Verlies je man en begraaf jezelf
Als er iemand het predikaat van moedige filmmaakster verdient, dan is het de Indiase cineaste Deepa Mehta. Vanwege het controversiële onderwerp van haar film, de verdrukking van hindoeweduwen, werd ze met haar crew uit de heilige stad Varanasi weggepest. Ondanks doodsbedreigingen hield Mehta stand. In Sri Lanka werkte ze haar verhaal over die paria's in het India van 1938 af.
Door Luc Joris
Deepa Mehta is nochtans iets gewoon als het op controverse aankomt. Water is het derde deel van een trilogie, The Trilogy of the Elements. Toen Fire (1996), het eerste luik, in India uitkwam, staken rechtse hindoefundamentalisten de bioscopen die haar film vertoonden in brand. Reden: het verhaal ging over een lesbische relatie. Al had dat alles ook een ongewild tegeneffect: Fire werd een van de best verkochte illegaal gekopieerde dvd's in India.
In het tweede deel Earth (1998) sneed Mehta de religieuze spanningen aan tussen hindoes, sikhs en moslims tijdens de Britse verdeling van India in een door hindoes gedomineerd India en een door moslims gedomineerd Pakistan. In 2000 moest Mehta de opnamen van haar nieuwe film Water stilleggen. Radicale hindoes vernietigden de set door ze in de Ganges te gooien. Mehta, die inmiddels ook een rechtszaak aan haar been had vanwege plagiaat, kreeg doodsbedreigingen. Water zou een vertekend en denigrerend beeld geven van de hindoecultuur en -religie.
De regisseuse veroordeelt in haar film, een melodrama dat zich afspeelt tegen de achtergrond van de bevrijding van India door Mahatma Gandhi, de archaïsche repressie en behandeling van vrouwen uit de laagste kasten, gebaseerd op tweeduizend jaar oude heilige hindoeschriften.
Volgens de geschriften kan een weduwe sati plegen (samen met haar echtgenote verbrand worden), trouwen met een jongere broer van haar echtgenoot of zich terugtrekken in een ashram (een tehuis voor weduwen), waar ze in armoede, al bedelend en biddend, tot aan haar dood een vroom leven moet leiden.
In Water kijken we naar zo'n ashram door de ogen van Chuyia, een achtjarige kinderbruid die er door haar familie - een mond minder om te voeden - gedropt wordt wanneer haar man sterft. Haar ongedwongen, rebelse houding maakt ook nieuwe gevoelens los bij Shakuntala (Seema Biswas, bekend van Bandit Queen) en Kalyani (model Lisa Ray), de enige niet kaalgeschoren weduwe omdat ze door de matriarchale bazin geprostitueerd wordt.
Zonder nadrukkelijk aan te klagen gaat Mehta in haar bittere film dieper in op het lot van deze drie personages, waarbij ze zich geleidelijk romantisch toespitst op Kalyani, die een nieuwe relatie aangaat met een idealistische jongeman en Ghandi-aanhanger uit de hogere klasse.
Overrompelen doet Water niet, maar de beelden bij schemerlicht van vrouwen in witte sari's aan de heilige rivier met haar tempels, lijkverbrandingen en eeuwenoude bodhibomen blijven fotogeniek.
JJJ
Regie Deepa Mehta Vertolking Lisa Ray, Seema Biswas, Kulbhushan Kharbanda, Waheeda Rehman, Raghuvir Yadav, Vinay Pathak Land Canada / India 2005 Speelduur 117 minuten Voor liefhebbers van de hindoecultuur, films die de verdrukking van de vrouw aanklagen en betoverend gefilmde exotische melodrama's Te mijden door iedereen die hoofdpijn krijgt van films met een boodschap en een flinke dosis Bollywoodlyrisme.