donderdag 16 mei 2019 - Nieuws
camera closecorrect Verwijs ds2 facebook nextprevshare twitter video

WOORD VAN DE WEEK

Vaccin: of hoe een koe een mens kan redden

HBvL 18 juli 1924

Elke week zoekt taalliefhebber Marcel Grauls naar de herkomst van een woord uit de actualiteit.

Door het heropduiken van de mazelen (een virus) staan woorden als vaccin (entstof) en vaccineren (een entstof toedienen) weer vaker in de krant. In de herkomst van het woord zit een stuk geschiedenis van de praktijk.

Niet de Europeanen hebben de inenting uitgevonden maar de Chinezen, namelijk tegen pokken, ook een virus. Chinese bronnen beschrijven de inenting al in de zestiende eeuw. Naast China hadden ook het Ottomaanse Rijk (met name Turkije), Ethiopië en India de pokken al eeuwen onder controle toen in Europa de eerste inentingsprogramma’s nog moesten beginnen.

Edward Jenner was de Britse arts die hier het pokkenvaccin ontwikkelde. Bij experimenten ontdekte hij dat melkmeisjes geen pokken kregen, hun omgang met koepokken had ze immuun gemaakt. Het woord voor entstof haalde Jenner bij de Fransen die de koepok-entstof ‘vaccine’ noemden, afgeleid van het Latijns voor koe, ‘vacca’. Je ziet de ‘vache’ zo zitten.

De scheikundige Louis Pasteur verwierf later faam met vaccins tegen cholera en hondsdolheid (1885), de Amerikaanse arts Jonas Salk in 1953 met een entstof tegen polio. Elk vaccin was en is een grote wetenschappelijke overwinning.

Moeilijk was ook de zoektocht naar het tuberculose-vaccin waarvan de bekendmaking in juli 1924 in ‘Het Belang van Limburg’ is terug te vinden; inclusief een foto van de Franse bacterioloog Albert Calmette.

‘Het Belang van Limburg’ bracht in 1938 bijna dagelijks verslag uit over de harde strijd tegen de toen in Limburg woekerende kroepziekte (difterie).

Dat meer dan twee eeuwen na het werk van Edward Jenner in de westerse wereld nog ‘kritische prikkers’ rondlopen met op hun rug de slogan ‘No Vax’, daar zijn geen woorden voor.

Lees meer

Aangeboden door onze partners

Nieuwe Video's

Nog meer nieuws