'Koppen' discrimineert in Antwerpse klas
Eind jaren 60 probeerde Jane Elliott, een Amerikaanse leerkracht, haar 8-jarige leerlingen te doen ervaren wat racisme is. Ze verdeelde haar klas in twee groepen: bruinogige en blauwogige kinderen. Koppen deed het experiment over met Antwerpse leerlingen uit het vijfde leerjaar. Het resultaat is ontluisterend.
"Wie heeft al eens iets gezien wat met racisme te maken heeft?" vraagt meester Jan. Tien vingertjes de lucht in. "En kennen jullie woorden die soms gebruikt worden voor mensen met een donkere huidskleur?" "Negertje", klinkt het. En ook "kaka", "chocolade", "potgrond". Eén jongetje weet hoe het voelt, dat racisme: "Ik heb jouw papa gezien bij de giraffen in Afrika", zei iemand eens. De komende dagen zal ook de rest van het klasje van meester Jan aan den lijve ondervinden wat racisme betekent.
Op vraag van de makers van Koppen verdeelt Jan zijn klas in twee groepen: bruinogen en blauwogen. Kinderen met blauwe ogen worden vandaag systematisch benadeeld. Eerst wordt er nog wat gegrinnikt, maar het gelach verstomt snel: "Je bent gemeen, meester Jan!"
Algauw blijkt dat de bevoordeelde bruinogige kinderen zich anders gaan gedragen. Ze hebben meer zelfvertrouwen, tonen expliciet aan de anderen wat ze allemaal mogen en scoren zelfs beter bij rekenoefeningen. De kinderen met blauwe ogen doen het plots minder goed in de klas en zijn vooral erg verontwaardigd. In de namiddag ontploft Nona, een klein blond meisje met blauwe ogen, van frustratie. Ze barst in huilen uit en loopt weg.
"Voor een blank kind is een dag gediscrimineerd worden al vreselijk", zegt Jane Elliott in de reportage. "Hoe moeten zwarte kinderen zich dan voelen? Zij zijn hun hele leven lang het slachtoffer van racisme."
Pijnlijk en vernederend
Elliot is geschokt door de resultaten van het Vlaamse experiment. "Dit is prehistorisch. De resultaten zijn exact dezelfde als vijftig jaar geleden. Er zou vooruitgang zichtbaar moeten zijn. Jullie samenleving heeft dringend hulp nodig."
Dat is ook wat de makers van de reportage, Sara Van Boxstael en Guy De Troyer, willen aankaarten: "Racisme is niet iets wat in onze genen zit, maar op een bepaald moment sluipt het toch in onze kinderen binnen. Waarom beoordelen we iemand op basis van zijn huidskleur? Racisme is pijnlijk en vernederend. Racisme is niet relatief. Wie racisme ontkent, draait het mes dieper in de wonde. We moeten collectief onze verantwoordelijkheid nemen."
De volledige reportage van Koppen kunt u vanavond om 20.40 uur bekijken op Eén.