Kleenex komt altijd van pas

Actrice en documentairemaakster Neske Beks laat haar autobiografische debuutroman vergezellen van een pakje tissues. Zodat we de tranen van het lachen en het huilen kunnen stelpen? Nee, het heeft alles te maken met het zakdoekjesbedrijf dat een centrale rol speelt in De Kleenex Kronieken. In Mortsel-Oude God vormt de Kimberley Clark-fabriek, samen met de brouwerij, immers de grootste werkgever. De zakdoeken komen in diverse gedaantes van pas, zo blijkt spoedig: bij ontmaagdingen én overgeefpartijen. Het is een koddig attribuut voor een koldereske roman, waarin de jeugdjaren van Priscilla, geboren uit een Senegalese moeder en een Vlaamse vader, met pittige couleur locale worden geserveerd. Ernst is soms ver te zoeken in De Kleenex Kronieken, mede dankzij een bonte optocht aan volkse personages én familieverwikkelingen. Toch grijpt ook de dood om zich heen én suddert er onderhuidse tragiek. Priscilla brengt haar jeugd door bij haar bomma, want haar moeder kwam bij een fietsongeluk om het leven. Maar nu ligt ook bomma op sterven en moet Priscilla haar eigen route uitstippelen. En bovendien is het dorp blijvend getekend door het bombardement van 1943, veroorzaakt door friendly fire van de geallieerden.

Situatiehumor

Beks, de dochter van een Gambiaanse vader en een Vlaams-Amerikaanse moeder, groeide op in Mortsel-Oude God bij een arbeidersgezin. "Veel Vlaamser dan mij krijg je ze niet", zei ze daarover in een VPRO-interview. En inderdaad: soms leest De Kleenex Kronieken alsof een schoonzusje van Dimitri Verhulst de pen vasthoudt, al is Beks veel minder sardonisch. Natuurlijk gaat ook Priscilla's huidskleur in het dorp over de tongen. Toch maakt Beks er niet echt een issue van, al ontkomt ze niet aan het speuren naar haar roots. Ze voorziet haar hoofdfiguur met voelsprieten voor situatiehumor én de nodige porties zelfrelativering.

Beks stort een karrenvracht aan sympathieke, goed getimede taferelen over ons uit, met opgemerkte passages van zatte Lea, Filemon Samson, Langen Theo en de zwarte begrafenisondernemer en lotgenoot Toussaint. Zelfs Priscilla's ontmaagding door Thierry, die even voordien haar beste vriendin Kimberley had bestegen, behoudt iets ontwapenends. De gezamenlijk gerookte Belga-sigaretten lijken veel meer genot te verschaffen.

De Kleenex Kronieken is een warmhartige, pretentieloze dorpskroniek die geregeld een monkellach op de lippen etst. Dat Beks af en toe wat al te uitbundig met tussentaal én bloemrijke adjectieven omspringt, bedekken we met de mantel der liefde. Omdat de vertelstem van Beks weet te overtuigen.

Neske Beks, De Kleenex Kronieken, De Harmonie, 243 p., 17,90 euro.