Fiscus teruggefloten in zaak-Optima
Vermogensplanner Optima boekt een belangrijke zege tegen de Bijzondere Belastinginspectie (BBI), die begin vorig jaar binnenviel in zijn kantoren. De fiscus mocht de klantendata niet zomaar kopiëren, oordeelt de Gentse rechter. 'Die gegevens zijn juridisch niet bruikbaar en moeten teruggegeven worden.'
Een tiental inspecteurs van de Bijzondere Belastinginspectie vielen op 30 januari 2012 binnen bij de kantoren van Optima in de Keizer Karelstraat in Gent. Gewestelijk BBI-directeur Karel Anthonissen wou weten of de Optimabankiers, die zich richten op grote vermogens, hun klanten hielpen om zwart geld te verbergen in Luxemburg via beleggingsverzekeringen.
Het ging officieel niet om een huiszoeking, maar een 'fiscale visitatie'. De belastinginspecteurs kopieerden alle computerdata van de Optima-servers, goed voor 3,5 terabyte (3.500 gigabyte), op een harde schijf. Daaronder ook de gegevens van de meer dan 12.000 klanten. De controleurs trokken ook kasten en laden open, voor het oog van de verbouwereerde kopstukken Jeroen Piqueur en Luc Van den Bossche.
De Optimatop besefte meteen de omvang van de commerciële schade. Rijke klanten zijn zeer gesteld op discretie en het bankgeheim. De financiële instelling trok meteen naar de fiscale rechtbank van Gent. Volgens Optima voerden Anthonissen en zijn team een zogeheten fishing expedition uit, een overenthousiaste controle waarbij de inspecteurs vertrouwelijke gegevens meenemen uit nieuwsgierigheid en zonder concreet doel.
De rechtbank van eerste aanleg te Gent gaf Optima gisteren gelijk. "De fiscale visitatie wordt nietig verklaard, de door de BBI verzamelde gegevens zijn niet bruikbaar en moeten worden teruggegeven. Aan Optima wordt een morele schadevergoeding toegekend van 1 euro", luidt het vonnis.
Optima reageert verheugd op de uitspraak. "Hiermee stelt de rechtbank duidelijke grenzen aan het fiscale visitatierecht, een opsteker voor alle financiële instellingen in het land."Voor de betrokken klanten is het evenwel geen volledige terugkeer naar de oude situatie, want de fiscus heeft hun financiële gegevens hoe dan ook kunnen inkijken. Zelfs al moet de harde schijf aan Optima teruggegeven worden, de inspecteurs hebben de data op zijn minst al kunnen lezen. De BBI heeft wel geen enkel onderzoek gedaan naar de klantendossiers.
De rechtbank is scherp voor gewestelijk directeur Anthonissen. Ze oordeelt dat hij alleen het mandaat had om de fiscale toestand van Optima zelf te controleren, en niet die van de klanten. "Door de omvang, de ruchtbaarheid en een interview van de gewestelijke BBI-directeur in de financiële pers, werden de Optima-klanten verontrust en moreel onder druk gezet om zich te regulariseren", stelt het vonnis nog.
Anthonissen betwist die stellingen. "Dit ging niet om een gerichte controle in een strafrechtelijk onderzoek, maar om een normale belastingcontrole", reageert hij aan de telefoon. "Daarbij verzamelt de belastingcontroleur nu eenmaal zo veel mogelijk fiscale informatie, van de klanten, de leveranciers, het personeel, noem maar op."
"Ik zou zogezegd de klanten onder druk zetten", gaat hij verder. "Een alcoholcontrole, is dat dan ook om mensen onder druk te zetten om niet meer dronken achter het stuur te zitten? Het hoort toch bij elke handhavingsdienst om bij de mensen de indruk te wekken dat de pakkans verhoogt."
Hij wijst er ook op dat hij geen interview gegeven heeft over de zaak. Anthonissen heeft alleen in de rechtszaal de klanten opgeroepen om "zich te bekeren". "Optima zou klanten beter helpen hun zwarte geld te regulariseren, in plaats van ze te helpen het te verbergen", verklaarde hij toen de zaak werd ingeleid. Het is van die openbare zitting dat verslag is uitgebracht.
Anthonissen wordt soms het enfant terrible van de BBI genoemd en kwam recent nog in aanvaring met eurocommissaris Karel De Gucht en het ACW. Zijn voornaamste tegenspeler is kleurrijk zakenman Jeroen Piqueur, die Optima in 1991 oprichtte en zich nu officieel beperkt tot een rol als bestuurder. Socialistisch oud-minister Luc Van den Bossche is sinds december 2011 CEO, en was eerder voorzitter van de raad van bestuur. In die laatste functie werd hij opgevolgd door Herman Verwilst, oud-CEO van Fortis.
De zaak is nog niet voorbij: het is zeer waarschijnlijk dat de BBI in beroep gaat.
Luc
Vandenbossche, oud-minister (sp.a), CEO van Optima
Herman
Verwilst,
voorzitter raad van bestuur
Optima en oud-CEO Fortis
Jeroen
Piqueur richtte Optima in 1991 op en is er nu officieel enkel bestuurder