Nieuwe beats, ouwe zakken

"The future, I'll see you there", klinkt het zelfverzekerd op Born in the Echoes, de eerste plaat van The Chemical Brothers in vijf jaar. Het Britse duo weigert halsstarrig een relikwie van de jaren 90 te worden, zoveel is duidelijk. De zin doet zelfs wat denken aan hun snoeverige missionstatement "The brothers gonna work it out". Met die mantra trapten Ed Simons en Tom Rowlands in 1995 hun legendarische debuut Exit Planet Dust af. Die woorden bleken geen overdrijving. De elektronicatandem kwam toen zelfs via de grote poort binnen op uitgesproken rockfestivals als Rock Werchter en Glastonbury: du jamais vu voor een dance-act.

Dit jaar waren The Chemical Brothers met acht passages op de teller zelfs recordhouders op het festival van Herman Schueremans. Sinds 1997 hebben ze er een vaste stek als dagafsluiter. "Dat is logisch", verdedigt Rock Werchter die keuze. "De Britten zijn feestexperten. Niemand die zo kan toveren met block rockin' beats, lasers, stroboscopen en videoschermen. Niemand die beter een festivalterrein inpakt."

Wérkelijk? Daarmee gaat de organisatie nogal vlot voorbij aan de Main Stage op Tomorrowland, waar je na valavond onafgebroken vergast wordt op zo'n adembenemend feest van lasers, strobo's en beats. Sinds dit festival in Boom rond 2008 op internationale schaal doorbrak, onderging de dancewereld bovendien mee een metamorfose. Zo vallen de VS pas sinds enkele jaren opnieuw voor elektronische dancemuziek. Maar dan niet voor The Chemical Brothers, wel voor acts à la deadmau5, Tiësto, Calvin Harris, Avicii of David Guetta. Commerciële hitparadepaardjes uit de EDM: een containerbegrip voor alle mogelijke 'elektronische dancemuziek', maar inmiddels vooral een scheldwoord voor inwisselbare kermisbeats.

Door die verschuivingen werd de dansvloer gescheiden door een generatiekloof. The Chemical Brothers maken er alvast geen geheim van dat ze de EDM-vloedgolf die jaarlijks de Main Stage op Tomorrowland overspoelt, maar niets vinden. "Die wereld staat mijlenver van de onze", zei Tom Rowlands onlangs in The Star. Twee jaar geleden schoot hij met scherp op EDM-vaandeldragers als Swedish House Mafia, die hij "de Nickelback van de elektronische muziek" noemde. "Hun houding, waarbij alles door de beugel kan, geeft interessante dance de doodsteek."

Heil in heimwee

Het spreekt voor zich dat de Broers op Born in the Echoes dus niet uitwijken naar de sound die Beatport - de Ultratop van de EDM - domineert. Op hun achtste langspeler delven The Brothers vooral in het eigen verleden, met analoge synths, sirenes en breakbeats die hun eerste twee platen tot grote successen maakten. Dat Beck in een van de songs opduikt, herleidt het album zelfs tot volwaardige nineties-nostalgie.

Maar de groep vond heil in heimwee. Zo scoorden The Chemical Brothers met 'Go' onlangs hun grootste hit in tien jaar. Dat dankten ze mee aan muzikale gast Q-Tip, die hun laatste hit 'Galvanize' (2005) ook al van snedige raps voorzag. "What you hear is not a test", bezweert hij in 'Go'. Veel visionaire experimenteerzucht schemert inderdaad niet door op Born in the Echoes. De song waarin hun "The future, I'll see you there"-credo voorkomt, klinkt zelfs als een echo van hun single 'Setting Sun' uit 1996. Die song was op zijn beurt overigens een echo van 'Tomorrow Never Knows' van The Beatles, maar passons.

Opvallend vooral is dat de echoput geen moment stilte meer kent. The Chemical Brothers zijn immers lang niet de enige blast from the past vandaag. Elektronische acts die op de barricades stonden toen de Britse ravecultuur van verlaten warenhuizen verhuisde naar huiskamers en rockfestivals, omarmen vandaag weer hun gouden erfenis. Underworld tourt met een integrale herneming van hun debuut dubnobasswithmyheadman (1994), terwijl The Prodigy - sporadische headliner op Werchter sinds 1996 - de puberale anarchie van weleer probeert in leven te houden met een jukebox-set op festivals. Het duo Leftfield maakte dan weer een doorstart als soloproject, twintig jaar nadat het tweetal de dancewereld aan het wankelen bracht met Leftism (1995), en liefst zestien jaar na een laatste plaat. Richard D. James deed het bijna net zo goed, door dertien jaar na zijn laatste Aphex Twin-album de nieuwe langspeler Syro (2014) te presenteren. En laten we vooral de meest succesvolle comeback in de dance niet vergeten, die de hele jaren 90-revival in gang lijkt te hebben gezet: Daft Punk scoorde twee jaar geleden met 'Get Lucky' hun grootste hit ooit.

Ook deze Parijse producers geloven dat de EDM-scene vandaag een identiteitscrisis doormaakt. "Er beweegt niets meer, want het genre heeft zich in een te comfortabele positie genesteld", vertelde Thomas Bangalter van Daft Punk in Rolling Stone. Met hun laatste plaat hoopte hij "het zelfvoldane genre opnieuw wakker te schudden". Dat lukte minstens voor een deel: 'Get Lucky' werd een van de best verkochte digitale singles aller tijden, terwijl hun comebackplaat Random Access Memories piekte in 25 nationale hitlijsten. Die plaat debuteerde trouwens ook in de Amerikaanse Billboard op de eerste plaats, met een absolute recordverkoop voor het duo.

Maar de revival van Daft Punk lijkt eerder een toevalstreffer. Het is hoogst twijfelachtig dat andere nineties-pioniers voor een nieuw reveil kunnen zorgen in een danig veranderde muziekwereld. The Prodigy maakte in de recente single 'Ibiza' dan wel brandhout van de moderne 'USB-dj's', die voorgeprogrammeerde sets spelen. Maar eigenlijk is deze groep zélf ook toe aan een gewetensonderzoek, met hun veredelde karaokeshows. En toen The Chemical Brothers afsloten met een gedurfde set en heel wat nieuwe songs op Rock Werchter, hielden voornamelijk dertigers en veertigers een party like it's 1999. Die oudere parochie bleek ook bij Underworld trouw op post, maar veel nieuwe bekeerlingen maakte de groep niet in de AB.

Toekomstmuziek

Misschien klinkt er meer toekomstmuziek op de gulden middenweg? Bij een jonge generatie producers bijvoorbeeld, die bewust afstand neemt van de huidige EDM-trends, maar nostalgische house en techno een update geeft? "Ik hoor altijd en overal hetzelfde geluid", vindt de 24-jarige Guy Lawrence van Disclosure. "Steeds dezelfde baslijntjes en samples. Het verveelt me. Meestal zie je ook dat net die acts op een podium gewoon op play drukken, en wat vuurwerk laten afgaan. It's total bullshit." Met hun gemoderniseerde haçienda-house in hits als 'Latch' en 'White Noise' wil Disclosure een antigif bieden voor het machtsvertoon met pneumatische hamerbeats waarvan de EDM-generatie zich doorgaans bedient.

En anders broeit er straks gewoon weer iets nieuws en spannends in de underground. Neil Barnes van Leftfield gelooft daar alleszins in: "Ik kreeg weer zin om muziek te maken toen ik Hudson Mohawke hoorde. Hij is een van de grootste genieën van deze tijd. Geloof nooit wat oude zakken je op de mouw proberen te spelden: elektronische muziek is vandaag meer springlevend dan in de jaren 90. Mensen vergeten dat er in die tijd onwaarschijnlijk veel troep werd uitgebracht."

Born in the Echoes is zopas verschenen bij Universal. Tomorrowland gaat door tot zondag 26 juli in de Schorre, Boom.