Herman Van Goethem: ‘Christophe Busch was onwaarschijnlijk geschikt als directeur Kazerne Dossin’

Herman Van Goethem © Belga Image
Simon Demeulemeester

Een boekvoorstelling die niet mocht doorgaan, discussie over de rol van Unia: het ontslag van Christophe Busch als directeur van Kazerne Dossin legt een weeffout bloot. Zijn voorganger, Herman Van Goethem, neemt de verdediging op. ‘Je zult nooit iemand vinden met zijn profiel.’

Midden september werd het jongste boek van Ludo Abicht voorgesteld, De eeuwige kop van Jood, een geschiedenis van het antisemitisme. In een Antwerpse Standaard Boekhandel en niet – zoals Uitgeverij Vrijdag het had gewild – in Kazerne Dossin. Verschillende bronnen zeggen dat dit op een njet is gestoten in het bestuur. Steen des aanstoots: het nawoord van Midden-Oostenexperte Brigitte Herremans. Zij staat bekend als criticus van het beleid van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu. Het boek is ook niet te koop in de museumshop. Dat is opmerkelijk voor een boek over antisemitisme van een eminent kenner van het (Belgische) Jodendom en de Holocaust. Een eenduidige reactie hierop kon Knack niet krijgen van het driekoppige dagelijks bestuur. Diane Verstraeten was onbereikbaar voor commentaar. Antwerps schepen Claude Marinower (Open VLD) zegt niet op de hoogte te zijn van de kwestie. Volgens stadsgenoot en gemeenteraadslid André Gantman (N-VA) is er niet over gesproken in de raad van bestuur. Weet hij waarom het boek niet wordt verkocht? ‘Geen idee. Ik zal het bespreken in de raad van bestuur.’

De anekdote verheldert het verrassende ontslag van directeur Christophe Busch begin deze week en de beslissing drie dagen later van een bijzondere raad van bestuur dat hij metéén moet opstappen en per direct wordt opgevolgd door adjunct-directeur Veerle Vanden Daelen. Busch zelf wil niets toevoegen aan zijn ontslagbrief, waarin staat dat ‘het bestuur de ruimte tot verbinding telkens weer inperkte en uitholde’. Betrokkenen geven toe dat de anekdote in de context van zijn ontslag past. Er zijn er nog.

‘Brandbom’ Unia

Zo zou er ook een discussie zijn geweest over de samenwerking met Unia, het Interfederaal Gelijkekansencentrum waarmee Kazerne Dossin onder meer cursussen voor politiemensen organiseert. Nadat begin dit jaar antisemitische karikaturen te zien waren tijdens Aalst Carnaval regelde Unia in oktober een ontmoeting tussen enkele vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap en de verantwoordelijke carnavalisten. Unia besloot in een 51 pagina’s tellend rapport over de kwestie dat ‘binnen de zeer specifieke context van carnaval niet bewust is aangezet tot haat, discriminatie of geweld tegenover joden’.

Christophe Busch: 'Radicaliseringsprocessen kun je niet voorspellen, maar gelukkig wel redelijk goed beïnvloeden.'
Christophe Busch: ‘Radicaliseringsprocessen kun je niet voorspellen, maar gelukkig wel redelijk goed beïnvloeden.’© Franky Verdickt

André Gantman reageerde in het maandblad Joods Actueel met een bijzonder boze brief, getiteld ‘Leden Joodse gemeenschap in de val gelokt door Unia‘. Hoewel hij het ontslag vraagt van Unia-directeur Els Keytsman wil Gantman niet ingaan op de samenwerking tussen Unia en Kazerne Dossin. ‘Er is ook geen discussie over geweest, zoals u zegt. Wel is erover gepraat.’

Volgens Herman Van Goethem, vandaag rector van de Universiteit Antwerpen en voorganger van Christophe Busch, is Unia wel vaker het zwarte schaap in Joods Actueel-kringen. ‘Dat zij oordeelden dat er op Aalst Carnaval geen wetten werden overtreden, heeft het effect gehad van een brandbom.’ Claude Marinower wil geen commentaar kwijt over de kwestie, behalve dat ‘het voorval losstaat van het ontslag van meneer Busch’.

Het ontslag van Busch legt bloot hoe spanningen zijn ingebakken in de gelaagde opdracht van Kazerne Dossin. Moet het een memoriaal zijn voor de Holocaust dat zich richt op het (Joodse) slachtofferschap? Dat is vaak de wens van Joodse stakeholders, die persoonlijk en familiaal zwaar getroffen zijn door de Holocaust. Of moet de focus breder: ook op andere genocides, actuele thema’s zoals IS-strijders en de mensenrechten in het algemeen? De opdracht was altijd al de twee, aldus leden van de algemene vergadering, verwijzend naar de officiële naam: Memoriaal, Museum en Documentatiecentrum over Holocaust en Mensenrechten. In De Standaardpleit Van Goethem ervoor om Kazerne Dossin op te splitsen in twee aparte entiteiten: enerzijds een museum en studiecentrum, anderzijds een memoriaal. ‘André Gantman zegt ‘redelijk gewonnen te zijn’ voor dat idee.

‘De joodse vertegenwoordigers konden zich geen betere directeur wensen dan Christophe Busch.’ (Herman Van Goethem)

Deze turbulenties zijn niet uniek. Ook de directeurs van het Nederlandse Herinneringscentrum Kamp Westerbork en van het Joodse Museum in Berlijn namen afgelopen zomer afscheid in mineur. ‘De combinatie van het Palestijns-Israëlisch conflict met een wereldwijd groeiend, gewelddadig antisemitisme maakt dat Holocaustmusea verkrampt reageren’, aldus Van Goethem. ‘Ook Kazerne Dossin raakt meer dan eens verzeild in een dynamiek waar het geen vat op heeft. Zoals het door het parket verplichte bezoek van Vlaams Belang-Kamerlid Dries Van Langenhove. Welk nut had dat?’

Het is Van Goethem een raadsel waarom er spanningen zouden bestaan tussen Busch en de joodse vertegenwoordigers in het bestuur van Kazerne Dossin. ‘Zij konden zich geen betere directeur wensen. Hij was onwaarschijnlijk geschikt voor de functie, zowel door zijn criminologische achtergrond als door zijn historische kennis kon hij bijvoorbeeld met autoriteit spreken over revisionisme.’ Er is geen kwaad woord te zeggen over Busch, besluit Van Goethem. ‘Kijk naar zijn palmares. Hij vulde zijn mandaat zeer goed in. Je zult nooit iemand vinden met zijn profiel. Enfin, ik zie toch niemand.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content