‘Arm Wallonië’ als een les in nederigheid

Een ex-mijnwerker vertelt hoe hij in 1935 als kleuter achter op de fiets van zijn vader van Tremelo naar Charleroi verhuisde. Een honderdjarige textielarbeidster herinnert zich hoe ze in 1919 in het station van Marchienne-au-Point aankwam, onder de indruk van de zwarte huizen die bedekt waren door het steenkoolstof. Met een half miljoen waren ze, de Vlamingen die tot een flink stuk in de twintigste eeuw hun geluk gingen beproeven in Wallonië. Humo-journalist Pascal Verbeken tekende tientallen getuigenissen van deze migratie op in zijn bekroonde en veelgeprezen boek Arm Wallonië. Kort na het verschijnen van het boek vroeg Luckas Vander Taelen hem om er een verfilming van te maken. Verbeken hapte onmiddellijk toe. “Van een boek verkoop je in het beste geval een paar duizend exemplaren. Zelfs als de tv-serie flopt, zal je toch al snel honderdduizend mensen bereiken.” Verbeken, die de driedelige documentaire samen met Vander Taelen regisseerde, vindt het immers belangrijk dat deze vergeten geschiedenis opnieuw in de aandacht komt. “In communautair opgehitste tijden wordt die zowel in Wallonië als in Vlaanderen vergeten of weggemoffeld. Nochtans kan je pas een gezond zelfbeeld ontwikkelen als ook de magere jaren deel uitmaken van het collectieve geheugen.”Verbeken vindt het zowel voor de Vlamingen als voor de Walen belangrijk dat ze deze geschiedenis kennen. Voor Vlaanderen opdat we zouden beseffen dat we best niet te hoog van de toren blazen. “Het dominante verhaal was hier lang dat de Vlamingen de BMW’s van België zijn. Het waren jaren van economische triomf en er werd nogal vaak op de borst geklopt. Maar die honderdduizend nieuwe werklozen in twee jaar tijd is een terugkeer naar de realiteit.” Maar ook voor Wallonië is het goed om het geheugen op te frissen. “Men vergeet er soms dat Wallonië is opgebouwd door Vlamingen. De spoorwegen, kanalen, steenkoolfabrieken... Het gebeurde allemaal goeddeels met Vlaamse mankracht. Maar in de tijd van die migratie werden er op het platteland ook vaak uitdrukkingen gebruikt als ‘Vlamingen zijn geen mensen’. Het is goed om hen nu aan hun houding van toen te herinneren.” Daarbij zal het ongetwijfeld helpen dat het boek in een Franse vertaling op de markt komt en dat de RTBF in februari een compilatie-aflevering uitzendt. (JDB)