Direct naar artikelinhoud
Gezondheid

Na de eerste ‘vape-dode’ in België: moet de e-sigaret verboden worden?

Thierry Pauwaert, vader van de overleden Raphaël.Beeld Baert Marc

De e-sigaret heeft een eerste dode in ons land geëist. Dat stellen dokters van het Brusselse UZ Saint-Luc met ‘aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid’. Longarts Guy Joos (UZ Gent) pleit voor een direct verbod, maar niet iedereen is het met hem eens.

Een simpele hoestbui. Daarmee begon de lijdensweg van de 18-jarige Raphaël Pauwaert. Hij ging zowat een maand geleden naar het ziekenhuis met klachten over kortademigheid, maar kreeg al snel zware ademhalingsproblemen waarop hij in een coma belandde. Daaruit is hij niet meer ontwaakt, zo berichten de kranten van Mediahuis.

De artsen zochten vergeefs naar de oorzaak en een behandeling. Wel vernamen ze al snel dat Pauwaert enige tijd een elektronische sigaret heeft gebruikt met een CBD-vulling. CBD is een niet-psychoactieve stof die voorkomt in cannabis. Dat deed de artsen besluiten dat het gebruik van de e-sigaret en/of de vulling zeer waarschijnlijk de oorzaak van Pauwaerts ziekte is.

Maar helemaal zeker zijn ze niet. “Een test die aantoont of de e-sigaret de oorzaak is van die aandoening bestaat niet”, zegt Luc-Marie Jacquet, een van de artsen die Pauwaert behandelde. “Maar op basis van wat we weten uit wetenschappelijke literatuur en de vele voorvallen die in de Verenigde Staten zijn beschreven lijkt het ons de meest waarschijnlijke verklaring.” De artsen hebben de andere hypotheses intussen kunnen uitsluiten.

Het voorval lijkt aan te sluiten bij een trend die in de Verenigde Staten uitgebreider gedocumenteerd is. Een casus beschreef in augustus de eerste ‘vape-dode’ in de VS, vandaag staat de teller op 39 doden. “We kunnen stilaan spreken van een epidemie”, zegt longarts Guy Joos (UZ Gent). “Ik heb het deze ochtend opgezocht: intussen zijn daar zowat 2.000 gevallen van acute longschade gedocumenteerd.”

Twee zaken vallen op. Ten eerste gebruikt het overgrote deel van mensen met zulke acute longproblemen een derivaat van cannabis in de e-sigaret. “Bij een groep van 867 patiënten gebruikte 86 procent een product met THC. Een link met dat bestanddeel valt dus te maken”, zegt Joos. E-sigaretten zijn volgens de longarts niet bedoeld om cannabis en afgeleide producten te gebruiken. “We weten uit enquêtes dat veel mensen iets in de houders spuiten of via het internet bestellen. Dan kom je in sterk ongecontroleerde situaties.” Ten tweede zijn de slachtoffers vooral jonge mensen. Zij zijn een pak gevoeliger voor schadelijke stoffen, omdat de longen pas volgroeid zijn rond de leeftijd van 24 jaar.

Joos: “Het beleid moet actie ondernemen. Ik weet dat een verbod niet populair is, maar internationaal zien we dat meerdere landen in die richting denken. Het is aangrijpend dat mogelijk iemand aan de e-sigaret is overleden”, zegt de longarts. 

Een e-sigaret is schadelijk, zegt ook Dries Vandenbempt, tabaksspecialist bij het Vlaams Instituut Gezond Leven. “Ik snap mijnheer Joos dus. Maar een e-sigaret kan waardevol zijn als middel om te stoppen met roken. Dat is nog niet wetenschappelijk bewezen, maar het helpt sommige mensen wel.”

Een verbod op e-sigaretten is een stap te ver, zo menen het kabinet van minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) en de FOD Volksgezondheid. De Belgische wetgeving rond e-sigaretten is volgens het kabinet en de minister relatief streng. “We hebben op dit moment ook onvoldoende gegevens om definitieve conclusies te trekken”, zegt De Block. 

Luc-Marie Jacquet, een van de artsen die Raphaël Pauwaert behandelden, bevestigt dat. “We weten niet zeker wat die longziekte veroorzaakt. Het is mogelijk dat de vitamine E die bij de cannabisderivaten gebruikt wordt dat doet en niet de cannabis zelf.” Zo lang definitief uitsluitsel ontbreekt, pleit Jacquet voor voorzichtigheid bij het gebruik van een e-sigaret. Ook naar de effecten op lange termijn is het nog gissen.