Onrust Syrië zet Libanon op scherp
Het voortdurende geweld van het Assad-regime in Syrië is ook voelbaar in het aanpalende Libanon. Een aanslag op Franse VN-militairen in Zuid-Libanon is daar slechts het laatste voorbeeld van.
Toen een explosie in het zuiden van Libanon eerder deze maand vijf Franse VN-militairen verwondde, wees Frankrijk al snel naar Syrië. Het regime in Damascus zit "ongetwijfeld" achter de aanval, zei de Franse minister van Buitenlandse Zaken. Frankrijk is voorvechter van VN-actie tegen Syrië en Damascus wilde laten zien dat ze dat duur kan komen te staan, redeneerde de minister kennelijk. Hij voegde er fijntjes aan toe dat het regime van Assad doorgaans de Libanese islamistische groep Hezbollah gebruikt voor dit soort "boodschappen."
Syrië maakte als bezetter dertig jaar lang de dienst uit in Libanon, totdat een opstand in 2005 Damascus dwong zijn troepen terug te trekken. Maar samenleving en politiek zijn hier nog altijd verdeeld in voor- en tegenstanders van het regime van Assad. Wat in Syrië gebeurt, dreunt door in Libanon.
In het noorden zijn duizenden Syrische vluchtelingen neergestreken. Troepen van het regime in Damascus steken met enige regelmaat kortstondig de grens over op jacht naar gedeserteerde soldaten, of schieten richting Libanon. Sinds het begin van de opstanden zijn ook verschillende Syrische politieke dissidenten spoorloos verdwenen in Libanon, naar verluidt soms met medewerking van leden van een van de Libanese veiligheidsdiensten.
Intussen verergeren de aanhoudende protesten tegen het regime in Damascus bestaande geschillen in Libanon. Groot was bijvoorbeeld het vermaak - en de schaamte - onder Libanezen toen vorige maand een pro- en een anti-Syrische politicus tijdens een talkshow met elkaar op de vuist gingen, onderwijl de meest profane taal naar elkaar slingerend.
De kleine knokpartij geeft aan dat Libanon aardig op scherp staat, nu Syrië verder naar een burgeroorlog langs sektarische lijnen toe glijdt. In Syrië komt de grotendeels soennitische bevolking in opstand tegen een regime geleid door een sjiitische minderheidsgroepering. Libanon heeft dezelfde religieuze groepen, en kent daarbij een geschiedenis van sektarisch geweld - met als dieptepunt de Libanese burgeroorlog van 1975 tot 1989.
"In Libanon bekijkt men de Syrische opstanden vanuit sektarisch oogpunt", zegt Imad Salamey, een politicoloog verbonden aan de Lebanese American University. "De belangrijkste scheidslijn is tussen sjiitische moslims, geleid door Hezbollah, die het regime in Syrië steunen, en soennitische moslims die de opstanden steunen." De christenen, een andere belangrijke groep, zijn verdeeld.
De val van het Assad-regime zou het verlies van een steunpilaar betekenen voor Hezbollah, dat geld en wapens ontvangt van Syrië en Iran. De soennieten in Libanon, die in de politieke oppositie zitten, hopen dat de opstand van de voornamelijk soennitische bevolking in Syrië hun positie zal versterken, ten koste van de macht van hun tegenstanders.
En dus sluizen soennitische groepen in Libanon naar verluidt wapens naar Syrische rebellen, terwijl de regeringscoalitie onder leiding van Hezbollah haar best doet om loyaal aan Syrië te blijven. Dat leidde vorige maand nog tot een kleine kabinetscrisis toen Libanon tegen de plannen van de Arabische Liga om Syrië te schorsen stemde.
Maar ook op straat echoot de strijd in Syrië door. De Syrische leider Assad en de meesten van de mensen om hem heen zijn alawieten, een sjiitische minderheidsgroep in Syrië. Ook in Libanon is een klein aantal alawieten, hoofdzakelijk in de noordelijke stad Tripoli. Daar verkeren ze vanuit een wijk op een heuveltop voortdurend op voet van oorlog met radicale soennieten in de wijk ernaast.
De laatste uitbarsting kwam in juni, toen soennieten die demonstreerden tegen het Syrische regime in een veldslag met alawieten verwikkeld raakten. Zes mensen werden gedood. Geweld op die schaal kwam sindsdien niet meer voor; religieuze en politieke leiders aan beide kanten doen hun best om tot kalmte op te roepen, tot nu grotendeels succesvol. Maar terwijl Syrië brandt, smeult het kleine Libanon. Het toenemende geweld in Syrië zal de Libanese capaciteit voor kalmte nog danig op de proef stellen.