'Werkgevers denken vaak: wat komt die hier doen?'

"Ik pas nu vooral op Cloë", grijnst Frederik Deburghgraeve (38) terwijl hij ons de nieuwste aanwinst van de familie, een twaalf weken oude Chihuahua, laat zien. Het cadeautje voor zoon Bartel (12) en dochter Merel (10) krijgt al een aantal weken extra veel aandacht van de man des huizes, omdat die werkloos thuis zit na het faillissement van zijn vorige werkgever. "Het voelt wat 'ambetant'", bekent hij eerlijk. "Maar er zijn zoveel mensen in mijn situatie, dus ik ga niet klagen. Iedereen maakt dit in zijn leven wel eens mee, zeker?"

Sinds Deburghgraeve in 2000 zijn Speedo aan de haak hing, heeft hij altijd gewerkt. Eerst zeven jaar als vertegenwoordiger bij schoenenfabrikant Ambiorix, nadien drie jaar als vertegenwoordiger bij een importeur van fitnesstoestellen en recentelijk nog als verkoper bij Accorpack, een firma die onder meer verpakking voor groenten en fruit produceert. "Sommigen hebben het altijd al vreemd gevonden dat ik er na mijn sportcarrière een 'gewone' job op nahield. Ik krijg vaak te horen: 'Waarom moet jij eigenlijk nog werken?' Zelfs tegen mijn zus zeggen ze: 'Waarom moet jij nog werken, uw broer is toch olympisch kampioen geweest?' (lacht) De mensen denken dat ik hier op een grote hoop geld zit, maar dat is onzin."

Het getoeter van Dehaene

Al ontkent 'Fredje' niet dat hij rijker uit de zwemsport is gekomen dan de doorsnee 27-jarige. "Ik had een voorsprong op mijn leeftijdsgenoten omdat ik met al het geld dat ik gespaard had tijdens mijn carrière een huis kon zetten, maar ik was geen miljonair. Ik kon toen niet zeggen: 'Ik stop met werken en ga rentenieren.' Onmogelijk. Allez, voor mijn gouden medaille heb ik in de tijd één miljoen Belgische frank gekregen (ongeveer 25.000 euro, JBG), maar bijna de helft, zo'n 400.000 frank, is daarvan naar de belastingen gegaan. Ik heb daar geen probleem mee, want iedereen betaalt belastingen, maar ik was wel teleurgesteld in Jean-Luc Dehaene. Als toenmalig premier was die in '96 op de luchthaven bij onze aankomst komen verkondigen dat de olympische atleten als 'ambassadeurs van België' een volledige premie verdienden. 'Ik ga voor jullie zorgen', toeterde hij. Maar daar is achteraf niks van in huis gekomen. Ach... (herpakt zich) Bij het Belgisch Olympisch Comité (BOIC) had ik voorts een normaal bediendecontract met een gemiddeld maandloontje. Niet meer dan wat een starter vandaag krijgt. Ik had dan verder nog een sponsordeal met Speedo en eentje met het BOIC. Daar verdiende ik wel mooi mijn boterham mee. Al is dat niet te vergelijken met wat men vandaag in het voetbal vangt."

Deburghgraeve kon een spaarpotje aanleggen, maar die was niet van die omvang dat hij en zijn gezin er voor de rest van hun dagen konden op teren. "Een half jaar voor ik zou stoppen met zwemmen, was ik al aan het nadenken over een manier om de kost te winnen. Ik had een aantal aanbiedingen op zak, maar ik had ook zélf ideeën. Zo wou ik in Flanders Language Valley (het kantorencomplex dat Lernout & Hauspie zouden oprichten, JBG) een fitnesscentrum en een crèche openen. Twee dagen nadat ik het plan had opgestuurd, nodigden Lernout en Hauspie mij uit voor een gesprek. Eén dag nadat ik getekend had bij Ambiorix, kreeg ik telefoon van L&H. Ze hadden grond gekocht voor het fitnesscentrum en de crèche. Ik heb ze moeten teleurstellen want ik had al getekend bij Ambiorix. Nog een geluk, want zes maanden later stuikte het L&H-imperium in elkaar."

Als vertegenwoordiger bij schoenenfabrikant Ambiorix kon Deburghgraeve al vaststellen dat zijn bekende kop en olympisch verleden geen voordeel zou worden in zijn professionele leven na de sport. "Toen ik aankwam bij klanten, zag ik ze soms denken: 'Die jongen heeft twintig jaar op zijn blote voeten gelopen, wat komt die hier schoenen verkopen?' (grijnst) Het is makkelijker om een afspraak te maken met mensen als ze je naam kennen, en ze zullen je ook minder snel afschepen, maar het nadeel is dat ze snel twijfelen aan je capaciteiten. Ik heb daar altijd motivatie uit gehaald om me dubbel zo hard te bewijzen.

"Tijdens sollicitaties merk ik dat vandaag ook nog. Onlangs ging ik naar een interview bij een man die mij in het begin van het gesprek erg wantrouwig bekeek. Hij heeft me heel grondig getest en gaf achteraf toe dat hij aangenaam verrast was. En dat kom ik vaak tegen. Ze geloven in eerste instantie niet dat je gemotiveerd bent, of ze denken dat je niks weet."

De grootste tol voor zijn verleden als olympisch kampioen betaalde Deburghgraeve vorig jaar. "Toen werd ik door mijn werkgever overgeplaatst naar een zusterbedrijf omdat de boeren op de groenteveiling van Roeselare, één van mijn belangrijkste klanten op dat moment, het 'aanstootgevend' vonden dat daar soms een BV rondliep. Triestig, niet? Ik zei het onlangs nog tegen Rik Remmery (zaakvoerder die in het nieuws kwam omdat een werkneemster met hoofddoek gepest werd, JBG): 'Mijn BV-status is als een hoofddoek.'"

Deburghgraeve zegt het al lachend, want hoezeer zijn olympisch verleden hem soms ook parten speelt, hij raakt er niet verbitterd door. "Zet me alsjeblief niet neer als een gefrustreerde ex-atleet, want dat ben ik hoegenaamd niet", benadrukt hij. "Ik wil alleen uitleggen dat mensen het fout hebben als ze denken dat voor ons alles over rozen gaat. Je komt met 'nul' werkervaring op de arbeidsmarkt en je moet dan je mannetje maar zien te staan. Daarom vind ik het zo positief dat het BOIC onlangs samen met Adecco een speciaal programma is gestart om atleten te begeleiden naar een baan (zie kader). Jammer dat het in mijn tijd nog niet bestond. Want er is al vaak meewarig gedaan over mijn job als schoenverkoper, maar ik heb het wel allemaal op eigen houtje geflikt. Onlangs nog zei Elodie Ouedraogo dat ze ervoor zou zorgen dat ze nooit 'schoenen zou moeten verkopen zoals Fredje.' Ik heb dat soort reacties nooit begrepen. Wat is er mis met een olympisch kampioen die wil werken voor de kost?"