Op Veteranendag vindt Trump New York even geen stad van weke liberalen

Ze schuifelde met een wandelstok door het park, de marineveteraan uit de Tweede Wereldoorlog, terwijl bij het monument de kransen werden klaargezet en de mariniers in de zon het presenteer-geweer oefenden. “Ik ga elk jaar”, zei ze. “Het maakt me niet uit wie de toespraak houdt.”

Dit jaar zou dat Donald Trump zijn, de man die vorig jaar op deze dag nog verstek liet gaan bij de traditionele kranslegging op het nationale kerkhof van Arlington. Nu wilde hij dat goedmaken, zo leek het: voor het eerst in de honderd jaar dat de veteranen van New York in optocht over 5th Avenue lopen om de overlevenden te vieren en de gevallenen te eren, zou de president de parade openen, hier, bij het monument uit 1918 in het Madison Square Park.

Er klonk al marsmuziek en op een container stonden twee mannen met kogelvrije vesten met groot kaliber verrekijkers de wolkenkrabbers rond het park af te speuren, op zoek naar die ene verkeerde glinstering, maar het enige verdachte dat ze zagen, achter een paar ramen op de twintigste verdieping, was het woord IMPEACH.

Voor de zekerheid was er toch ook een barrière van kogelvrij glas voor het podium geplaatst.

Op zo’n tweehonderd klapstoeltjes zaten mannen en wat vrouwen van uiteenlopend militair pluimage. Er waren officieren in vol ornaat maar ook gewone voetsoldaten in hun woestijncamouflage en een enkele piloot in de groene vliegeniersoverall  waarin hij nog boven de Stille Oceaan achter Japanse Zero’s had aangezeten.

Smeltkroes

“Ik dank jullie voor jullie dienst”, zei ceremoniemeester Francis Racioppi van de United War Veterans Council, die daarop in gebed ging en de heer dankte voor de inzet van “veteranen van verschillende culturen en met verschillende talen, allemaal verenigd in één doel” en hem smeekte “dat hun bereidheid het land te dienen nog generaties zal voortduren”. Het leger is een van de weinige smeltkroezen van de Verenigde Staten, maar veteranen zonder de juiste papieren die na hun dienstverband in de fout gaan, worden net zo hard gedeporteerd als andere illegalen. “Ik zei dat niet voor niets”, zou Racioppi na afloop uitleggen.

Toen cirkelde er een helikopter boven het park en kwamen mannen met zonnebrillen op en oortjes naast het podium staan om nog een keer heel goed het publiek aan te staren, en stapte de president het podium op, met zijn vrouw in het kielzog.

Het was voor de tweede keer in korte tijd dat Donald Trump als kersverse niet-New Yorker zijn gezicht liet zien in New York – miste hij het nu al? Na het kooigevecht een kranslegging. Wat had hij ook alweer gezegd, toen twee weken geleden bekend werd dat hij naar Florida was verhuisd? “NYC is weer vuil en onveilig aan het worden, terwijl onze geweldige politie geen respect krijgt.” Hij zei dat te veel mensen uit de stad vertrokken en persoonlijk vond hij dat hij “heel slecht was behandeld”.

Helden

Maar maandag was het een stad vol helden. “Het is een grote eer om terug te komen”, zei Trump. Want New York, dat was de plek waar de eerste grote veldslag tijdens de onafhankelijkheidsoorlog was uitgevochten, dat was de haven vanwaar zestig miljoen ton materieel en drie miljoen soldaten naar de fronten van de Tweede Wereldoorlog werden verscheept, het was de stad die zich na de aanslagen van 11 september had opgericht. Nee, New York was nu even niet die stad van weke liberale kosmopolieten: toen de Engelse ‘roodjassen’ in 1776 hier aan land gingen, wachtte New York hen op “met de vreeswekkende kracht van echte patriotten”, zei Trump.

Hij dankte zelfs Bill de Blasio, de man die hij een “de slechtste burgemeester uit de geschiedenis van New York” en “een grote grap” heeft genoemd.

Geen enkele keer viel het woord ‘Democraten’ of ‘heksenjacht’, en ook het woord ‘ik’ was schaars. Trump dankte “geweldige Amerikaanse strijders” voor de dood van Abu Bakr al-Baghdadi, zonder daar zichzelf mee op de borst te kloppen en vertelde oorlogsanekdotes die puur op het conto van de helden in kwestie konden worden geschreven. Trump week nauwelijks af van de tekst die hem werd voorgeschoteld, behalve misschien toen hij de hoogbejaarde hoofdrolspelers uit zijn verhalen liet opstaan uit het publiek. “Je ziet er goed uit, Lester. Ben je echt 94?”

Hij zei dat “we voor altijd aan de zijde zullen staan van Gold Star families”, de nabestaanden van gesneuvelden. Dat hij zo’n familie drie jaar geleden belachelijk maakte omdat ze het waagden aan de verkeerde politieke kant te staan, telde even niet meer.

Megafoon

Geen onvertogen woord dus, maar natuurlijk was ook dit een politiek evenement – en de vuilniswagens die als een barrière rond het park waren geposteerd konden de fluitjes en de ‘Lock him up’-kreten uit de omringende straten niet tegenhouden. Trump ging steeds harder praten, maar toen pakten de demonstranten er een megafoon bij. Dit was New York, een stad van vechters – Trump had het zelf gezegd.

De veteranen zelf dachten er het hunne van. Neem Jonathan Mendes, een 99-jarige kolonel die als marinier zeventig gevechtsvluchten boven de Stille Oceaan had gevlogen, tussen 1943 en 1945, en nu naar een man moest luisteren die aan Vietnam was ontsnapt met een vage doktersverwijzing. “Die dienstplichtontloper! Die overspelige! Die vuilbekker! Ik heb nog op hem gestemd ook. Grootste fout van mijn leven.”

Maar een ander, Michael Spivey (43), in het gezicht geschoten en neergestort in Afghanistan, vond het prachtig dat de hoogste legeraanvoerder voor het eerst bij de parade was. “Het was een apolitieke speech, puur ter ere van de veteranen, en daar was ik blij mee, in deze tijden van negativiteit.”

Na de toespraak stelden de fotografen zich op voor het moment van de kranslegging. Er was een pad van het podium naar het monument. Maar toen de Last Post werd geblazen legde iemand anders de krans en bleef Trump staan waar hij was, achter het veilige kogelvrije glas.