'Babyrevolutie' in Bosnië
In de straten van de Bosnische hoofdstad Sarajevo ontketent een kindje van drie maanden massaal protest. Het doodzieke kind kan niet naar Duitsland voor een operatie. Oorzaak is een politiek dispuut waar heel Bosnië slachtoffer van is.
De broosheid van een klein leventje illustreert die van de hele Bosnische samenleving. De feiten zijn eenvoudig: de ouders van een baby die voor een stamceltransplantatie naar Duitsland zou moeten, kregen die reis niet geregeld. Gewoon omdat het kind niet over een paspoort beschikt waarmee het de landsgrenzen over mag.
En dat komt dus door de harde politieke realiteit. Bosnië, een land waar Serviërs, Kroaten en Bosniaks (moslims) samenwonen en dus gedwongen worden om politieke akkoorden te sluiten, zit sinds februari klem. Serieus zelfs.
Want Bosniaks en Serviërs geraakten het maar niet eens over de ID-nummers voor pasgeborenen. Terwijl de moslims voor die nummers willen vasthouden aan oude gemeentegrenzen, eisen de Serviërs dat de Servische delen van die gemeenten een eigen nummer krijgen. Gevolg is een complete blokkering in het parlement, geen akkoord en dus een radicale 'oplossing'. Sinds februari wordt aan nieuwgeborenen geen paspoort meer uitgereikt. Met het dramatische gevolg voor die doodzieke baby.
En meteen goed voor wat nu al de 'babyrevolutie' genoemd wordt, of 'babylutie'. Elders komt, ietwat clichématig, de term 'de Bosnische Lente' al naar boven. Want afgelopen dinsdag trokken in hoofdstad Sarajevo zeker vijfduizend mensen de straat op om te protesteren tegen de impasse en, bij uitbreiding, het hele politieke systeem aan te klagen.
De hele week lang bleef het protest overigens duren. En al eerder vormden een paar duizend mensen een ketting bij het parlement en verhinderden zo dat politici het gebouw verlieten. Veertien uur lang konden ze blokkade volhouden, onder het motto: 'Blijf binnen en doe jullie werk.' Gewapend ook met spandoeken: 'We willen geen entiteiten, we willen identiteiten', stond erop te lezen. En: 'Dit is het begin van jullie einde.' Honderden taxichauffeurs legden het werk neer en blokkeerden de straten.
Opvallend is dat de protesten net doen wat de politici niet doen. Van overal in het land komen mensen, bijeengetrommeld via Facebook en andere sociale netwerken, samen om massaal te protesteren. Bosniërs, Kroaten en Serviërs dus. Samen verenigd in actie tegen politici die net op de verdeeldheid hameren.
Servische salade
En die verdeeldheid kenmerkt het land sinds het einde van de Bosnische oorlog in 1995 en de daarrond gesloten akkoorden van Dayton. Sindsdien bestaat Bosnië uit twee deelstaten. Eén ervan is Servisch, in het andere zitten Bosniërs en Kroaten samen. Allebei hebben ze een eigen parlement, een eigen regering en een eigen president. Maar daar bovenop is er nog een overkoepelende regering, met een overkoepelend parlement en een driekoppige presidentiële structuur.
Het dispuut over de ID-nummers is één van de typische disputen. Andere keren gaat het over de verkiezing van de voorzitter van de voetbalbond, dan weer over het serveren van typische Servische salade in de kantine van het parlement.
De protesten in Sarajevo, maar ook in steden als Banja Luka en Mostar, tonen dat de gewone mensen die politieke impasses en spelletjes beu zijn. De protesten gaan ondertussen ook over veel meer. Zo eisen ze dat de parlementsleden zichzelf een loonsvermindering van 30 procent opleggen en dat dat geld gebruikt kan worden in een fonds voor zieke kinderen. Verder eisen ze betere opleidingen, meer jobs (de werkloosheid ligt op 20 procent) en een einde aan alle etnische discussies.
Persbureau Associated Press liet deze week Milenko Kindl aan het woord, een 43-jarige Serviër, die vanuit Banja Luka naar Sarajevo was gekomen om te protesteren. "Dat doen we tegen alle nationale en religieuze opdelingen en om aan te tonen dat Servische politici liegen als ze zeggen dat het voor Serviërs gevaarlijk is in Sarajevo", aldus Kindl. "We zijn hier als broeders verwelkomd."
Hoe en wanneer het protest in de straten zal ophouden, is niet duidelijk. "Wij gaan in ieder geval niét weg tot er een oplossing is."