'Distelmans had ons op de hoogte moeten brengen'

Het nieuws van de klacht staat in de Artsenkrant. Alles draait om het overlijden van Godelieve De Troyer. Professor Wim Distelmans hielp haar uit het leven te stappen. Haar zoon Tom Mortier vroeg na haar overlijden aan de Oostendse dokter Georges Casteur haar euthanasiedossier te onderzoeken. Casteur en Mortier dienden twee weken terug een klacht in tegen Wim Distelmans bij de Brabantse Raad van de Orde van Geneesheren.

Godelieve De Troyer leerde Wim Distelmans kennen tijdens een lezing. Ze was chronisch depressief en had last van stemmingswisselingen. Op 29 september 2011 maakte ze een afspraak met Distelmans. De vrouw maakte duidelijk dat ze wilde sterven. Op 19 april 2012 gaf dokter Distelmans haar een dodelijke injectie. "Noch mijn zus, noch ikzelf werden hiervan verwittigd. We konden geen afscheid van haar nemen", zegt Tom Mortier. Uit een verslag van een onderhoud tussen arts Georges Casteur en Wim Distelmans blijkt evenwel dat die laatste Godelieve De Troyer zeker twee keer vroeg haar kinderen te bellen. De vrouw weigerde. In een eerder interview met deze krant gaf Tom Mortier ook toe dat hij een e-mail kreeg met de melding dat zijn moeder een aanvraag voor euthanasie had ingediend.

"De behandelende arts had moeten weigeren om in te gaan op haar doodswens, zolang hij hierover geen gesprek had met haar kinderen", staat er letterlijk in de klacht. Dokter en voormalig senator Patrik Vankrunkelsven is het daar niet mee eens. "De wet is heel duidelijk en zegt dat de behandelende arts de naasten moet contacteren die de patiënt eventueel aanwijst. Als er geen contact is met die mensen en de patiënt dat niet wil: dan is het neen. Case closed."

Vankrunkelsven zegt dat hij zelf in elk euthanasiedossier de patiënt vraagt of de kinderen op de hoogte zijn. "Als de patiënt zou zeggen: ik heb het al besproken dat ik erover nadenk, maar nog niet dat ik het zal doen, dan zou ik daarop doorgaan. Maar als de patiënt me vervolgens zegt: ik wil het niet. Dan stopt het. Anders overtreed ik de wet en schend ik het medisch beroepsgeheim."

De euthanasiecommissie buigt zich maandelijks over de tientallen uitgevoerde dossiers. Die zijn volledig anoniem (zie inzet). In één op de tien dossiers worden bijkomende vragen gesteld. Sinds de eerste euthanasie in België in september 2002 werd evenwel nog nooit een gerechtelijke vervolging ingesteld. Dokter Georges Casteur zegt dat Tom Mortier en hijzelf zich in dit dossier nog beraden om eventueel een strafklacht in te dienen. zegt .

Zichzelf controleren

In een gesprek met De Morgen gisteren klaagde dokter Georges Casteur verder ook de samenstelling van de euthanasiecommissie aan. "Wie is voorzitter van de commissie? Professor Wim Distelmans. Hij moet dus zichzelf controleren. Ik vind dat dat niet kan."

Wim Distelmans noemde de kritiek gisteren onzin. Hij zegt dat hij geen invloed heeft op de besluitvorming. Toch is het volgens Patrik Vankrunkelsven - die plaatsvervangend lid is van de euthanasiecommissie - zeker mogelijk dat Distelmans zijn eigen geanonimiseerde dossiers op tafel krijgt. "Maar je kan een dossier van jezelf niet beïnvloeden, aangezien er zich sowieso zestien leden van de euthanasiecommissie over moeten buigen. Als één iemand van de leden onvolkomenheden vast stelt, heeft dat onmiddellijk gevolgen."

Schenking aan Leif

Volgens de Artsenkrant klagen Georges Casteur en Tom Mortier in hun klacht tegen professor Distelmans ook aan dat Godelieve De Troyer op minder dan twee maanden van haar euthanasie 2.500 euro schonk aan de vzw Leif, waarvan professor Distelmans voorzitter is. Zijn entourage ziet daar geen graten in. "Dat gebeurt wel vaker en hij heeft zich daar persoonlijk niet meer verrijkt."

Professor Wim Distelmans vernam het nieuws van de klacht gisteren via de Artsenkrant. Hij werd nog niet gecontacteerd door de Orde. In de praktijk zal de Orde van Geneesheren de klacht overmaken aan Distelmans. Die moet daar dan schriftelijk op antwoorden. Indien dat niet volstaat, moet hij op een mondeling onderhoud. Distelmans wilde gisteren weinig kwijt over de hele kwestie. "Ik heb geen zin in een polemiek", aldus Distelmans. Hij beklemtoonde wel dat het de eerste keer is dat iemand een klacht tegen hem indient bij de Orde wegens euthanasie.

---

IN DRIE VRAGEN

Wat zegt de wet?

Alleen patiënten die zich in een medisch uitzichtloze situatie bevinden, kunnen euthanasie aanvragen. Er moet daarbij sprake zijn van lichamelijke en/of psychisch ondraaglijk lijden door een ernstige en ongeneeslijke ziekte. Artsen zijn nooit verplicht om de euthanasie uit te voeren. Dokters die er wel op ingaan, moeten bepaalde plichten vervullen. Zo moeten ze een andere arts raadplegen of, indien van toepassing, het verpleegteam. Tussen het schriftelijke verzoek van de patiënt en de uitvoering van euthanasie moet een maand verstrijken.

Hoeveel per jaar?

Het aantal uitgevoerde gevallen van euthanasie stijgt jaar na jaar in ons land. In 2003 waren er 235 aangiftes, in 2011 waren dat er al 1.133, in 2012 zelfs 1.430 en vorig jaar 1.813.

Hoe werkt de euthanasiecommissie?

Elke maand buigt de federale euthanasiecommissie zich over de uitgevoerde dossiers. Die commissie bestaat uit zestien effectieve leden - en kan met de plaatsvervangende uitgebreid worden tot 32 leden. Betrokken zijn artsen, hoogleraars in de rechten, advocaten en mensen die beroepshalve bezig zijn met palliatieve zorgen. Elke maand krijgen zij tientallen dossiers voorgeschoteld. Die zijn volledig geanonimiseerd.

In zo'n dossier moet de behandelende arts alle nuttige gegevens invullen. Bij elk dossier hoort ook een gesloten envelop met de gegevens van de behandelende arts. Als de leden onvolledige of foute gegevens opmerken, kunnen ze de administratie van de commissie vragen de omslag te openen om de behandelende arts bijkomende vragen te stellen. In één op de tien dossiers worden bijkomende vragen gesteld. Sinds de eerste euthanasie in België in september 2002 werd evenwel nog nooit een gerechtelijke vervolging ingesteld.