Direct naar artikelinhoud
Asiel en migratie

Meer asielzoekers, meer nood aan opvang

In 2015 liepen er per maand tot 6.000 aanvragen binnen, nu zijn dat er net geen 3.000.Beeld Photo News

In heel Europa kloppen weer meer mensen aan voor asiel, maar in ons land, Nederland en Frankrijk is de toename proportioneel groter dan in andere landen. De opvang zit barstensvol en de zoektocht naar extra bedden wordt er niet makkelijker op. Experts waarschuwen: “Ons asielsysteem staat onder zware druk.”

2.929 mensen vroegen in ons land bescherming aan in oktober. Dat zijn er 322 meer dan in september. Voor dit jaar - tot oktober - staat de teller op 23.047 aanvragen. Het aantal asielaanvragen zal eind december vlot de 23.443 aanvragen van vorig jaar overstijgen. Is er sprake van een crisis in de grootteorde van 2015? Neen. Toen vroegen 44.760 mensen asiel aan en lag de piek op 5.000 à 6.000 aanvragen per maand.

Alle hens aan dek

Dirk Van den Bulck, commissaris-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen, is dan ook voorzichtig met het in de mond nemen van “crisis”, maar het is volgens hem wel alle hens aan dek. “Het aantal asielaanvragen in heel Europa is de voorbije maanden toegenomen. In de landen aan de buitengrenzen van Europa - vooral Griekenland, Cyprus, Malta en Spanje - komen steeds meer migranten toe. De situatie daar is zeer problematisch.”

Of Turkije de teugels viert en migranten vlotter de oversteek naar Europa laat maken? “Ik heb de dreigementen van president Erdogan natuurlijk gehoord om de migranten door te laten, maar de Turkse marine houdt ze nog steeds tegen. Tegelijk stellen we vast dat er meer mensen in Europa aankomen. Het is dus moeilijk om die vraag te beantwoorden. Maar de publieke opinie keert zich in Turkije steeds meer tegen de migranten en ze geraken er steeds moeilijker aan werk.”

Van den Bulck stelt vast dat het aantal asielaanvragen niet overal in Europa op dezelfde manier toeneemt. “In België, Nederland en Frankrijk zien we proportioneel een forsere stijging dan elders. De tijd dat Scandinavische landen de beloofde landen zijn, ligt achter ons. Men is daar ook strenger geworden voor nieuwkomers. Bovendien zijn er ook nog steeds grenscontroles tussen Denemarken en Zweden.” De CGVS-baas ziet ook dat steeds meer migranten die in een andere EU-lidstaat al erkend werden als vluchteling naar ons land komen. “Erkende vluchtelingen hebben in de EU-lidstaten evenveel sociale rechten als de burgers van dat land. Maar een Griek heeft minder sociale bijstand dan de Belg. Dus reizen al erkende vluchtelingen door naar landen waar het beter is.”

Corruptie

De meeste asielzoekers komen uit Afghanistan, Syrië, El Salvador, Eritrea en Irak. Daarbij valt vooral El Salvador op. Dit jaar trokken al vier keer meer Salvadoranen naar ons land dan vorig jaar. Het Zuid-Amerikaanse land wordt al jaren geteisterd door gruwelijk bendegeweld, kent de hoogste moordcijfers ter wereld en de corruptie is er wijdverspreid. Nu de Verenigde Staten de migratieregels hebben verstrengd, vluchten zij die een vliegtuigticket kunnen betalen naar Europa. Dat kan helemaal legaal, aangezien voor El Salvador geen visumplicht geldt. Maar een Europese deal om die vrijstelling af te schaffen, is er nog niet.

Kleiner draagvlak

Hoe meer migranten hier aankloppen voor asiel, hoe meer mensen een plaats moeten krijgen. Bij Fedasil, de organisatie die instaat voor de opvang van kandidaat-asielzoekers, is het code rood om iedereen van het verplichte bed, bad en brood te voorzien. De capaciteit beslaat vandaag 25.100 bedden waarvan 97,4 procent is ingenomen. “Dat betekent dat we de facto volzet zijn”, zegt Mieke Candaele. “Want een bezettingsgraad van 100 procent bestaat niet. We zijn tenten aan het plaatsen, mobiele units en containers. We gaan binnenkort moeten aankloppen bij private partners. In oktober moesten we plots 937 meer mensen opvangen. Door die hoge instroom hebben de asieldiensten veel meer werk en blijven kandidaat-asielzoekers langer in de opvang. De gemiddelde verblijfsduur is 15 à 16 maanden terwijl het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen streeft naar een behandelingsduur van 6 maanden.”

Een grotere buffercapaciteit inplannen had volgens CGVS-baas Van den Bulck de problemen niet voorkomen. “Deze stijging was niet te voorzien, maar ze zet ons asielsysteem serieus onder druk.” Candaele beaamt: “Als die stijging zich elke maand voortzet, is er geen tekeningetje nodig om uit te leggen dat we dat niet volhouden. Dan vallen er misschien mensen uit de boot.” Er zullen dus nog meer opvangplaatsen nodig zijn en het draagvlak bij de bevolking wordt kleiner.