'Stakingen? Die zullen we trotseren'

"Natuurlijk vrezen we dat er stakingen gaan komen. Il faudra les prendre. We moeten ze doorstaan, want de uitdagingen zijn te belangrijk voor ons land." Vincent Reuter, gedelegeerd bestuurder van de Franstalige werkgeversorganisatie Union Walonne des Entreprise (UWE) neemt geen blad voor de mond.

Hij is uitermate tevreden dat de coformateurs Kris Peeters (CD&V) en Charles Michel (MR) de onderhandelingen opstarten om een Zweedse coalitie te vormen. De nieuwe regering zal de nodige maatregelen nemen om de concurrentiekracht aan te zwengelen en de loonkost te verlagen. Maar wie kookt, moet ook eieren breken. Er moet geld vrijgemaakt worden in een moeilijk economisch klimaat.

Bovendien werd vorige week duidelijk dat de regering door de tegenvallende prognoses tegen 2019 17 miljard euro moet vinden. Daarbovenop wil de nieuwe regering werk maken van een verregaande pensioenhervorming. "We vrezen voor het ergste", liet de socialistische vakbond ABVV optekenen.

Doembeelden uit de jaren 80 duiken op, toen onder druk van de besparingen van de regering-Martens-Gol de sociale vrede aan diggelen lag. Onder de laatste centrumrechtse regering die ons land kende, volgde de ene staking de andere op. Bij de Franstalige liberalen zijn ze niet bang voor dit scenario. "Ook onder Di Rupo I werd gestaakt."

Pragmaticus Michel

Toch is er een belangrijke nuance. De sociale spanningen ontstonden pas in de tweede legislatuur van de rooms-blauwe coalitie. Een jonge Guy Verhofstadt verdiende zijn bijnaam 'Baby Thatcher' door de vakbonden de kast op te jagen. "Hij ging ideologisch tekeer", legt Benoit Rihoux, politicoloog aan de UCL, uit. "Maar Michel is eerder een pragmaticus. Hij investeert ook in de politieke communicatie, wat erg belangrijk is in deze fase."

Toen de MR-voorzitter eind vorige maand werd aangesteld als informateur ontmoette hij op zijn eerste werkdag de vakbonden. Die had zijn voorganger Bart De Wever nog links laten liggen. Toen hij gisteren in een radio-interview met RTBF uitleg kwam geven bij zijn aanstelling als formateur, benadrukte hij het belang van het sociaal overleg. Ook stelde hij dat de werkloosheidsuitkering niet beperkt zal worden in de tijd, nochtans twee punten waar N-VA op hamerde. De voornaamste reden? De sociale vrede niet onnodig in gevaar brengen.

"MR hecht traditioneel nog heel wat belang aan het sociaal overleg, onder meer via de liberale vakbond", zegt Rihoux. "In die zin is de partij van Michel een erg klassieke Belgische partij, in tegenstelling tot de N-VA."

Toch zal de MR nog fors moeten investeren in de contacten met het 'linkse middenveld': de vakbonden en de mutualiteiten. Binnen de regering enkel steunen op de sterke ACW-vleugel van CD&V om aanvallen van de vakbonden af te dekken, zal onvoldoende zijn. Het ABVV, sterk in Franstalig België, zal geen kans laten voorbijgaan om op de Zweedse coalitie in te hakken. Al zal die ook de Waalse en de Brusselse regering in het oog houden. Daar staan cdH en PS ook voor drastische besparingen.

Wit konijn

Een syndicalist in de regering heisen wordt moeilijk, maar de Franstalige liberalen bekijken alternatieve pistes. Mogelijk komen ze met een wit konijn, een technicus die goede banden heeft met het middenveld. Ook via kabinetsmedewerkers kunnen de banden worden aangehaald. Met zeven ministerportefeuilles moet de partij sowieso op zoek naar veel nieuw personeel.

De eerste twee jaar wordt het afzien, weten ze bij de liberalen. Maar dan moeten de genomen maatregelen hun vruchten afwerpen, gesteund door een aantrekkende economie. In het tweede deel van de legislatuur kan er misschien links en rechts een cadeautje worden uitgedeeld. Maar dan duikt er een ander probleem op: de positie van N-VA, weet Rihoux. "Tegen dan zijn ze een partij zoals alle anderen en dus niet meer die van de verandering. De rek is uit hun electorale potentieel. De N-VA zal zich opnieuw op communautair vlak willen profileren."