de randvoorwaarden gegarandeerd blijven en daar werken we aan. Al vind ik wel dat het geen pas geeft van standhouders om tijdens de Beurs uit te halen naar de beursaccomodatie. Dat is contraproductief." Pas in 2015 zijn de renovatiewerken gepland aan de expohallen. Tot dan wordt het ongetwijfeld zweten en drummen voor de verzamelde boekenwurmen.